Ο "υπερτουρισμός" άλλοθι για ανεπαρκείς υποδομές και υπηρεσίες;

• Του Περικλή Αντωνίου, πρώην πρόεδρο της Ένωσης Ξενοδόχων Λέσβου

 Τους τελευταίους μήνες βρίσκεται στο επίκεντρο της επικαιρότητας δηλώσεις από διάφορους παράγοντες για τον «υπερτουρισμό», που ακόμα στην Ελλάδα, (με εξαίρεση ορισμένους Προορισμούς της), ως φαινόμενο, χώρο-χρονικά εξαιρετικά περιορισμένο, είναι διαχειρίσιμο.

Δηλαδή περιορισμένο σε μικρά γεωγραφικά τμήματα, ελάχιστων αριθμητικά, (μετρημένων στα δάχτυλα), Προορισμών, για λίγες μέρες το χρόνο, με συνευθύνη όλων μας (και της Πολιτείας και της Αυτοδιοίκησης), κυρίως καί για το χρόνο/τρόπο ανάδειξης/διαχείρησης τους, αλλά και για το είδος και τη ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και υποδομών/ανωδομών μας. 

Η αναφορά τους στην Αθήνα/Αττική ή π.χ. στη Σαντορίνη, Μύκονο κ.α. και η γενίκευση τους για όλη τη Χώρα είναι τουλάχιστον άστοχη.

Η Ελληνική Περιφέρεια, στο μεγαλύτερο τμήμα της, δεν έχει απολύτως καμία σχέση με την Αθήνα ή Σαντορίνη, Μύκονο (και άλλους αντίστοιχους Προορισμούς).        

Η τουριστική ανάπτυξη στις οχτώ (8) Περιφέρειες της χώρας είναι μακράν του φαινομένου του υπερτουρισμού, (εισρέοντας σε αυτές μόνο το 9% των συνολικών ετήσιων τουριστικών εισπράξεων), με τους περισσότερους Προορισμούς τους να χαρακτηρίζονται ως ... «ΑΠΑΤΗΤΟΙ», έχοντας τουριστική περίοδο μικρότερη από 2-3 μήνες και τουριστική «αιχμή» 20-30 μέρες, επιβιώνοντας, όλο το χρόνο, με το «λίπος» αυτών των λίγων ημερών.

Τα αριθμητικά δεδομένα, που αναφέρονται, δεν έχουν σχέση με τη πραγματικότητα, με ορισμένα να αλληλοαναιρούνται μεταξύ τους.

Η αναφορά π.χ. των €0.40, ως συμβολή του κάθε επισκέπτη στην οικονομία, είναι τουλάχιστον ατυχής και μη συμβατή με την άλλη δήλωση, «ότι η Ελλάδα αντλεί το 25-30% του ΑΕΠ από τουριστικές δραστηριότητες».  

Ο ισχυρισμός του κου Δημάρχου, «...και δεν έχουμε δει ακόμη αυτά τα χρήματα» είναι άδικος, καθόσον, εκτός από τους Εθνικούς πόρους, (μεγάλο μέρος των οποίων προέρχεται από τις ετήσιες τουριστικές εισπράξεις της Χώρας), που εισρέουν στα Ταμεία των Δήμων, στα Ταμεία τους εισρέουν επίσης και από όλες τις τουριστικές δραστηριότητες (φιλοξενία, εστίαση, διασκέδαση/ψυχαγωγία, εκδηλώσεις, συνέδρια/ημερίδες, μετακινήσεις κλπ) πόροι (υπό μορφή τελών, φόρων κ.α.) ύψους άνάλογου των τζίρων τους και δεν είναι καθόλου λίγοι, ούτε χαμηλοί.

