Ποιες χώρες ενδιαφέρονται για την ανοικοδόμηση του λιμένα Βηρυτού

Μετά την έκρηξη που κατέστρεψε την πρωτεύουσα του Λιβάνου στις 4 Αυγούστου 2020, πολλές χώρες επέδειξαν ενδιαφέρον για συμμετοχή στην ανοικοδόμηση του λιμένα Βηρυτού παράλληλα με την αποστολή των συλλυπητηρίων τους.

Αυτές οι προτάσεις αποτελούν στρατηγικές κινήσεις σε ένα γεωπολιτικό παιχνίδι για μεγαλύτερη επιρροή στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Γαλλία είναι πιθανό να ξεχωρίσει από τον υπόλοιπο ανταγωνισμό λόγω των ιστορικών και πολιτιστικών δεσμών της με τον Λίβανο, την τρέχουσα συμμετοχή της στην προώθηση μεταρρυθμίσεων στη χώρα και τη γεωπολιτική της θέση.

Η ανοικοδόμηση του λιμένα, που έχει επαναλάβει, εν μέρει, κάποιες δραστηριότητές, αποτελεί προτεραιότητα για τον Λίβανο, καθώς αποτελεί το κύριο σημείο πρόσβασης για τις εισαγωγές, από τις οποίες εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η χώρα. Η Παγκόσμια Τράπεζα έχει ήδη εκτιμήσει ότι οι οικονομικές απώλειες στον τομέα των μεταφορών και στις λιμενικές εισπράξεις που θα κυμαίνονται μεταξύ 580 και 710 εκατ. δολαρίων, επιπλέον του κόστους ανοικοδόμησης.

Ο λιμένας Βηρυτού συγκαταλέγεται μεταξύ των 10 πιο σημαντικών λιμένων της Μεσογείου και θεωρείται από καιρό η πύλη προς τη Μέση Ανατολή. Δεδομένου ότι ο Λίβανος είναι πιθανό να υιοθετήσει ένα σχέδιο κατασκευής, λειτουργίας και μεταφοράς για τη διάσωση της στρατηγικά σημαντικής υποδομής, αυτό σημαίνει ότι όποιος είναι υπεύθυνος για την ανοικοδόμησή του θα την ελέγξει και θα είναι ο κύριος δικαιούχος των δραστηριοτήτων του για τα επόμενα χρόνια. Τόσο περιφερειακές όσο και διεθνείς δυνάμεις είναι μεταξύ των διεκδικητών:

Κουβέιτ

Το Κουβέιτ πρόσφερε γρήγορα τη βοήθειά του για επανεκκίνηση επιχειρήσεων στο λιμάνι και δεσμεύθηκε να ανοικοδομήσει το μεγάλο σιλό σιταριού του, το οποίο χρηματοδοτήθηκε αρχικά από ένα ταμείο ανάπτυξης του Κουβέιτ το 1969. Παρά την ταχεία ανταπόκριση της χώρας του Κόλπου, φαίνεται ότι οι φιλοδοξίες του σχετικά με το λιμάνι της Βηρυτού επεκτείνεται περαιτέρω.

Κίνα

Η Κίνα λέγεται επίσης ότι ενδιαφέρεται να συμμετάσχει. Πριν από την έκρηξη, το China Merchants Port εξέταζε ιδιαίτερα τη νέα δημόσια προσφορά για την ανάληψη της διαχείρισης του τερματικού σταθμού εμπορευματοκιβωτίων της Βηρυτού από το 2020. Καθώς οι κινεζικές εταιρείες ασκούν έλεγχο σε πολλά λιμάνια της περιοχής - όπως η Αλεξάνδρεια στην Αίγυπτο, η Χάιφα στο Ισραήλ και ο Πειραιάς - η εξασφάλιση βάσης στο Λίβανο θα μπορούσε να εδραιώσει έτι περαιτέρω την κυριαρχία της Κίνας στις θαλάσσιες εμπορικές οδούς της Ανατολικής Μεσογείου. Μια τέτοια κίνηση θα ταιριάζει με την πρωτοβουλία one Belt one Road της Κίνας και θα της επιτρέψει να παρακάμψει τις επιπλοκές που προκαλούνται από ιστορικές πολιτικές εντάσεις κατά τη μεταφορά εμπορευμάτων σε αραβικές χώρες από τη Χάιφα του Ισραήλ. Η δεκτικότητα της Χεζμπολά στις κινεζικές φιλοδοξίες τοποθετεί επίσης τη χώρα σε ευνοϊκή θέση. Ωστόσο, πολλοί Λιβανέζοι αντιτίθενται στην Κίνα να διαχειρίζεται ένα από τα πιο βασικά έργα υποδομής της χώρας λόγω του ιστορικού προσανατολισμού του Λιβάνου προς τη Δύση.

Η αποδοχή μιας πιθανής πρότασης από την Κίνα διατρέχει επίσης τον προφανή κίνδυνο αποξένωσης από τις ΗΠΑ, οι οποίες προειδοποίησαν τους συμμάχους τους στη Μέση Ανατολή κατά των κινεζικών επενδύσεων στις αρχές του θέρους. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κίνα δεν έχει αντιμετωπίσει ακόμη επίσημα το θέμα, δεδομένου ότι επωφελείται ήδη από την τρέχουσα κατάσταση όπου μεγάλο μέρος της θαλάσσιας κυκλοφορίας που συνήθως διέρχεται από τη Βηρυτό έχει ανακατευθυνθεί στον λιμένα Τρίπολης, τον οποίο το Πεκίνο έχει ήδη αποκαταστήσει για δική του χρήση. (Η Κινεζική China Harbour έχει εργαστεί για την αποκατάσταση του λιμένα Τρίπολης για να το προετοιμάσει για να δεχτεί όλους τους τύπους πλοίων, ειδικά VLCC, ενώ δημιούργησε αγκυροβόλιο για την υποδοχή εμπορευματοκιβωτίων εξοπλισμένο με προηγμένους κινεζικούς γερανούς ικανούς να μεταφορτώνουν περισσότερα από 700 εμπορευματοκιβώτια την ημέρα ή 480.000 εμπορευματοκιβώτια ετησίως).

