Πώς η κρίση επηρεάζει του ελέγχους οικονομικών καταστάσεων των εταιριών

Η πανδημία του κορωνοϊού (Covid-19) έχει παγκόσμιο αντίκτυπο και επηρεάζει σημαντικά τις εταιρείες και τους ελεγκτές τους. Ενώ οι ελεγκτές πρέπει να συμμορφώνονται πλήρως με τα απαιτούμενα πρότυπα, το CEAOB επιθυμεί να επισημάνει ορισμένες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ελεγκτές, λόγω της άνευ προηγουμένου έκτασης της έξαρσης, η οποία θα μπορούσε να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην ποιότητα του ελέγχου. Το CEAOB αναγνωρίζει επίσης τη δήλωση της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (European Securities and Markets Authority - ESMA), σχετικά με τις λογιστικές επιπτώσεις της τρέχουσας κατάστασης στον υπολογισμό των αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών σύμφωνα με το Δ.Π.Χ.Α 9 καθώς επίσης και τις προτεινόμενες ενέργειες των συμμετεχόντων στις χρηματοπιστωτικές αγορές, ιδίως όσον αφορά τη γνωστοποίηση και τη χρηματοοικονομική πληροφόρηση.

Το CEAOB υπογραμμίζει τις ακόλουθες σημαντικές περιοχές που έχουν μεγάλη σημασία για την εκτέλεση των ελέγχων που είναι σε εξέλιξη:

Απόκτηση επαρκών κατάλληλων ελεγκτικών τεκμηρίων

Το CEAOB και οι εθνικές εποπτικές αρχές τονίζουν ότι είναι ευθύνη του ελεγκτή να λάβει επαρκή και κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία πριν εκδώσει τις εκθέσεις του. Οι περιορισμοί στην πρόσβαση και στα επαγγελματικά ταξίδια, καθώς και η περιορισμένη διαθεσιμότητα του προσωπικού λόγω θεμάτων υγείας ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά την ικανότητα του ελεγκτή να αποκτήσει επαρκή και κατάλληλα ελεγκτικά τεκμήρια. Για τους ελέγχους ομίλου, τόσο ο εταίρος ελέγχου του ομίλου όσο και οι επιμέρους ελεγκτές πρέπει να προσαρμόσουν την ελεγκτική τους προσέγγιση στις τρέχουσες συνθήκες. Οι ελεγκτές συμβουλεύονται να διερευνήσουν εναλλακτικά μέσα, συμπεριλαμβανομένης της τεχνολογίας, στο μέτρο του δυνατού. Η επίτευξη ελέγχων υψηλής ποιότητας υπό τις παρούσες συνθήκες ενδέχεται να απαιτήσει επιπλέον χρόνο, ο οποίος ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στις προθεσμίες χρηματοοικονομικής αναφοράς. Επομένως, οι ελεγκτές ενδέχεται να χρειαστεί να αναβάλουν την έκδοση της έκθεσής τους, και όταν αυτό δεν είναι δυνατό ή δεν είναι πιθανό να επιλύσει το ζήτημα οι ελεγκτές ενδέχεται να χρειαστεί να τροποποιήσουν τη γνώμη τους για να αντικατοπτρίζεται ότι δεν μπόρεσαν να αποκτήσουν τα απαραίτητα ελεγκτικά τεκμήρια.

Going Concern

Οι ελεγκτές πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στην εκτίμηση της εταιρείας σχετικά με την ικανότητά της να συνεχίσει ως Going Concern. Δεδομένων των σημερινών συνθηκών, αυξήθηκε τόσο η αβεβαιότητα σχετικά με τις προβλέψεις για τις οικονομίες παγκοσμίως όσο και η αβεβαιότητα σχετικά με τις προοπτικές για πολλές επιχειρήσεις, κάτι που μπορεί να αποτελέσει πρόκληση για την αξιολόγηση των ελεγκτών.

