Γιώργος Βερνίκος: Nα ληφθούν άμεσα αποφάσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής

Υπέρ της λήψης άμεσων αποφάσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής τάσσεται ο κ. Γιώργος Βερνίκος, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι το εν λόγω ζήτημα δεν ανησυχεί πλέον μόνο τους επιστήμονες και τους ακτιβιστές, αλλά εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Όπως επιχειρηματολογεί σχετικά:

"Στις 12 Δεκεμβρίου του 2015 στο Παρίσι συμπληρώθηκαν πέντε χρόνια όπου 195 χώρες συμφώνησαν σ’ ένα οραματικό, βιώσιμο, προοδευτικό πολιτικό πλαίσιο, που καθορίζει ακριβώς τι πρέπει να γίνει για να σταματήσει η κλιματική απορρύθμιση και ν’ αντιστραφεί ο αντίκτυπός της.

Ένα μήνα πριν -και συγκεκριμένα την Τετάρτη 4 Νοεμβρίου- οι ΗΠΑ έγιναν η πρώτη χώρα που εγκατέλειψε επίσημα τη Συμφωνία του Παρισιού. Οι ΗΠΑ δεν δεσμεύονται πλέον απέναντι σε κανένα στόχο για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή και επίσης δεν υποχρεούνται ν’ αναφέρουν τις εκπομπές άνθρακα στον ΟΗΕ. Η αποχώρηση των ΗΠΑ -και μάλιστα σε μία χρονική στιγμή που ο πλανήτης έχει κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης- δυστυχώς σημαίνει ότι η Συμφωνία του Παρισιού καλύπτει μόνο το 80% των παγκόσμιων εκπομπών ρύπανσης του κλίματος σε σύγκριση με το 97% που κάλυπτε προηγούμενα, καθώς οι ΗΠΑ είναι ένας από τους μεγαλύτερους ρυπαντές παγκοσμίως.  Φυσικά δημιουργούνται ελπίδες ότι με την ανάδειξη του νέου Προέδρου των ΗΠΑ, Τζον Μπάιντεν, οι ΗΠΑ θα επανέλθουν στη Συμφωνία του Παρισιού, δίνοντας νέες προσδοκίες.

Η απόσταση του σήμερα από τους παγκόσμιους στόχους για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας είναι τεράστια και δυστυχώς η ισχυρή πολιτική βούληση της Ευρώπης δεν είναι αρκετή. Όμως, καθώς ο κόσμος αλλάζει, δημιουργούνται νέες ελπίδες. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τόσο το φιλόδοξο «πράσινο πρόγραμμα» που παρουσιάστηκε από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την Ursula von der Leyen, όσο και η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (European Green Deal) που παρουσιάστηκε από τον Αντιπρόεδρο Frans Timmermans ενόψει της COP 25 (διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα) και αποτελεί την ενσάρκωση των δεσμεύσεων της νέας Επιτροπής. Με τα δύο αυτά κείμενα τέθηκαν οι βάσεις για μεταστροφή της οικονομίας της Ευρώπης προς την αειφόρο ανάπτυξη, που ταυτόχρονα με την προστασία του περιβάλλοντος χάριν της διαγενεακής δικαιοσύνης, θα βελτιώσει άμεσα την καθημερινότητα των Ευρωπαίων πολιτών.