Γαλλία

Ακολουθεί η Γαλλία, η πρώτη χώρα που έχει εκφράσει την προθυμία της να ανοικοδομήσει το λιμένα Βηρυτού. Την πληροφορία μετέφερε, ο Διευθύνων Σύμβουλος της CMA CGM, Γαλλο/Λιβανεζος κ. R. Saadé, ο οποίος ταξίδεψε στην πρωτεύουσα του Λιβάνου μαζί με τον Πρόεδρο Macron. Πριν από την έκρηξη, ο γαλλικός παγκόσμιος ναυτιλιακός όμιλος ήταν ήδη ο πρωταρχικός ενδιαφερόμενος του διαγωνισμού 2020 για την διαχείριση του τερματικού σταθμού εμπορευματοκιβωτίων.

Συνολικά, η Γαλλία ξεχωρίζει αναμφισβήτητα ως η φυσική επιλογή λόγω των ιστορικών και πολιτιστικών δεσμών της με τον Λίβανο και τις γαλλο-λιβανικές ρίζες της CMA CGM. Επιπλέον, το Παρίσι επιβλήθηκε ως ηγετική δύναμη στη διαχείριση της κρίσης: ανέπτυξε στρατιωτικές ικανότητες για να βοηθήσει τον Λίβανο μετά την έκρηξη, συνδιοργάνωσε μια διεθνή διάσκεψη βοήθειας με τα Ηνωμένα Έθνη και εξέδωσε σχέδιο πρότασης για μεταρρυθμίσεις στα πολιτικά κόμματα του Λιβάνου. Επιπλέον, οι γαλλικές επενδύσεις δεν θα προκαλούσαν εντάσεις με τις ΗΠΑ ή οργή από τον πληθυσμό. Έτσι, η Γαλλία είναι πολύ πιθανό να επιλεγεί να αναλάβει την ανοικοδόμηση του λιμανιού και θα μπορούσε ενδεχομένως να ενώσει τις δυνάμεις της με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Τουρκία

Το ενδιαφέρον της Τουρκίας για το λιμένα Βηρυτού, αυξάνει περαιτέρω την πιθανότητα χρηματοδότησης από την Γαλλία για την ανοικοδόμηση. Δεδομένου ότι τα μόνα τουρκικά λιμάνια στην περιοχή βρίσκονται στην ίδια την Τουρκία, η Βηρυτός αποτελεί ευκαιρία για την Άγκυρα να διευρύνει και να ενισχύσει τη σφαίρα επιρροής της. Ωστόσο, η τουρκική επέκταση στην Ανατολική Μεσόγειο, από την υπογραφή Μνημονίου Συμφωνίας με την Κυβέρνηση της Λιβύης σε αυξημένες δραστηριότητες γεώτρησης φυσικών πόρων κοντά στην Κύπρο και την Ελλάδα, έχει αντιμετωπιστεί μέχρι στιγμής από έντονη κριτική από το Παρίσι και αλλού. Η Γαλλία είναι επομένως εξαιρετικά πιθανό να κάνει μια κίνηση για να εμποδίσει την Τουρκία να προχωρήσει στα δικά της πιόνια.

Γερμανία

Σε μια παράλληλη, τέλος, εξέλιξη ο Λιβανικός Στρατός υπέγραψε την 13η /10/2020 συμφωνία με τη Γερμανία για την ανοικοδόμηση της Ναυτικής Βάσης της Βηρυτού, η οποία καταστράφηκε επίσης από τις εκρήξεις, ανέφερε δήλωση του λιβανικού στρατού. Το πρωτόκολλο υπογράφηκε από τον Γερμανό Πρέσβη στον Λίβανο κ. A Kindl και τον στρατηγό των δυνάμεων κ. Τζ. Αούν. Ο κ. Kindl είπε ότι η Γερμανία στέκεται με τον στρατό του Λιβάνου και σκοπεύει να αναπτύξει στο μέλλον συνεργασία σε διάφορους τομείς. Αναφέρεται συμπληρωματικά ότι η Γερμανία και η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO) (μέσω του Γερμανού αναπληρωτή περιφερειακού Διευθυντή κ. F. Hagemann) εγκαινίασαν πρόγραμμα εντατικής απασχόλησης (Employment Intensive Infrastructure Programme), δημιουργώντας μέχρι και σήμερα περί τις 200 θέσεις εργασίας για Λιβανέζους υπηκόους και πρόσφυγες από τη Συρία οι οποίοι εργάζονται αποκλειστικά για τον καθαρισμό των συντριμμιών εντός του λιμένα Βηρυτού. Το πρόγραμμα υποστηρίζεται από τη Γερμανία μέσω της Γερμανικής Τράπεζας Ανάπτυξης (KfW), η οποία το χρηματοδοτεί και μέσω πρόσθετης χρηματοδοτικής στήριξης που παρέχεται από τις Κάτω Χώρες.