Γιάννης Ρέτσος: Το 2022 ίσως ο τουρισμός φτάσει στα επίπεδα του 2019 - προβληματισμός για την ενεργειακή κρίση

To 2022 φαίνεται ότι οι επιδόσεις του ελληνικού τουρισμού θα είναι καλύτερες από τις εφετινές και ίσως φτάσουμε και τα νούμερα του 2019, είπε χθες 12 Οκτωβρίου ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γιάννης Ρέτσος, μιλώντας στο συνέδριο  «Η Ελλάδα Μετά V» με κεντρικό θέμα το ερώτημα «Aπό την κρίση στην κανονικότητα ή η κρίση ως κανονικότητα;». Ο κ.Ρέτσος μίλησε στο πάνελ συζήτησης με θέμα  «Τουρισμός και Μεταποίηση. Ανταγωνιστικοί ή συμπληρωματικοί τομείς της ελληνικής οικονομίας;».

Ο κ.Ρ'ετσος κατέθεσε, ωστόσο, και τον προβληματισμό του μήπως ο τουρισμός επηρεασθεί από την τρέχουσα ενεργειακή κρίση. Είπε συγκεκριμένα:

"... Νομίζω ότι η Ελλάδα, έχει μπει σε τροχιά ανάπτυξης. Το πρόβλημα, πάντως, το οποίο είναι διαχρονικό, είναι ότι το μέγεθος της οικονομίας είναι τόσο μικρό, που δυστυχώς επηρεάζεται απόλυτα και από γεωπολιτικές, αλλά και από μεγάλες, παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις και το ερωτηματικό είναι, πόσο μπροστά σε μία κρίση είμαστε αυτή τη στιγμή και πόσο θα είναι η διάρκεια αυτής της κρίσης, που υπάρχει, της ενεργειακής δηλαδή και του προβλήματος του πληθωρισμού που κάποιοι δεν το διαβάζουν σαν πρόβλημα. Η χρονική διάρκεια λοιπόν αυτής της κατάστασης, προφανώς θα επηρεάσει και το πόσο τελικά αναπτυξιακή θα είναι η τροχιά στην οποία έχει μπει η ελληνική οικονομία".

Προορισμοί και υποδομές

Απαντώντας σε ερώτηση της συντονίστριας της συζήτησης δημοσιογράφου Κάτιας Μακρή για το εάν κάποιοι προορισμοί, όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη, έχουν πιάσει "ταβάνι" στην ανάπτυξή τους ( "φέτος, η Μύκονος και η Σαντορίνη δεν είχαν νερό να δώσουν στους ανθρώπους", σχολίασε η δημοσιογράφος χαρακτηριστικά), ο κ.Ρέτσος τόνισε:

"Είναι πολύ σημαντικό να βλέπεις μπροστά και να προσαρμόζεις αναλόγως τις στρατηγικές σου. Δεν το λέω αυτό γιατί θέλω να ευλογήσω τα γένια μας, αλλά νομίζω, ως ιδιωτικός τομέας, όλη την προηγούμενη δεκαετία έχουμε σταθεί πολύ στο ύψος των περιστάσεων. Δηλαδή για τη βελτίωση των προορισμών και τη βελτίωση των υποδομών, μιλάμε πολλά χρόνια τώρα. Δεν μιλήσαμε για πρώτη φορά τώρα ή φέτος το καλοκαίρι που είδαμε προορισμούς οι οποίοι δέχθηκαν μέσα σε ένα δίμηνο όγκο κόσμου που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα τον δέχονταν σε 4, σε 5 μήνες και είδαμε να εξαντλούνται τα όριά τους και να σκάνε με τα παραδείγματα που είπατε και υπάρχουν και πολύ περισσότερα, και σε λιγότερο αναγνωρίσιμους προορισμούς.

