Oι ευκαιρίες ανάπτυξης ακινήτων στη Ρουμανία

Η ανάπτυξη ακινήτων αποτελεί μια από τις σημαντικότερες εμπορικές δραστηριότητες στη Ρουμανία ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, με δυναμική προοπτική τόσο στην ανάπτυξη κατοικιών, όσο και ακινήτων για εργασιακούς χώρους.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι, ενώ το 2004, οι χώροι που προορίζονταν για γραφεία άγγιζαν τα 168.000 τ.μ, σήμερα ξεπερνούν τα 2,7 εκατ. τ.μ. Η τάση επεκτείνεται και σε άλλες, πλην Βουκουρεστίου πόλεις, όπου η συνολική έκταση ακινήτων για εργασιακούς χώρους εκτιμάται σε 690.000 τ.μ. Από τις πιο σημαντικές εταιρίες ανάπτυξης και διαχείρισης ακινήτων στη Ρουμανία με μεγάλη παράδοση είναι η Globalworth, με μετόχους τον Έλληνα ιδρυτή της, Ιωάννη Παπαλέκα, τον νοτιοαφρικανικών συμφερόντων όμιλο GrowthpointProperties και τις εταιρίες York Capital και OakHillAdvisors. Η Globalworth έχει καταφέρει να προσελκύσει συνολικά 340 εκατ. ευρώ, προκειμένου να διευκολύνει το μεγάλης σημασίας άνοιγμά της στην Πολωνία, αλλά και να υποστηρίξει την επέκτασή της στη Ρουμανία, καθώς έχει εξαγγείλει εξαγορά τριών κτηρίων συνολικής έκτασης 100.000 τ.μ έναντι 250 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι η Globalworth, μια από τις πιο δυναμικές εταιρίες στο χώρο του real estate στην Κεντρική και ΝΑ Ευρώπη, με κύκλο εργασιών 1,09 δισ. ευρώ μόλις το εννεάμηνο 2017, το καλοκαίρι του 2017 εξέδωσε εταιρικό ομόλογο ύψους 550 εκατ. ευρώ στη Ρουμανία που είναι το μεγαλύτερο ομόλογο που έχει εκδοθεί στη χώρα, με τα 50 εκατ. ευρώ της έκδοσης να καλύπτονται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Οι εκδοθείσες οικοδομικές άδειες το 2018 ανήλθαν σε 50.259, έναντι 49.658 το 2017. Εκ των αδειών που εκδόθηκαν το 2018, 42.693 (περί το 85% του συνόλου) αφορούσαν σε κατοικίες, 7.328 σε γραφεία και 238 σε δημόσια έργα (δημόσια κτήρια και έργα υποδομών). Οι αντίστοιχοι απόλυτοι αριθμοί για το 2017 ήταν 42.603 για άδειες κατοικιών, 6.888 για γραφεία και 167 για δημόσια έργα. Οι νέες άδειες για κατοικίες παρέμειναν στα ίδια επίπεδα, υπήρξε μικρή αύξηση (6,4%) στις άδειες για κατασκευή εργασιακών χώρων, ενώ αξιόλογη είναι η αύξηση στις άδειες για έργα υποδομών. Το 2018 ολοκληρώθηκαν οι κατασκευές 59.725 κτηρίων. Ο αντίστοιχος αριθμός το 2017 ήταν 53.301. Ο γεωγραφικός καταμερισμός τους έχει ως εξής: 7.594 στην Cluj- Napoca, 5.689 στο Βουκουρέστι, 5.583 στο υπόλοιπο Ιλβόφ, 4.602 στην Κωσντάντζα, 4.007 στο Μπρασόβ, 3.042 στο Ιάσιο και 2.480 στο Sibiu.

Εξάλλου, στο Βουκουρέστι, οι τιμές τόσο ενοικίασης, όσο και αγοράς ακινήτων, την τελευταία διετία έχουν εκτοξευθεί. Σημειώνεται, χαρακτηριστικά, ότι ο μέσος όρος τιμής πώλησης ακινήτου στο Βουκουρέστι είναι 1.271 ευρώ ανά τ.μ, στην Cluj 1.447 ευρώ/τ.μ, στην Τιμισοάρα 1.133 ευρώ/ τ.μ., στο Μπρασόβ 1.000 ευρώ/τ.μ. και στην Κωστάντζα 1.083 ευρώ/τ.μ. Αντίστοιχη πορεία ακολουθούν οι τιμές ενοικίασης, όπου το ενοίκιο διαμερίσματος έκτασης 100 τ.μ. σε μία νεόδμητη πολυκατοικία μιας μέτριας γειτονιάς του Βουκουρεστίου ανέρχεται σε 1.000 ευρώ.

Τον μεγαλύτερο κύκλο εργασιών σε επίπεδο κατασκευαστικών εταιρειών στη Ρουμανία έχει η αυστριακών συμφερόντων Strabag και ακολουθούν η αμερικανική Bog'Art SLR,η επίσης αυστριακή PORR SLR, η γερμανικών συμφερόντων CON-A και η ρουμανική ERBASUConstructie. Ανάμεσα στις 15 σημαντικότερες κατατάσσονται και οι ελληνικών συμφερόντων AKTOR και OCTAGON. Επίσης, σημαντική θέση κατέχει μεταξύ των εταιρειών εμπορίου δομικών υλικών η ελληνικών συμφερόντων Siderom.

Συμπερασματικά, ο τομέας των κατασκευών στη Ρουμανία, συμπεριλαμβανομένων και των συναφών δραστηριοτήτων, παρουσιάζει προοπτικές για ελληνικές εταιρίες, τόσο σε επίπεδο ιδιωτικών κατασκευών, όσο και δημοσίων έργων. Ο κλάδος ανάπτυξης ακινήτων μπορεί να μην είναι σε καμία περίπτωση στα επίπεδα των αρχών της δεκαετίας του '90 και να έχει περιοριστεί ακόμη περισσότερο το μερίδιο αγοράς, λόγω της εισόδου σε αυτήν μεγάλων πολυεθνικών, ωστόσο, την τελευταία τετραετία παρουσιάζει εκ νέου άνθηση, για λόγους που έχουμε ήδη αναλύσει. Ένα από τα προβλήματα όμως που παρουσιάζει σήμερα ο τομέας των κατασκευών και αξίζει να αναφερθεί είναι η έλλειψη εργατικού δυναμικού λόγω μετανάστευσης των Ρουμάνων εργατών στο εξωτερικό. Υπολογίζεται ότι 3,5 εκατ. Ρουμάνοι έχουν μεταναστεύσει προς χώρες του εξωτερικού (κυρίως Ιταλία, Ισπανία, Γερμανία, Αγγλία και Κύπρο).