Το μουδιασμένο τραπεζικό σύστημα

Τις τελευταίες ημέρες το Χρηματιστήριο Αθηνών δέχεται πιέσεις, με τον τραπεζικό δείκτη να σημειώνει τις μεγαλύτερες απώλειες. Το διεθνές περιβάλλον είναι κάθε άλλο παρά ιδανικό. Η κρίση στη γειτονική Ιταλία, με την απόρριψη του προϋπολογισμού του επόμενου έτους από την Κομισιόν, δημιουργεί περαιτέρω τριγμούς στην εύθραυστη ευρωπαϊκή οικονομία που μόλις έχει αρχίσει να ανακάμπτει.

Το πρόβλημα είναι ότι οι τέσσερις τράπεζες που ελέγχουν αυτή τη στιγμή το 98% της αγοράς, παρά τα 60 δισεκατομμύρια που δόθηκαν για τη διάσωσή τους, αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που τις ταλανίζουν. Βέβαια, τόσο το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης όσο και μεγάλα τραπεζικά στελέχη σημειώνουν σε όλους τους τόνους ότι οι αντιδράσεις των αγορών που βιώνουμε είναι υπερβολικές, καθώς οι τράπεζες πέρασαν όλες με επιτυχία τα stress tests, ακόμα και κάτω από τις υποθέσεις του δυσμενούς σεναρίου.

Ωστόσο, είναι χαρακτηριστικό ότι σε συνέδριο του Economist, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Νικόλαος Καραμούζης παραδέχτηκε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν αυτή τη στιγμή οι ελληνικές τράπεζες. Και τις συνόψισε σε τρεις σημαντικούς παράγοντες:

«Πρώτον, η ικανότητά μας να διαχειριστούμε αποτελεσματικά και να μειώσουμε ταχύτατα το σημαντικό ύψος των NPEs, διατηρώντας παράλληλα τη χρηματοοικονομική μας ευρωστία, την πρόσβαση στις αγορές και την εμπιστοσύνη πελατών, αγορών και εποπτικών αρχών.

Δεύτερον, από την ταχύτητα και αποτελεσματικότητα της τεχνολογικής μας αναβάθμισης, καθώς και της λειτουργικής και επιχειρησιακής μας προσαρμογής, κυρίως, την επιτυχή εμπορευματοποίηση των νέων front and back office ψηφιακών εφαρμογών με ανταγωνιστικό κόστος.

Τρίτον, από την ικανότητα της κάθε τράπεζας να ενισχύει καθημερινά τα άυλα και ποιοτικά στοιχεία του ανταγωνισμού, που αποτελούν και το διαρκές και μονιμότερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα».

Σε πιο απλά ελληνικά, πρέπει πρώτα από όλα να λυθεί το πρόβλημα των «κόκκινων δανείων», ένα πρόβλημα με σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές προεκτάσεις, ταυτόχρονα οι τράπεζες θα πρέπει να σχεδιάσουν το μέλλον τους στην ψηφιακή εποχή καθώς ήδη έχουν μείνει πολύ πίσω και τέλος θα πρέπει να αποφασίσουν να επενδύσουν σε υγιείς και δυναμικές επιχειρήσεις έτσι ώστε να υπάρξει οικονομική μεγέθυνση, επενδύσεις και κατανάλωση λόγω νέων θέσεων εργασίας. Και υπάρχουν πολλές τέτοιες επιχειρήσεις. Με τον τρόπο αυτό θα «πρασινίσουν» και τα δάνεια και θα μπορέσουν να τεθούν οι βάσεις για να μπει η ελληνική οικονομία σε μια κανονικότητα.

Οι τράπεζες οφείλουν να αλλάξουν την τακτική του παρελθόντος με τα υπέρογκα δάνεια που δίνονταν σε «ημέτερους» και ταυτόχρονα να εκσυγχρονίσουν τη λειτουργία τους αλλά τίποτε από αυτά δεν μπορεί να γίνει αν δεν μειωθούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Η λύση που προτείνει ο Αυστριακός πρόεδρος του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, να δοθεί εγγύηση του Δημοσίου για μέρος των κόκκινων δανείων (για την οποία ήδη ο ESM εξέφρασε τη δυσφορία του), αφενός δεν είναι δίκαιη, μια και καλείται ο φορολογούμενος να πληρώσει την ανικανότητα των τραπεζών για άλλη μια φορά και αφετέρου τίποτα δεν εγγυάται ότι θα είναι βιώσιμη, αν οι τράπεζες εξακολουθήσουν την ίδια τακτική.

Η έξοδος της χώρας στις αγορές θα διευκολύνει τις τράπεζες να δανειστούν και πάλι (ειδικά μετά την αναβάθμιση του μακροπρόθεσμου αξιόχρεου των ελληνικών τραπεζών από τον οίκο Fitch) όμως η αλλαγή στην τακτική τους είναι επιβεβλημένη.

Οι τράπεζες πρέπει να δράσουν και μάλιστα άμεσα.