Οι επιστήμονες απευθύνουν έκκληση: Αφήστε την Ανταρκτική έξω από τα ταξίδια σας

Η Ανταρκτική εντυπωσιάζει τους ταξιδιώτες λόγω της άγριας ζωής της, του τοπίου και της αίσθησης περιπέτειας, αλλά και για την έλλειψη των αυτοκινήτων, των κτιρίων και της ησυχίας που επικρατεί εκεί. Μερικοί ταξιδιώτες την έχουν περιγράψει ως ένα απόκοσμο, μαγικό μέρος όπου το φως σχεδόν σε υπνωτίζει και αναφέρουν ότι η ησυχία που επικρατεί δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον πλανήτη.

Ωστόσο, οι μοναδικές ποιότητες που διαθέτει ο προορισμός, κινδυνεύουν να αφανιστούν, καθώς όλο και μεγαλύτερα κομμάτια πάγου λιώνουν και όλο και περισσότεροι επισκέπτες καταφθάνουν σε αυτήν.

Πριν από τέσσερις δεκαετίες, η ήπειρος είχε μόνο μερικές εκατοντάδες επισκέπτες κάθε καλοκαίρι, ενώ την περασμένη σεζόν την Ανταρκτική επισκέφθηκαν περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι, η πλειονότητα των οποίων μέσω κρουαζιέρας. Δεδομένου του μεγέθους της ξηράς της, ο αριθμός αυτός των επισκεπτών μπορεί να μην φαντάζει μεγάλος, αφού «γεμίζει» το στάδιο του Μίσιγκαν, όμως συνεχίζει να βρίσκεται σε επίπεδα ρεκόρ και αυξημένος κατά 40% από τη σεζόν 2019-2020.

Ενώ πολλοί επιστήμονες που επισκέπτονται την Ανταρκτική για να μελετήσουν τη ζωή της, πολλοί επισκέπτες της το κάνουν έχοντας την αίσθηση ότι κάνουν «τουρισμό τελευταίας ευκαιρίας», δηλαδή ανυπομονούν να επισκεφθούν ένα μέρος πριν τον αφανισμό του, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι με τον τρόπο τους βοηθούν στο να επιταχυνθεί η διαδικασία κατάρρευσής του.

Η κλιματική αλλαγή που απειλεί την Ανταρκτική καθιστά πιο εύκολη την πρόσβαση σε αυτήν. Το λιώσιμο των πάγων έχει επεκτείνει τη σεζόν κρουαζιέρας και οι εταιρίες αυξάνουν συνεχώς τη χωρητικότητα.

Ο υπερτουρισμός δεν είναι μια νέα πραγματικότητα, όμως η Ανταρκτική διαφέρει από οποιοδήποτε άλλο μέρος του πλανήτη. Μοιάζει λιγότερο με ένα εθνικό πάρκο που είναι γεμάτο κόσμο και περισσότερο με το φεγγάρι. Είναι μοναδική και η άγρια ζωή της και η ησυχία είναι μοναδικά, και τα τελευταία που έχουν απομείνει στο είδος τους. Για το λόγο αυτό, θα έπρεπε να την αντιμετωπίζουμε διαφορετικά και να αφήσουμε το τελευταίο σχετικά ανέγγιχτο τοπίο να παραμείνει ανέγγιχτο, όπως επισημαίνει η ταξιδιωτική συντάκτρια Sara Clemence σε άρθρο της στο newsletter One Story to Read Today από το επιδραστικό αμερικανικό περιοδικό «Atlantic».

Τα ταξίδια στην Ανταρκτική είναι μια δραστηριότητα που αποδεσμεύει διοξείδιο του άνθρακα. Οι πτήσεις και οι κρουαζιέρες πρέπει να διασχίσουν χιλιάδες μίλια σε ακραίες συνθήκες, συμβάλλοντας στην κλιματική αλλαγή η οποία προκαλεί το λιώσιμο των πάγων αλλά και τις φάλαινες, τις φώκιες και του πιγκουίνους.

