Philoxenia Forum 2023 | Υπερτουρισμός στην Ελλάδα δεν υπάρχει - Απαιτείται χρονική και χωρική επιμήκυνση της σεζόν

Η πρόκληση του υπερτουρισμού και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στο τουριστικό προϊόν απασχόλησαν τις εργασίες του Philoxenia Forum 2023 με θέμα «Αναζητώντας την ισορροπία: κυκλική οικονομία-υπερτουρισμός-κλιματική αλλαγή», το οποίο διοργανώθηκε σήμερα στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Τουρισμού Philoxenia, που πραγματοποιείται μαζί με τη Hotelia και τη Real Estate Expo North μέχρι και αύριο στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης.

Το Philoxenia Forum 2023, υπό την αιγίδα του Τμήματος Διοίκησης Οργανισμών, Marketing & Τουρισμού του ΔΙ.ΠΑ.Ε. και με Χορηγό τη Fraport Greece, ανέδειξε και τον ρόλο της κυκλικής οικονομίας στην προσπάθεια για προστασία του περιβάλλοντος και βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.

Χαιρετισμούς στην έναρξη του Philoxenia Forum 2023 απηύθυναν ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΘ-HELEXPO, Δρ. Κυριάκος Ποζρικίδης, η Βουλευτής Κοζάνης και Τομεάρχης Τουρισμού του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, κα. Καλλιόπη Βέττα και η Βουλευτής Λασιθίου και Τομεάρχης Τουρισμού του ΠΑΣΟΚ- Κίνημα Αλλαγής, κα. Κατερίνα Σπυριδάκη.

Αποκαλυπτικός για το θέμα του υπερτουρισμού ήταν ο κορυφαίος σε διεθνές επίπεδο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Bournemouth της Αγγλίας, κ. Δημήτριος Μπούχαλης, που επισήμανε ότι υπερτουρισμός δεν υπάρχει, αλλά είναι βέβαιο ότι χρειάζεται πολύ διαφορετική διαχείριση των τουριστικών προορισμών στον χωροχρόνο, επιμήκυνση της σαιζόν, μία “έξυπνη” τιμολογιακή πολιτική και γενικότερα μια αυξημένη και σε πραγματικό χρόνο αντιμετώπιση των αναγκών της τουριστικής ροής. “Κατά την περίοδο του Covid οι κυβερνήσεις ασχολήθηκαν για πρώτη φορά σοβαρά με τον τουρισμό, γιατί ξαφνικά ολόκληροι κλάδοι της οικονομίας που ζούσαν από τη βιομηχανία της φιλοξενίας έμειναν χωρίς έσοδα” είπε ο κ. Μπούχαλης και πρόσθεσε ότι ο “έξυπνος” τουρισμός απαιτεί να χρησιμοποιούμε τον τουρισμό για την Ελλάδα και όχι την Ελλάδα για τον τουρισμό”.

Από την πλευρά της η Σύμβουλος της Υπουργού Τουρισμού της Βουλγαρίας (Τιμώμενη Χώρα της Philoxenia), Καθηγήτρια, κα. Mariela Modeva, τόνισε ότι ο υπερτουρισμός είναι μια καινούργια πρόκληση και για τη Βουλγαρία, υπογραμμίζοντας ότι η λύση βρίσκεται στην προώθηση του τουρισμού όλο τον χρόνο και σε όλη τη χώρα, για να ξεπεραστεί το εμπόδιο της εποχικότητας. Παράλληλα, πολύ σημαντική, κατά την ίδια, είναι και η ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού.

Η Αντιπεριφερειάρχης της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης, κα. Βούλα Πατουλίδου, αναφέρθηκε στις μεγάλες προσπάθειες που έχουν καταβληθεί για αύξηση της αναγνωρισιμότητας της Θεσσαλονίκης ως τουριστικού προορισμού, σημειώνοντας ότι προβλήματα υπάρχουν, όπως το κυκλοφοριακό, αλλά η πόλη αυξάνει σταθερά την τουριστική δημοφιλία της.

Ο εντεταλμένος σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, κ. Αλέξανδρος Θάνος, επισήμανε ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για υπερτουρισμό εθνικά, αλλά για μία ανισορροπία με ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά. Μάλιστα είπε ότι σε 5 από τις 13 Περιφέρειες της χώρας και μέσα σε 5 μήνες του έτους πραγματοποιείται το 90% των ετήσιων τουριστικών εσόδων.