Και το πιο αισιόδοξο είναι ότι το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής δεν ανησυχεί πλέον μόνο τους επιστήμονες και τους ακτιβιστές, αλλά εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Είναι ενδεικτικό ότι και στη χώρα μας ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, που εξασφαλίζει χρηματοδοτική στήριξη 32 δις. ευρώ, όπως αναφέρεται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που βρίσκεται σε διαβούλευση στην ΟΚΕ, προβλέπει πόρους που κατανέμονται κατά 38% στην πράσινη μετάβαση.  Το Σχέδιο αναφέρεται κυρίως σε γενικές κατευθύνσεις και θα μπορούσε να ήταν πολύ πιο συγκεκριμένο σε προτάσεις, λαμβάνοντας υπόψη και τις προτάσεις της Greenpeace για πράσινη και δίκαιη ανάκαμψη.  Στις προτάσεις της ΟΚΕ περιλαμβάνεται ήδη η υιοθέτηση οριζόντιας εθνικής στρατηγικής πρόληψης και καταπολέμησης της ενεργειακής φτώχειας, στο πλαίσιο της μετάβασης σ’ ένα νέο ενεργειακό μοντέλο φιλικό προς το περιβάλλον και προώθησης σχεδίων βιώσιμης ανάπτυξης με τη συμμετοχή των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Σύμφωνα με την επιστημονική κοινότητα, σε καμία περίπτωση η υπερθέρμανση δεν θα πρέπει να ξεπεράσει τους 2 βαθμούς Κελσίου, συγκριτικά με την προβιομηχανική εποχή. Σε διαφορετική περίπτωση θα τεθούν σε λειτουργία μηχανισμοί, που ουσιαστικά θα επιφέρουν μεγαλύτερη υπερθέρμανση, χωρίς να έχουμε πια τη δυνατότητα να την ελέγξουμε.

Όπως επισημαίνεται, «τα χρονικά περιθώρια για τη λήψη αποφασιστικών μέτρων στενεύουν πλέον επικίνδυνα». Παρά τα χρόνια συζητήσεων, οι παγκόσμιες εκπομπές φτάνουν σε επίπεδα ρεκόρ και δεν δείχνουν κανένα σημάδι μείωσης. Η προκληθείσα από τον άνθρωπο υπερθέρμανση της ατμόσφαιρας προκαλεί ήδη περισσότερα κύματα καύσωνα και περιόδους παρατεταμένης ξηρασίας, βροχοπτώσεων και πλημμυρών. Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, την περίοδο 2015-2019 σημειώθηκαν ακραίες συνθήκες, όπως μεγάλη αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, άνοδος της στάθμης της θάλασσας και αλλαγές στη χημική σύσταση των ωκεανών, ενώ πάνω από το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει πλέον σε περιοχές όπου σημειώνονται καύσωνες διάρκειας τουλάχιστον 20 ημερών το χρόνο.

Είναι βέβαιο ότι οι πιο φτωχές χώρες του κόσμου, αλλά και οι ευάλωτες (κλιματικά) περιοχές όπως είναι η Μεσόγειος, θα υποφέρουν περισσότερο. Υπολογίζεται ότι το μέσο εισόδημα στις φτωχότερες χώρες θα μειωθεί κατά 75% ως το 2100, συγκρινόμενο μ’ έναν κόσμο χωρίς κλιματική αλλαγή. Κατά μία έννοια, ωστόσο, αυτό μάλλον θα είναι το λιγότερο σημαντικό. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το διάστημα 2030–2050 η κλιματική κρίση θα ευθύνεται για 250.000 περισσότερους θανάτους κάθε χρόνο. Η γενική εκτίμηση είναι ότι μέχρι το 2050 θα υπάρχουν 200 εκατ. εκτοπισμένοι άνθρωποι εξαιτίας της κλιματικής κρίσης, με πολλές μελέτες ν’ ανεβάζουν αυτό το νούμερο ακόμα και στο ένα δισεκατομμύριο.

Με την επιστήμη να μας προειδοποιεί, ότι έχουμε ελάχιστα χρόνια πριν από μία κατάρρευση του κλίματος της γης, δεν υπάρχουν δικαιολογίες ή προφάσεις για τη μη λήψη μέτρων και δεν έχουμε την πολυτέλεια να σπαταλήσουμε ούτε μία μέρα.  Όμως η ίδια η Συμφωνία του Παρισιού δεν έχει νόημα όσο οι κυβερνήσεις δεν λαμβάνουν μέτρα για τον τερματισμό της χρήσης λιγνίτη, πετρελαίου και φυσικού αερίου, όσο επενδύουν ακόμα σε εξορύξεις νέων κοιτασμάτων ορυκτών καυσίμων, όσο δεν προστατεύουν τα δάση και τις θάλασσες. Χρειάζεται άμεσα ν’ αλλάξουμε προσανατολισμό".

*O Γιώργος Βερνίκος είναι Πρόεδρος της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της Ελλάδος, Γεν. Γραμματέας του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων και Επίτιμος Προέδρος του ελληνικού γραφείου της Greenpeace.