Tα υπέρ και τα κατά της τηλεργασίας και απομακρυσμένης εργασίας - Το ισπανικό μοντέλο

Η πανδημία του κορωνοϊού, ανάγκασε το σύνολο του πληθυσμού με το μέτρο του κατ’ οίκον περιορισμού, αποφεύγοντας με αυτόν τον τρόπο οποιαδήποτε φυσική επαφή μεταξύ των απασχολούμενων.

Συνεπώς, η μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων δεν μπορούσε να επισκεφτεί τον χώρο εργασίας του, όμως, η εταιρία όφειλε να συνεχίσει να είναι το ίδιο παραγωγική, έχοντας ως το κύριο εργαλείο της την τηλεργασία. Εντός λίγων μόλις ημερών, επιχειρήσεις και εργαζόμενοι αναγκάστηκαν να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα εργασίας, η οποία σε κάποιες περιπτώσεις θα συνεχίσει να ακολουθείται.

Σημειώνεται ότι η τεχνολογία βοήθησε στην συγκεκριμένη περίπτωση τη διάσωση της πλειοψηφίας των εργαζομένων, καθώς η λειτουργία των επιχειρήσεων συνεχίστηκε κανονικά στο σύνολο των τμημάτων τους.

Το ισπανικό μοντέλο

Οι περισσότερες εταιρίες στην Ισπανία που έχουν ερωτηθεί, έχουν δηλώσει ότι η αποδοτικότητα όχι μόνο δεν μειώθηκε αλλά αντίθετα, σε ορισμένες περιπτώσεις, αυξήθηκε.

Επομένως τόσο από τους εργαζόμενους όσο και από τις επιχειρήσεις, υπάρχει μία τάση ενίσχυσης της απομακρυσμένης εργασίας. Δεδομένης όμως της άμεσης και αιφνίδιας εφαρμογής της, κρίνεται αναγκαία η υιοθέτηση κατάλληλου θεσμικού πλαισίου, προκειμένου να τηρούνται τα εργατικά δικαιώματα αλλά και η λειτουργία της επιχείρησης.

Αρχικά, στην Ισπανία, εφαρμόστηκε το Βασιλικό Διάταγμα 15/2020 της 21ης Απριλίου, σύμφωνα με το οποίο καθορίζεται, έως ένα βαθμό, η τηλεργασία έως και δύο μήνες έπειτα από τη λήξη της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης στη χώρα. Μετά τη λήξη της, οι ειδικοί τονίζουν ότι πρέπει να γίνει μία αναθεώρηση του άρθρου 13 του Καθεστώτος Εργασίας, το οποίο καθορίζει την απομακρυσμένη εργασία. Σε αυτό είναι αναγκαίο να συμπεριλαμβάνονται κύριες λεπτομέρειες αυτής τη μορφής εργασίας, όπως η ψηφιακή αποσύνδεση των εργαζομένων, η τήρηση του ωραρίου, τα διαλείμματα, η αποφυγή εργατικών κινδύνων, όπως το άγχος κ.α. Πάντως, το νομικό πλαίσιο πρέπει να προστατεύει τους εργαζομένους και παράλληλα να επιτρέπει την προσαρμογή της κάθε επιχείρησης με τις ανάγκες της.

Επιπλέον ερωτήματα που ανακύπτουν είναι η εξασφάλιση των απαραίτητων μέσων για την απομακρυσμένη εργασία. Για παράδειγμα, είναι αντικείμενο συζήτησης το εάν η εταιρία έχει χρέος να πληρώνει τη σύνδεση στο διαδίκτυο του εργατικού της δυναμικού, του υπολογιστή αλλά ακόμα και των ανατομικών καρεκλών που διασφαλίζουν τη φυσική υγεία. Ορισμένες εταιρίες, οι οποίες ήδη χρησιμοποιούσαν αυτή τη μέθοδο για μεγάλο ποσοστό απασχολούμενών τους, είχαν ήδη θέσει ορισμένους κανόνες, όπως για την τήρηση των ωραρίων. Χαρακτηριστικά, πολιτικές εταιριών υποχρεώνουν μισάωρο διάλειμμα στις 11 π.μ. και το διάλειμμα για φαγητό. Επιπλέον, μετά τις 6 μ.μ., πολλές εταιρίες απαγορεύουν τις τηλεδιασκέψεις ενώ από τις 8 μ.μ. δεν επιτρέπουν την αποστολή ηλεκτρονικών μηνυμάτων. Συγκεκριμένα, σε περίπτωση που κάποιος στείλει ηλεκτρονικό μήνυμα μετά το συγκεκριμένο ωράριο, το μήνυμα αποθηκεύεται και αποστέλλεται αυτόματα το επόμενο πρωί.

Στα αρνητικά της απομακρυσμένης εργασίας συμπεριλαμβάνεται η έλλειψη κοινωνικότητας και επαφής μεταξύ των εργαζομένων. Για το λόγο αυτό, πολλοί είναι εκείνοι οι οποίοι προτείνουν ένα μεικτό σύστημα εργασίας στο γραφείο και στην οικία, το οποίο θα γίνεται με συγκεκριμένες βάρδιες, δίνοντας τη δυνατότητα παρουσίας στον εργασιακό χώρο ορισμένες φορές την εβδομάδα ή τον μήνα, προσφέροντας την ευελιξία απομακρυσμένης εργασίας αλλά και κοινωνικής επαφής με συναδέλφους.

Εν κατακλείδι, η πανδημία ανάγκασε τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις να προσαρμοστούν σε ένα διαφορετικό τρόπο λειτουργίας. Έχοντας πλέον βιώσει τόσο τις θετικές όσο και τις αρνητικές επιπτώσεις της πολιτικής αυτής, η τηλεργασία αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά στο μέλλον, δημιουργώντας όμως αμφιβολίες ως προς ορισμένα σημεία για τη λειτουργία και την εξασφάλιση της ισορροπίας μεταξύ των επιχειρήσεων και του εργατικού δυναμικού, τις οποίες επείγει να καλύψει το εργατικό θεσμικό πλαίσιο τόσο στην Ισπανία όσο και σε διεθνές επίπεδο.