Και δεν είναι μόνο το νερό που είπατε, είναι τα λιμάνια και ο τρόπος λειτουργίας τους, είναι η κίνηση στους δρόμους, είναι το νερό που δεν υπήρχε, οι βιολογικοί καθαρισμοί οι οποίοι δεν υπάρχουν, είναι παλαιωμένοι και με ότι αυτό συνεπάγεται, η ηλεκτροδότηση. Ξέρετε ότι, κα Μακρή, έχει πάει για παράδειγμα- και είναι πάρα πολύ μεγάλη αν θέλετε εξέλιξη και τομή αυτή- ηλεκτρικό ρεύμα από το Λαύριο σε πολλά από τα νησιά μας, τα οποία όμως δεν μπορούν να διαχειριστούν το παραπάνω ρεύμα, γιατί είναι παλαιωμένο το δικό τους δίκτυο, το οποίο πρέπει πρώτα να αλλάξει για να μπορέσουν να πάρουν περισσότερο ρεύμα;

Αυτό λοιπόν το έχουμε πει εδώ και πάρα πολύ καιρό, ότι δηλαδή, επειδή ακριβώς με τα 33 εκατ. των αφίξεων του 2019 από τους μήνες Μάιο ουσιαστικά μέχρι Οκτώβριο, πολλοί προορισμοί φτάσουν στα όριά τους, εάν θέλουμε να συνεχίσουμε να βλέπουμε ανάπτυξη πρέπει πρώτα από όλα να διαχειριστούμε τους προορισμούς αυτούς βελτιώνοντας προφανώς τις υποδομές. Και από την άλλη εμείς, ως ιδιώτες και ως πάροχοι της υπηρεσίας, να βελτιώσουμε το προϊόν μας σε επίπεδο τέτοιο, που να δεχόμαστε πλέον περισσότερο συνάλλαγμα με τον ίδιο κόσμο ή ακόμα και με λιγότερο κόσμο. Αυτό είναι μία τεράστια πρόκληση βέβαια. Αυτό για να γίνει θέλει τρομερή συνέργεια. Δεν είναι μόνο έργο της κεντρικής κυβέρνησης. Πολύ μεγάλο βάρος πέφτει καις την τοπική αυτοδιοίκηση, πολύ μεγάλο βάρος πέφτει και στον ιδιωτικό τομέα.

Άρα λοιπόν, η πανδημία αυτήν τη στιγμή που ουσιαστικά δημιούργησε μία πρόσκαιρη καταστροφή, για μένα έχει γεννήσει και μία τεράστια ευκαιρία. Δημιούργησε την προϋπόθεση του RRF, το οποίο ουσιαστικά έχει κονδύλια για να ενισχύσει δράσεις στο πλαίσιο το οποίο είπα. Αν λοιπόν εκμεταλλευτούμε σωστά αυτά τα κονδύλια και ο ιδιωτικός τομέας αλλά κυριότερα η κεντρική κυβέρνηση και η τοπική αυτοδιοίκηση, προκειμένου να βελτιώσει υποδομές σε προορισμούς, τότε μπορεί ο τουρισμός να συνεχίσει να αναπτύσσεται, να καλύπτει πολύ μεγάλο μέρος της περιόδου και οι προορισμοί να εξελιχθούν και να μπορούν αν συμβιώνουν οι κάτοικοι με τους τουρίστες σε πάρα πολύ ικανοποιητικό επίπεδο. Δεν λέω ότι είναι εύκολο. Επαναλαμβάνω το λέμε χρόνια και τα βήματα που έχουν γίνει είναι πάρα πολύ λίγα. Όμως ας εκμεταλλευτούμε ή ας προσπαθήσουμε να εκμεταλλευτούμε αυτή την τεράστια ευκαιρία που μας δίνεται τώρα με την πανδημία".