Οι ελεγκτές θα πρέπει επίσης να εξετάσουν τον αντίκτυπο της εκτίμησης τους στην αξιολόγηση της διοίκησης σχετικά με την ικανότητα των οντοτήτων να συνεχίσουν, ως Going Concern στην έκθεση του ελεγκτή και την επικοινωνία με τους Υπεύθυνους για τη Διακυβέρνηση. Μπορεί επίσης να υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες μια εταιρεία ενδέχεται να χρειαστεί να παρουσίαση τα στοιχεία των οικονομικών καταστάσεων σε ρευστοποιήσιμες αξίας.

Μεταγενέστερα γεγονότα

Για τις περισσότερες εταιρείες η κρίση εμφανίστηκε μόνο μετά το τέλος του οικονομικού τους έτους. Οι ελεγκτές θα πρέπει να αξιολογήσουν εάν η γνωστοποίηση που παρέχεται από την εταιρεία σχετικά με τον ποσοτικό και ποιοτικό αντίκτυπο της επιδημίας Covid-19 στις δραστηριότητες, την οικονομική της κατάσταση και τις μελλοντικές οικονομικές της επιδόσεις είναι κατάλληλη ενόψει του ισχύοντος πλαισίου χρηματοοικονομικής πληροφόρησης και αναφοράς και ενδέχεται να χρειαστεί να συμπεριλάβουν στην έκθεσή τους μια σχετική παράγραφο με θέμα έμφασης. Σε διαφορετική περίπτωση, οι ελεγκτές ενδέχεται να χρειαστεί να τροποποιήσουν ανάλογα τις εκθέσεις τους.

Χρηματοοικονομική Αναφορά και επικοινωνία - Υπενθυμίζεται στους ελεγκτές να δίνουν την δέουσα προσοχή στην εκτίμηση αν η περιγραφή της θέσης της εταιρείας, οι κυριότεροι κίνδυνοι και αβεβαιότητες που αντιμετωπίζει και η πιθανή μελλοντική εξέλιξή της είναι συνεπείς με τις γνώσεις που έχουν αποκτήσει κατά τη διάρκεια της ελεγκτικής τους εργασίας.

Υπενθυμίζεται στους ελεγκτές ότι είναι σημαντικό να επικοινωνούν εγκαίρως και με τον κατάλληλο τρόπο με τη διοίκηση των εταιρειών και τους υπεύθυνους διακυβέρνησης σχετικά με τον αντίκτυπο της επιδημίας Covid-19 τόσο στην ελεγκτική τους εργασία όσο και στην εταιρεία και στις οικονομικές της καταστάσεις. Όπου ενδείκνυται, οι ελεγκτές μπορούν να αποφασίσουν να συμπεριλάβουν ένα σημαντικό ζήτημα ελέγχου (key audit matter) στην έκθεσή τους. Υπενθυμίζεται, επίσης στους ελεγκτές ότι τα εφαρμοστέα Πρότυπα και ο Κανονισμός Ελέγχου 537/2014 μπορούν να απαιτούν από αυτούς να κοινοποιούν τα θέματα αυτά σε αρμόδιες αρχές και τρίτους εκτός της εταιρείας.

Το CEAOB, σε συνεργασία με τις εθνικές εποπτικές αρχές, θα συνεχίσει να παρακολουθεί τα θέματα ελέγχου που προκύπτουν από την έξαρση του Covid-19. Το CEAOB προτρύνει τα Κολλέγια των Ρυθμιστικών/ Εποπτικών Αρχών για τους Big-4 καθώς και τις εθνικές εποπτικές αρχές, τις ελεγκτικές εταιρείες και τα όργανα εκπροσώπησης των ελεγκτών να συνεχίσουν τους διαλόγους που ξεκίνησαν στις εθνικές δικαιοδοσίες κατά τη διάρκεια αυτών των δύσκολων στιγμών.