Το αποτύπωμα άνθρακα ενός ανθρώπου στην Ανταρκτική με κρουαζιέρα υπολογίζεται ότι αναλογεί στο μέσο αποτύπωμα ενός Ευρωπαίου κατά τη διάρκεια μιας χρονιάς, επειδή τα κρουαζιερόπλοια μολύνουν σε μεγάλη κλίμακα το περιβάλλον και οι πτήσεις διασχίζουν μεγάλες αποστάσεις για να φτάσουν στην Ανταρκτική. Σχεδόν κάθε ταξίδι κρύβει τέτοιους κινδύνους σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Όμως αυτό το είδος τουρισμού περιλαμβάνει μεγαλύτερο αποτύπωμα άνθρακα από οποιοδήποτε άλλο είδος, επισημαίνει ο καθηγητής του Κολεγίου Φυσικών Πόρων του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας, Yu-Fai Leung, ο οποίος έχει κάνει εκτενή έρευνα στα ταξίδια στην Ανταρκτική.

Παράλληλα, οι εναποθέσεις αιθάλης από τις μηχανές των πλοίων επιταχύνουν την τήξη του χιονιού. Οι πεζοπορίες μπορούν να βλάψουν τη χλωρίδα που χρειάζεται πάνω από μια δεκαετία για να αναπτυχθεί ξανά στο σκληρό περιβάλλον της Ανταρκτικής. Οι άνθρωποι κινδυνεύουν να μεταφέρουν ασθένειες και χωροκατακτητικά είδη. Η ίδια η παρουσία τους, όπως έχουν δείξει οι επιστήμονες της Πολιτείας της Βόρειας Καρολίνας, αγχώνει τους πιγκουίνους και θα μπορούσε να επηρεάσει την αναπαραγωγή των ζώων.

Πρόσφατη έρευνα αναφέρει ότι λιγότερο από το ένα τρίτο της Ανταρκτικής παραμένει παρθένο, χωρίς ανθρώπινη παρουσία. Παράλληλα, πέρυσι, η εταιρία White Desert άνοιξε μια πολυτελή κατασκήνωση στην Ανταρκτική, κοντά σε μια αποικία πιγκουίνων με πρόσβαση μόνο με ιδιωτικό τζετ. Οι επισκέπτες, που πληρώνουν τουλάχιστον 65.000 δολάρια ανά διανυκτέρευση, ενθαρρύνονται να εξερευνήσουν την ήπειρο με αεροπλάνο, Ski-Doos και φορτηγό της Αρκτικής προτού απολαύσουν ένα γκουρμέ γεύμα του οποίου τα συστατικά μεταφέρονται από τη Νότια Αφρική.

Παρότι η διεθνής κοινότητα έχει απαγορεύσει την εξόρυξη στην ήπειρο και τα πλοία δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούν βαρύ μαζούτ στα ύδατά της,  ο τουρισμός εξακολουθεί να είναι ανεξέλεγκτος.

Ωστόσο, η Ανταρκτική είναι το σπάνιο μέρος που ανήκει στη φύση και όχι στους ανθρώπους, και είναι πολύτιμη για την ανθρωπότητα μόνο εάν την αφήσουμε στην άγρια μορφή της, ώστε να συνεχίσει να λειτουργεί ως καταλύτης ενάντια στην κλιματική αλλαγή, ως αποθήκη φρέσκου νερού για ολόκληρο τον κόσμο και ως καταφύγιο για πουλιά, φάλαινες, φώκιες, ψάρια, ακόμη και το πλαγκτον κριλ από το οποίο εξαρτάται ολόκληρο το θαλάσσιο οικοσύστημα.

Διαβάστε επίσης

•  Πώς η Σαρδηνία προστατεύει τις παραλίες της | Πρόστιμα για τις πετσέτες, απαραίτητη η κράτηση
• Τουρισμός | City Destinations Alliance: Νέα στρατηγική για ποιότητα ζωής ντόπιων και τουριστών στις ευρωπαϊκές πόλεις
• Το Ντουμπρόβνικ απαγορεύει τις βαλίτσες τρόλεϊ λόγω... ηχορύπανσης
•  Υπερ- τουρισμός | Σχέδιο με 10 δράσεις από τη Γαλλική Συμμαχία για τον Τουρισμό