Διασύνδεση με τον πρωτογενή τομέα

"... Για να μπορέσουμε να αντέξουμε σαν τουριστικός προορισμός, δεχόμενοι τόσο πολύ κόσμο για μεγάλη περίοδο πλέον της χρονιάς, πρέπει να αυξήσουμε την ποιότητα του προϊόντος μας. Και για να αυξήσουμε την ποιότητα του προϊόντος μας, πρέπει να διασυνδέσουμε τη δραστηριότητα με άλλους τομείς. Αν δεν βελτιώσουμε για παράδειγμα τα υλικά που προσφέρουμε στους τουρίστες μας, δεν μπορούμε να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί. Και για να το κάνουμε αυτό πρέπει οπωσδήποτε να διασυνδεθούμε με τον ελληνικό πρωτογενή τομέα και την παραγωγή. Αυτή είναι μια τεράστια πρόκληση, διότι θέλει και αλλαγή νοοτροπιών, θέλει όμως και να βρεθεί κοινό πεδίο συνεννόησης και στις δύο μεριές.

Ξέρετε ότι όταν ανέλαβα Πρόεδρος του ΣΕΤΕ, το πρώτο πράγμα που έκανα ήταν να ταξιδέψω πολύ στην ελληνική περιφέρεια και να οργανώσω συναντήσεις στο τραπέζι των οποίων δεν κάθισαν μόνο τουριστικοί παράγοντες, αλλά καθόντουσαν εκπρόσωποι από διάφορους τομείς της τοπικής οικονομίας. Ο λόγος που το έκανα αυτό, ήταν γιατί ήθελα να διαπιστώσω πού είναι το πρόβλημα που δεν μπορούμε να πετύχουμε συνεργασίες, που τις θεωρούσαμε μέχρι εκείνη τη στιγμή αυτονόητες.

Κατάλαβα λοιπόν ότι πέρα από τα προβλήματα του τουρισμού, που ενδεχομένως την εποχή εκείνη αναζητούσε φθηνότερη πρώτη ύλη για να μπορέσει να παραμείνει ανταγωνιστικός, διότι είχε ένα όριο στην τιμή που μπορούσε να πουλήσει, είδαμε προβλήματα και στην άλλη μεριά. Αυτά είχαν να κάνουν για παράδειγμα με την οργάνωση της παραγωγής, με την τυποποίηση. Ενδεικτικά σας αναφέρω τους παραγωγούς μελιού στη Βόρεια Ελλάδα που παρήγαγαν φανταστικό μέλι, αλλά δεν μπορούσαν να το τυποποιήσουν και να το πουλήσουν για παράδειγμα σε μικρά βαζάκια που ήθελε ένα ξενοδοχείο, αλλά μπορούσαν μόνο να το πουλήσουν σε δοχεία των 15 λίτρων.

Πρέπει λοιπόν να βρεθούν οι τρόποι που οι τομείς που θα μπορέσουν ουσιαστικά να διασυνδεθούν, γιατί αυτή είναι η απαίτηση και του παρόντος, και του μέλλοντος. Βλέπουμε ότι η απαίτηση και του ξένου επισκέπτη, είναι υψηλότερης ποιότητας προϊόν. Η υψηλότερη ποιότητα λοιπόν, δεν έχει να κάνει μόνο με την πάγια εγκατάσταση ενός ξενοδοχείου, έχει να κάνει με το σύνολο της υπηρεσίας. Για να κλείσω λοιπόν αυτή την πρώτη τοποθέτηση, να πω ότι για εμάς δεν υφίσταται στην συγκεκριμένη περίπτωση συζήτηση αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου.

Πρέπει να ανοίξει μια συζήτηση, πώς συνεχίζοντας αυτή την αναπτυξιακή πορεία που έχει πάρει ο τουρισμός, μπορεί αυτό να συμπαρασύρει και άλλους τομείς της οικονομίας, ώστε το ποσοστό του τουρισμού στο ΑΕΠ να παραμείνει υψηλό, με το ΑΕΠ όμως υψηλότερο. Στον τουρισμό δεν χαιρόμαστε να έχουμε υψηλό κόστος συμμετοχής σε ένα ΑΕΠ που συρρικνώνεται, όπως έγινε τα χρόνια 2012-2019.