Σε ό,τι αφορά τη δήλωση του Δημάρχου, ότι: «Πρέπει να βρούμε ένα τρόπο να κάνουμε το τουρισμό βιώσιμο», αλλά και άλλων αρμοδίων, έρχονται ..... «δεύτεροι», προηγήθηκε η Πολιτεία, και ειδικώτερα τόσο το Υπουργείο Τουρισμού με σημαντικές πρωτοβουλίες του, προηγούμενες και πρόσφατες, όσο και το ΥΠΕΝ, μετά από συνεργασία με το Υπουργείο Τουρισμού, με το υπό διαβούλευση «Νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλσίσιο για το Τουρσμό» (ΕΧΠ) και τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) με συγκεκριμένα μέτρα για τη προστασία του Περιβάλλοντος και την αειφόρο ανάπτυξη του τουριστικού τομέα της Χώρας μας, προκειμένου αμφότερα (ΕΧΠ και ΣΜΠΕ) να εγκριθούν, με Κοινή Απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Τουρισμού.  

Η «δαιμονοποίηση» του τουρισμού, που συμβάλλει με διψήφια ποσοστά στην αύξηση ΑΕΠ και Απασχόλησης (και συνακόλουθα στην ενίσχυση της Αγοράς, εισοδημάτων, τζίρων, ρευστότητας, κατανάλωσης προιόντων/υπηρεσιών κ.α.), ως αποκλειστικά υπεύθυνου για την υποβάθμιση του Περιβάλλοντος, λές και οι άλλοι τομείς Γεωργία/Κτηνοτροφία, Βιομηχανία/Βιοτεχνία, Μετσφορές, Εμπόριο κλπ, δεν επιβαρύνουν το Περιβάλλον, είναι μακράν της πραγματικότητας και μόνον ως ...  «ιδεοληψία/εμμονή» μπορεί να εκληφθεί .

Εύλογο το ερώτημα συναδέλφων μας, προς το κο Δήμαρχο Αθηναίων: Αυτές τις δηλώσεις για το τουρισμό  —που σε πρώτη ανάγνωση δεν φαίνονται φιλικές, ούτε ενωτικές, αλλά περισσότερο απαξιωτικές, με το πρόσχημα του «υπερτουρισμού», φαινομένου, που ακόμα, με τη κυριολεξία της έννοιας, δεν υφίσταται, στη συντριπτική πλειοψηφία των Προορισμών της Χώρας και όπου «δείχνει να υφίσταται», μεγάλη ευθύνη φέρουν, μεταξύ άλλων και οι όποιοι υπεύθυνοι των (τοπικών) υποδομών/ανωδομών/υπηρεσιών—  και ιδιαίτερα την αναφορά των €0,40 ως συμβολής του κάθε επισκέπτη στην οικονομία, θα τις επαναλάμβανε, μπροστά σε ακροατήριο κατοίκων, (με κυρίαρχη προσδωκία, τη τουριστική ανάπτυξη του τόπου τους), μη αναπτυγμένων ή και μειονεκτικών, Προσφυγόπληκτων κλπ Προορισμών/Περιφερειών της Χώρας μας?

Αλλά και όταν για άλλες αιτίες, ο πληθυσμός ενός Προορισμού (ή πόλης κλπ) αυξάνεται, δεχόμενος, μαζικά, κοινωνικές ομάδες, π.χ. διπλασιαζόμενος ή και περισσότερο, μιλάμε για υπερπληθυσμό ή για ανεπαρκείς υποδομές/ανωδομές ή και υποβαθμισμένες παρεχόμενες υπηρεσίες, που καλούμαστε όλοι να βελτιώσουμε?         

Τέλος η Πολιτεία, σε ότι αφορά το τομέα του τουρισμού, ήδη έχει δρομολογήσει συγκεκριμένες πολιτικές και μέτρα, για να τον διατηρήσει βιώσιμο & ανταγωνιστικό.    