Στην αρνητική εμπειρία που μπορεί να αποκομίσει ο επισκέπτης της χώρας από τον υπερτουρισμό, που στη συνέχεια την μεταφέρει στην πατρίδα του, αναφέρθηκε η κα. Αγγελική Μαραγκάκη, Προϊσταμένη του Αυτοτελούς Τμήματος Παρακολούθησης και Ανάπτυξης Πόρων του ΟΔΑΠ. Στο πλαίσιο αυτό, κατά την κα. Μαραγκάκη, είναι απαραίτητη μία καμπάνια για διαφοροποίηση των τουριστικών προορισμών, προκειμένου να μην συγκεντρώνονται οι τουρίστες σε συγκεκριμένα και μόνο σημεία.

Η Διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων της Aegean Airlines, κα. Μαρίνα Σπυριδάκη, τόνισε ότι υπερτουρισμός στην Ελλάδα δεν υπάρχει, αλλά υφίσταται κακή διαχείριση των προορισμών, έλλειμμα υποδομών και έντονη εποχικότητα. Η κα. Σπυριδάκη δήλωσε ότι άλλο πράγμα είναι ο υπερτουρισμός και άλλο ο συνωστισμός, που προκαλεί παροδικά δυσφορία, ενώ έθεσε ως πρωταρχικό στόχο αφενός τη χρονική, αλλά και τη χωρική επιμήκυνση της τουριστικής σαιζόν.

Στη δεύτερη θεματική ενότητα του Philoxenia Forum 2023 ήταν η σειρά της τοπικής αυτοδιοίκησης να τοποθετηθεί για τα ζητήματα του υπερτουρισμού και της ανάγκης για προστασία του περιβάλλοντος από τη διογκούμενη τουριστική ανάπτυξη.

Ο Δήμαρχος Σκιάθου, κ. Θοδωρής Τζούμας, εστίασε στο ότι η Σκιάθος πρέπει να εξυπηρετεί το καλοκαίρι 50-60.000 επισκέπτες ταυτόχρονα, όταν οι υποδομές της έχουν κατασκευαστεί για τις ανάγκες των 6.000 κατοίκων της. Η δημιουργία νέων υποδομών στη Σκιάθο και η ευαισθητοποίηση όλων για την προστασία του περιβάλλοντος είναι οι λύσεις που προκρίνει, μεταξύ άλλων, η Δημοτική Αρχή του νησιού.

Ο Δήμαρχος Σκοπέλου, κ. Σταμάτης Περίσσης, επισήμανε ότι οι επιπτώσεις του τουρισμού δεν είναι μόνο στο φυσικό, αλλά και στο οικιστικό περιβάλλον, καθώς το νησί δέχεται μεγάλη πίεση σε ζητήματα όπως το κυκλοφοριακό, ο θόρυβος από τα οχήματα κα. Προς την κατεύθυνση βελτίωσης της κατάστασης προωθούνται λύσεις, όπως τα ηλεκτροκίνητα οχήματα, τα δημοτικά ποδήλατα, πάρκινγκ κα.

Ο Αντιδήμαρχος Αναπτυξιακού Προγραμματισμού του Δήμου Ηρακλείου, κ. Γιώργος Σισαμάκης, υπογράμμισε ότι το τοπικό τουριστικό προϊόν δομείται με βιωσιμότητα και αειφορία, ενώ ήδη η πόλη έχει ηλεκτροκίνητα λεωφορεία και ποδήλατα και σύντομα θα κατασκευαστεί ένα “smart parking” στο κέντρο της.

Ο Πρόεδρος του ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας (Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων), κ. Μιχάλης Γεράνης, είπε από την πλευρά του ότι η κουλτούρα και η στάση μας απέναντι στη διαχείριση των απορριμμάτων μπορεί να δώσει λύσεις. “Με αίσθημα ευθύνης ο καθένας μέσα στο σπίτι του πρέπει να κάνει διαλογή των απορριμμάτων στην πηγή. Και η Πολιτεία έχει την ευθύνη της, όταν δεν δίνει τα απαραίτητα εργαλεία” σημείωσε.

