Σαντορίνη: Έργα μείωσης του κινδύνου από φυσικές καταστροφές

Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών θα είναι ο εξειδικευμένος Σύμβουλος της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου για την αντιμετώπιση κατολισθητικών φαινομένων στην Καλντέρα της Σαντορίνης.

Επιστημονικός Υπεύθυνος του έργου θα είναι ο Ομότιμος Καθηγητής Δυναμικής, Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, κ. Ευθύμιος Λέκκας.

Η περιοχή του νησιωτικού συμπλέγματος της Σαντορίνης αποτελεί μία από τις πλέον ιδιόμορφες περιοχές όχι μόνο του ελληνικού χώρου αλλά και παγκοσμίως δεδομένου ότι συνδυάζει πληθώρα γεωδυναμικών και γεωμορφολογικών ιδιαιτεροτήτων αλλά και του δομημένου περιβάλλοντος.

Λόγω των γεωδυναμικών φαινομένων τα οποία εκδηλώθηκαν από την 1η Φεβρουαρίου και ειδικότερα μετά την σεισμική, τη σεισμοηφαιστειακή δραστηριότητα, τα κατολισθητικά φαινόμενα και τις εδαφικές μεταβολές έχουν προγραμματιστεί έργα μείωσης τη κατολισθητικής διακινδύνευσης της καλδέρας του ηφαιστειακού συμπλέγματος της Σαντορίνης.

Οι περιοχές υψηλής διακινδύνευσης, όπως έχουν προσδιοριστεί είναι οι ακόλουθες:

α. Παλαιός Λιμένας Φηρών και ανάντι πρανή - Τελεφερίκ.

β. Λιμάνι Αθηνιού και οδικό δίκτυο Όρμου Αθηνιού

γ. Οία – Περιοχή Αμμούδι δ. Οία - Περιοχή Αρμένης

ε. Θηρασιά – Οικισμός ΌρμουΚόρφου και ανάντι Περιοχή (Μονοπάτι)

Το εν λόγω ερευνητικό έργο, το οποίο θα εστιάζει στο νησί της Σαντορίνης θα περιλαμβάνει τα παρακάτω Παραδοτέα:

-Τεχνική υποστήριξη στην ανάλυση κατολισθητικού κινδύνου σε περιοχές ιδιαίτερου ενδιαφέροντος κατά μήκος της καλδέρας του Ηφαιστειακού Συμπλέγματος της Σαντορίνης (Αθηνιός, Παλαιός Λιμένος, Αμμούδι, Αρμένι, Κόρφος).

-Τεχνικές υποδείξεις είδους παρεμβάσεων και έργων σε περιοχές υψηλού κινδύνου.

-Τεχνική Υποστήριξη για την υπόδειξη καθαιρέσεων σε πρανή της καλδέρας.

-Συμβουλευτικές δράσεις κατά την περίοδο εργασιών στο πεδίο.

Για το εν λόγω εφαρμοσμένο ερευνητικό έργο κρίνεται σκόπιμη η ανάθεση αντίστοιχων ερευνών σε διεπιστημονική ομάδα εργασίας, με ανάλογη εμπειρία προκειμένου η αποτύπωση - διερεύνηση των θέσεων υψηλής διακινδύνευσης να είναι πλήρης και ακριβής.

Το ΕΚΠΑ έως τώρα έχει εκπονήσει Εφαρμοσμένα Ερευνητικά Προγράμματα σε κρίσιμες περιοχές με ιδιαίτερο γεωτεκτονικό, σεισμοτεκτονικό και σεισμοηφαιστειακό κίνδυνο όπως στον Αθηνιό, την Οία και τα Φηρά Σαντορίνης, στη Λέσβο μετά τα σεισμικά γεγονότα του 2017, στη Νίσυρο, στην Κοιλάδα Πεταλούδων στη Ρόδο, στην περιοχή του Αμύνταιου μετά την κατολίσθηση του 2017, στην περιοχή Μονοπάτι Αρβανιτιάς στο Ναύπλιο το 2021 αλλά και στην Κάλυμνο το 2023.

Τα ιδιαίτερα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής του νησιωτικού συμπλέγματος της Σαντορίνης καθιστούν την έρευνα σημαντική και με προστιθέμενη αξία. Τα αποτελέσματα της έρευνας έχουν σημασία στη μείωση του κινδύνου σε πολλές περιοχές του ελληνικού χώρου, με αντίστοιχες γεωμορφολογικές συνθήκες. Παράλληλα, οι παρατηρούμενες αυξητικές τάσεις στον πληθυσμό κατοίκων και επισκεπτών στη Σαντορίνη, προσδίδουν ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον ως προς την εφαρμογή δράσεων πρόληψης σε περιοχές με μεγάλο αριθμό επισκεπτών.

Το έργο θα συμβάλει στην περαιτέρω ανάπτυξη της Σαντορίνης μέσα από ασφάλεια και προστασία των κατοίκων αλλά και των τουριστών. Διασφαλίζεται η εικόνα του δήμου ως έναν ασφαλή προορισμό, ενισχύοντας έτσι τις τουριστικές ροές και την οικονομία. Επιπροσθέτως αυξάνεται η ανθεκτικότητα του δήμου σε θέμα αντιμετώπισης σεισμικού κινδύνου, μέσω της βελτίωση των μέτρων πρόληψης. Τα έργα μείωσης της διακινδύνευσης από φυσικές καταστροφές συνιστούν έναν κρίσιμο παράγοντα για την εξασφάλιση ενός ασφαλούς, ανθεκτικού και αναπτυξιακά βιώσιμου μέλλοντος. 

Ο χρόνος υλοποίησης του αντικειμένου του ερευνητικού προγράμματος ορίζεται συνολικά σε έξι μήνες.