Συμπληρωματικά κρίνεται απαραίτητη, αν όχι αυτονόητη και η συμβολή η δίκη μας και της Αυτοδιοίκησης, (συνεπικουρούμενης από τη Πολιτεία), προς αυτή τη κατεύθυνση, με όρους οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και αειφορίας. Αξιοποιώντας Εθνικά και Κοινοτικά Προγράμματα, σύγχρονες τεχνολογίες, Τεχνητή Νοημοσύνη κ.α. και υιοθετώντας βέλτιστες πρακτικές αναπτυγμένων Δήμων (εντός/εκτός Ελλάδος), με την υποστήριξη Πολιτείας/ΕΕ. Και όλα τούτα, προς εμπλουτισμό των υποδομών/ανωδομών/υπηρεσιών της, ενισχύοντας τη Φέρουσα τους Ικανότητα και βελτιώνοντας τη Ποιότητα Ζωής των Δημοτών και Επισκεπτών της, προς όφελος συνακόλουθα και των οικονομικών της, με τη παραπέρα αξιοποίηση των περιουσιακών της στοιχείων, ενεργών και ... «εν ύπνω».

Σε ό,τι δε αφορά το διαφαινόμενο, διαχειρίσιμο επι του παρόντος, φαινόμενο του «υπερτουρισμού», στους λίγους, διεθνώς αναγνωρίσιμους, Προορισμούς μας, αλλά συγχρόνως και το φαινόμενο των (σχεδόν) «απάτητων»/χαμηλής επισκεψιμότητας, πολλών Προορισμών μας, οριακής ή και αρνητικής (όχι με δική τους ευθύνη) Αναγνωρισιμότητας, η Πολιτεία γνωρίζει πολύ καλά  (και όλοι μας άλλωστε), ποιές νομοθετικές πρωτοβουλίες, (με αποφάσεις της, μέτρα, κίνητρα κ.α.), πρέπει να λάβει, για την άρση των δυσμενών συνεπειών, αμφοτέρων των φαινομένων (ως Υ/Γ), ιδιαίτερα σε περιόδους ακρίβειας, «κόφτη» Ανταγωνιστκότητας & Βιωσιμότητας...

Υ/Γ: (α) Όπως π.χ. ενδεικτικά, επιμήκυνσης τουριστικής περιόδου, με ανάδειξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού/υπηρεσιών εκτός Ιουν-Σεπτ,, θέσπισης χειμερινών/ειδικών τιμολογίων (Δημοσίου, ΔΕΚΟ, ΟΤΑ, ΝΑΥΛΩΝ, Τραπεζών), «πριμοδότησης» αδειών εργαζομένων, εκτός τουριστικής περιόδου και εορτών, έκπτωσης από το φορολογητέο εισόδημα, των δαπανών φιλοξενίας/εστίασης/μετακίνησης των επισκεπτών εκτός σαιζόν και εορτών, «επιδότηση» αφίξεων ξένων επισκεπτών και ΣΥΝΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΕΟΤ/Τ.Ο. εκτός High Season,  bonus στις ΔΙ.Τ.ΕΞ προσέλκυσης ομογενών και ξένων επισκεπτών εκτός τουριστικής περιόδου, ενίσχυση όλων των Προγραμμάτων Κοινωνικού/Εσωτερικού/Τουρισμού για όλους κ.α., εκτός high season, (π.χ, μεταξύ άλλων και με υψηλώτερες επιδοτήσεις), ενίσχυση και προτεραιότητα σε Επενδύσεις και Δημόσια/Δημοτικά Έργα, που συμβάλλουν στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου/άμβλυνση εποχικότητας, αλλά και στη Βιωσιμότητα και Προσβασιμότητα του Προορισμού, προαπαιτούμενα παντός σχεδιασμού (π.χ. αναπτυξιακού, φορολογικού, ασφαλιστικού, πολεοδομικού κ.α.) κλπ,κλπ, όλα με ιδιαίτερη έμφαση στους μη αναπτυγμένους/μειονεκτικούς Προορισμούς/Περιφέρειες της ... «άλλης Ελλάδας» και στη ΜΙΚΡΗ ΞΕΝΟΔΟΧΙΑ.  

(β) Υπενθυμίζουμε παλαιότερη μελέτη, βάσει της οποίας, σε κάθε διανυκτέρευση αντιστοιχούν κατανάλωση 5-6 κλ ιχθυογεωργοκτηνοτροφικών προϊόντων και απασχόληση 1,5-2 ημερομισθίων.