Ο Γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου και Διοικητικός Λειτουργός της Εταιρείας Τουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής της Περιφέρειας Λευκωσίας, κ. Σωτήρης Χριστοφόρου, υπογράμμισε ότι στην Κύπρο προφανώς υπάρχουν επιπτώσεις από τον τουρισμό στο περιβάλλον. Ωστόσο, η δημιουργία Παρατηρητηρίου Τουρισμού με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς επιτρέπει να καταγράφονται μετρήσιμα οι συνέπειες της τουριστικής ανάπτυξης, για να προωθούνται συγκεκριμένες παρεμβάσεις.

Για την Ελλάδα, με την τεράστια πολιτιστική κληρονομιά και τη φυσική ομορφιά, η στροφή στον κυκλικό τουρισμό είναι ευκαιρία και ευθύνη για όλους μας να το κάνουμε πράξη, σημείωσε η Υφυπουργός Τουρισμού, κα Έλενα Ράπτη, από το βήμα του φόρουμ, τονίζοντας πως η ένταξη της κυκλικής οικονομικής δραστηριότητας στην οικονομία του τουρισμού είναι μια αναδυόμενη πρόκληση. Πρόσθεσε δε πως η βιωσιμότητα δεν είναι επιλογή, είναι ανάγκη και υποχρέωσή μας, ενώ σχετίζεται με το χρέος να διατηρήσουμε και να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές τους θησαυρούς που παραλάβαμε, παραμένοντας ταυτόχρονα οικονομικά ενεργοί και –στην περίπτωση του τουρισμού- προσφέροντας μια αξέχαστη εμπειρία σε κάθε επισκέπτη. Πέρα από τα βήματα που έχουν γίνει σε θεσμικό επίπεδο, ανέφερε πως είναι ενθαρρυντικό το ότι όλο και περισσότερες τουριστικές επιχειρήσεις υιοθετούν βιώσιμες πρακτικές.

Την ανάγκη να αφήσουμε πίσω μας το γραμμικό μοντέλο και να πάμε στην κυκλική οικονομία υπογράμμισε ο τ. Γενικός Διευθυντής του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης του ΥΠΕΝ, Διδάκτωρ Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Πολυτεχνείου του Βερολίνου και CEO της Circular Innovation Solutions, Δρ. Αδαμάντιος Σκορδίλης. Εξήγησε όμως πως για να συμβεί αυτό, πρέπει να αλλάξουν τρία πράγματα: τα επιχειρηματικά μοντέλα και δη στον κλάδο των ξενοδοχείων (καλύτερη διαχείριση αποβλήτων, μείωση της σπατάλης τροφίμων), η συμπεριφορά του καταναλωτή, αλλά και η χρήση και διαχείριση των αποβλήτων.

Τη σημασία αξιοποίησης των βιοαποβλήτων επισήμανε ο Εντεταλμένος Αντιπρόεδρος Διεθνών Σχέσεων της ΕΕΔΣΑ, κ. Νικόλαος Μουσιόπουλος, σημειώνοντας πως τα βιοαπόβλητα δεν αξιοποιούνται και ένας σημαντικός ενεργειακός πόρος χάνεται. Τόνισε δε πως τα ξενοδοχεία πρέπει να σκεφτούν σοβαρά, να αναλάβουν δράση και να μην περιμένουν μόνο από την Πολιτεία.

Ο ίδιος εκτίμησε πως οι επιχειρηματίες του κλάδου, βλέποντας πού οδηγεί ο υπερτουρισμός, έχουν κάθε λόγο να ακολουθήσουν τη λογική.

Πεδίο δόξης λαμπρό αποτελεί η πράσινη και κυκλική οικονομία και βιοοικονομία για τον ελληνικό τουρισμό, σύμφωνα με τον Συνιδρυτή και Διαχειριστή του Cluster Βιοοικονομίας και Περιβάλλοντος Δυτικής Μακεδονίας, κ. Νικόλαο Ντάβο. Ο ίδιος εξήγησε πως υπάρχουν πολλές δυνατότητες, μεταξύ άλλων, στην παραγωγή ενέργειας, στο eco design και στο labeling, ενώ κάλεσε τα ξενοδοχεία να «πρασινίσουν» και να κάνουν πιο βιώσιμη τη δραστηριότητά τους, κάτι που θα δώσει περισσότερους πόντους στον ελληνικό τουρισμό.

