Έρευνα ΚΕΦΙΜ: Πρόληψη και αποκέντρωση αντί καταστολής για τις πυρκαγιές στην Ελλάδα

Παρά τους σημαντικούς διαθέσιμους πόρους, τις υψηλές δαπάνες και τον μεγάλο αριθμό πυροσβεστών, η Ελλάδα καταγράφει από τις χειρότερες επιδόσεις στην ΕΕ σε καμένες δασικές εκτάσεις, όπως καταδεικνύει το νέο policy brief που δημοσιεύει το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦΙΜ) και υπογράφει ο εμπειρογνώμονας δημόσιας διοίκησης και σύμβουλος του ΑΣΕΠ, Παναγιώτης Καρκατσούλης.

Ειδικότερα, η στρατηγική παραμένει μονοδιάστατα προσηλωμένη στην καταστολή, με ανεπαρκή έμφαση στην πρόληψη και την αποκατάσταση, γεγονός που οδηγεί σε πολιτικές ταυτόχρονα δαπανηρές και αναποτελεσματικές. 

Τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης: 

• Το 2023 το οικονομικό κόστος των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα εκτιμήθηκε σε 1,58 δισ. ευρώ – ένα σημαντικό «κρυφό χρέος» της κλιματικής αλλαγής για τη χώρα. 
• Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο (ν. 4662/2020) χαρακτηρίζεται από ασάφεια και αδυναμία εφαρμογής, ενώ κρίσιμες προβλέψεις, όπως τα Περιφερειακά Κέντρα Πολιτικής Προστασίας, παραμένουν ανενεργές.  
• Οι δομές Πολιτικής Προστασίας είναι υποστελεχωμένες, με γηρασμένο προσωπικό και περιορισμένη αξιοποίηση της τεχνολογίας.  
• Η τοπική αυτοδιοίκηση και τα δίκτυα εθελοντών δεν διαθέτουν την απαραίτητη αποκέντρωση, στήριξη και ένταξη στον επιχειρησιακό σχεδιασμό. 

Οι προτάσεις πολιτικής που διατυπώνει το ΚΕΦΙΜ περιλαμβάνουν: 

• Αναθεώρηση και απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου, με σαφή καθορισμό ρόλων και αρμοδιοτήτων.  
• Στοχευμένη αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων στην τοπική αυτοδιοίκηση.
• Ενίσχυση κρίσιμων μονάδων με εξειδικευμένο προσωπικό και ουσιαστική ένταξη των εθελοντών.  
• Ουσιαστική συνεργασία με την κοινωνία πολιτών και τον ιδιωτικό τομέα.  
• Αξιοποίηση της τεχνολογίας και των δεδομένων, με ενιαίο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης και υποχρεωτική εκπόνηση μελετών τρωτότητας. 

Ο Γενικός Διευθυντής του ΚΕΦΙΜ, Νίκος Ρώμπαπας, δήλωσε: «Οι τεράστιοι πόροι που διατίθενται για την καταστολή δεν αποδίδουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Είναι καιρός να περάσουμε σε μια ολοκληρωμένη στρατηγική με έμφαση στην πρόληψη, την αποκέντρωση και τη συνεργασία με την κοινωνία πολιτών και τον ιδιωτικό τομέα. Μόνο έτσι θα προστατεύσουμε αποτελεσματικά ζωές, περιουσίες και το φυσικό μας περιβάλλον».