Το μοντέλο της εποχικότητας και γιατί αυτό ΔΕΝ αλλάζει

• Του Γιώργου Δρακόπουλου (*)

Είναι γεγονός ότι η εποχικότητα για τον ελληνικό τουρισμό, παραμένει διαχρονικά σταθερή. Στο τρίμηνο Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος καταγράφεται σταθερά ένα ποσοστό μεταξύ 50% και 55% της συνολικής ζήτησης για τη χώρα. 

Οι κατά καιρούς παρεμβάσεις στο μίγμα μάρκετινγκ (εμπλουτισμός προϊόντος, ελκυστικότερες τιμές, πρόσθετη προβολή, ορθολογικότερη τοποθέτηση) δεν έχουν αποδώσει. Ο βασικός λόγος για αυτό είναι ότι υπάρχει μία ακόμα διάσταση, η οποία γίνεται αντιληπτή όταν κληθούμε να απαντήσουμε στο ερώτημα: «Υπάρχει η κρίσιμη μάζα των τουριστών για την εκτός αιχμής περίοδο;».

Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και για το διάστημα 2000-2020, τα στοιχεία σε όλα τα Κράτη-Μέλη δείχνουν ότι κατά μέσο όρο, το ποσοστό των δημοσίων υπαλλήλων (άμεση δημοσιοϋπαλληλική σχέση) ως προς το σύνολο του αριθμού των απασχολουμένων, είναι τουλάχιστον 16,5% (βλ. γράφημα). 

Πηγή: Eurostat: https://ec.europa.eu/eurostat/cache/digpub/european_economy/bloc-4d.html?lang=en 

Με δεδομένο ότι παραδοσιακά η συντριπτική πλειονότητα των δημοσίων υπαλλήλων παίρνει τη βασική της, μεγάλης διάρκειας ετήσια άδεια, τους καλοκαιρινούς μήνες, Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο, η πιθανότητα να κάνει πολυήμερο ταξίδι και στην εκτός αιχμής περίοδο είναι μικρή. 

Όμως, το πραγματικό ποσοστό αυτών που δεν μπορούν να ταξιδέψουν την εκτός αιχμής περίοδο, διαμορφώνεται σε επίπεδα πολύ μεγαλύτερα του 16,5%, ως εξής: αν υποθέσουμε ότι το ποσοστό αυτό περιλαμβάνει κατά το ήμισυ, ζευγάρια που είναι δημόσιοι υπάλληλοι και κατά το υπόλοιπο ήμισυ, ζευγάρια που μόνο ένας/μία εκ των δύο συζύγων είναι δημόσιος υπάλληλος, τότε βλέπουμε ότι το ποσοστό αυτό πλησιάζει το 25%. Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να προστεθούν ο ευρύτερος δημόσιος τομέας συν το τμήμα εκείνο του ιδιωτικού τομέα, το οποίο εξαρτάται σε μέγιστο βαθμό από τη λειτουργία του δημόσιου τομέα και το οποίο, σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις, δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το 10% του συνόλου των απασχολουμένων. 

Για παράδειγμα, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωκοινοβούλιο είναι κλειστά στις Βρυξέλλες τον Αύγουστο, είναι κλειστές και όλες οι επιχειρήσεις – από εστιατόρια και καφέ, μέχρι βιβλιοπωλεία και ανθοπωλεία – στην ευρύτερη περιοχή που ονομάζεται «Ευρωπαϊκή γειτονιά». 

Αν συνυπολογίσουμε τις οικογένειες με παιδιά σχολικής ηλικίας, προκύπτει ότι τουλάχιστον το 50% των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι υποχρεωμένο να πηγαίνει διακοπές τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Έτσι λοιπόν εξηγείται το σταθερό 50%+ του τριμήνου της υψηλής περιόδου.

Σε μερικά χρόνια και εξ αιτίας της κλιματικής κρίσης, προβλέπεται στην Ελλάδα να επικρατούν υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι. Αν συμβεί αυτό, πολλοί από τους παραδοσιακούς πελάτες μας, πιθανότητα να αναζητήσουν διαφορετικές περιόδους διακοπών, αφού προηγουμένως θα έχουν αιτηθεί άδεια για διαφορετικό διάστημα. Έτσι, θα δούμε την εποχικότητα να αμβλύνεται, γεγονός το οποίο, θα το πανηγυρίσουμε ως επέκταση της τουριστικής περιόδου! 

Συμπέρασμα: εάν δεν αλλάξει ο σχεδιασμός των αδειών πανευρωπαϊκά, δεν υπάρχει περίπτωση να αλλάξει σημαντικά η χρονική κατανομή της διεθνούς τουριστικής ζήτησης. Διαφορετικά, η όποια άμβλυνση της εποχικότητας σημειωθεί, και η οποία δεν είναι σίγουρο ότι θα συνοδεύεται από αύξηση της ζήτησης, θα προκληθεί λόγω της κλιματικής κρίσης.

Με δεδομένη λοιπόν την «επιμένουσα» εποχικότητα, αναπόφευκτα, κάποιοι προορισμοί θα δέχονται μεγάλες πιέσεις για συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα και θα διακινδυνεύουν να «διαγνωστούν» με υπερτουρισμό, με τον οποίο θα ασχοληθούμε την επόμενη εβδομάδα. 

(* ) Ο Γιώργος Δρακόπουλος είναι Σύμβουλος Επιχειρήσεων, πάλαι ποτέ Γενικός Διευθυντής ΣΕΤΕ και Πρόεδρος των Affiliate Members United Nations Tourism.  

Διαβάστε επίσης

Εποχικότητα, επέκταση περιόδου και στη μέση αοριστολογία

Τουριστικός προορισμός: προτεινόμενος λειτουργικός ορισμός ως βάση για τη βιώσιμη ανάπτυξη