Στο μεγάλο πρόβλημα των αποβλήτων από τις ανακαινίσεις και τις εργασίες επέκτασης που πραγματοποιούν κάθε χρόνο τα ξενοδοχεία στάθηκε ο κ. Ηλίας Δημητριάδης, Πρόεδρος και Διευθύνων σύμβουλος της ΑΝΑΚΕΜ, που ρυθμίζει, οργανώνει και υποστηρίζει την ανακύκλωση αποβλήτων από τεχνικά έργα. Μάλιστα, ανέφερε πως περί το 40-50% των έργων που εξυπηρετεί η ΑΝΑΚΕΜ έχει να κάνει με τέτοιου τύπου έργα των ξενοδοχείων και των μικρότερων τουριστικών καταλυμάτων.

Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ, ευτυχώς όμως υπάρχει ένα οπλοστάσιο νέων τεχνολογιών, όπλα που μπορούμε να αξιοποιήσουμε για την πρόληψη και τη σωτηρία του περιβάλλοντός μας, ανέφερε η Πρόεδρος του ΕΟΤ, κα Άντζελα Γκερέκου. Τόνισε μάλιστα πως δεν υπάρχει κανένα τουριστικό προϊόν χωρίς να υπάρχει φύση και γη, ενώ σημείωσε πως το 2023 θα μείνει στη μνήμη μας ως μια χρονιά καμπής σε σχέση με την κλιματική αλλαγή.

Την ανάγκη περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και περιβαλλοντικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, αλλά και τον σημαντικό ρόλο που πρέπει να παίξουν τα πανεπιστήμια υπογράμμισε ο πρύτανης του ΔΙΠΑΕ, κ. Σταμάτης Αγγελόπουλος. Ο ίδιος έδωσε έμφαση στο κομμάτι της εκπαίδευσης, τονίζοντας πως, αν φτάσαμε να διαχειριστούμε την περιβαλλοντική κρίση του καλοκαιριού, αυτό έγινε γιατί είχαμε εκπαιδευμένους ανθρώπους σε πολλούς τομείς.

Από την πλευρά του ο Δρ Μετεωρολογίας του ΑΠΘ (Κέντρο Μετεωρολογικών Εφαρμογών ΕΛΓΑ-Αεροδρόμιο Μακεδονίας), κ. Μιχάλης Σιούτας, τόνισε πως ο τουρισμός είναι από τους πρώτους τομείς που πλήττονται, καθώς το κλίμα, ο καιρός, είναι που κάνει ελκυστικό έναν προορισμό. Χαρακτήρισε πάντως το ελληνικό κλίμα ως ένα από τα καλύτερα του κόσμου, που θα επιδείξει μεγάλη ανθεκτικότητα στις επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής, ωστόσο έσπευσε να τονίσει πως και η χώρα μας επηρεάζεται και φυσικά ο τουρισμός.

Οι συντονιστές των θεματικών ενοτήτων του συνεδρίου ήταν: ο Δρ Ευάγγελος Χρήστου του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος (θεματική: Τι είναι στην πραγματικότητα ο «Υπερ-Τουρισμός και πώς αντιμετωπίζεται), η κα Ροδούλα Τσιότσου, καθηγήτρια και διευθύντρια Εργαστηρίου Μάρκετινγκ MarLab του Τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (θεματική: Οι επιπτώσεις του τουρισμού στο περιβάλλον και η σωστή διαχείρισή του-Case studies), η κα Σοφία Παπαδοπούλου, δημοσιογράφος (θεματική: Η συμβολή της κυκλικής οικονομίας στο τουριστικό προϊόν) και ο Γρηγόρης Τάσιος, πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Χαλκιδικής (θεματική: Το αποτύπωμα της κλιματικής αλλαγής στον τουρισμό).

• Οι εκθέσεις Philoxenia και Hotelia έχουν συγκεντρώσει συνολικά 431 συμμετοχές από όλο το φάσμα της τουριστικής βιομηχανίας.

Ειδικότερα, στη Philoxenia οι άμεσες συμμετοχές εκθετών είναι 211 και οι έμμεσες 90, αυξημένες κατά 30% έναντι της περσινής διοργάνωσης, ενώ στη Hotelia οι εκθέτες ανέρχονται σε 130, αριθμός αυξημένος κατά 22% σε σχέση με πέρυσι.

Αύριο Κυριακή 12 Νοεμβρίου οι τρεις εκθέσεις θα λειτουργήσουν από τις 10:00 έως τις 18:00.