Έρευνα: Ο Τουρισμός στην Κρήτη το 2016

Αισιόδοξα τα πρώτα μυνήματα για τον τουρισμό στο νησί

Η έρευνα και ανάλυση υλοποιήθηκε από το Παρατηρητήριο Τουρισμού Δυτικής Κρήτης και συντονίστηκε από το τμήμα Οικονομίας & Διοίκησης του ΜΑΙΧ, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Συστημάτων Χρηματοοικονομικής Διοίκησης του Πολυτεχνείου Κρήτης και την Ένωση Ξενοδόχων Χανίων. Στο Παρατηρητήριο Τουρισμού Δυτικής Κρήτης, το οποίο λειτουργεί εδώ και μια δεκαετία, συμμετέχει επίσης το Οικονομικό Επιμελητήριο Δυτ. Κρήτης, το Επιμελητήριο Χανίων και ο Δήμος Χανίων.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο αεροδρόμιο Χανίων (Ι. Δασκαλογιάννης) μέχρι και το τέλος Ιουνίου, συγκεντρώνοντας 1500 έγκυρα ερωτηματολόγια μεταφρασμένα σε 7 γλώσσες, από ερευνητές του ΜΑΙΧ και Πολυτεχνείου Κρήτης και συγχρηματοδοτήθηκε από το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Κρήτης. Για την ομαλή διεξαγωγή της έρευνας υπάρχει συνεχής υποστήριξη από τη Διεύθυνση και το Προσωπικό του Αερολιμένα Χανίων. 

Αναφορά γίνεται στις αφίξεις αλλοδαπών τουριστών που έχουν δημοσιευθεί από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας Χανίων και Ηρακλείου, από το Λιμενικό Ταμείο Νομού Χανίων και το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ηρακλείου καθώς και από το Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, με σκοπό να αξιολογήσει την έως τώρα φετινή τουριστική κίνηση στην Κρήτη και να τη συγκρίνει με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. 

ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ ΧΑΝΙΩΝ 

Σχετικά με τις αφίξεις αλλοδαπών τουριστών στο αεροδρόμιο Χανίων και με βάση τα πρόσφατα στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας Χανίων για την περίοδο Ιανουάριος-Ιούνιος 2016, σημειώνονται 369 χιλιάδες αφίξεις, καταγράφοντας μία σημαντική αύξηση της τάξεως του 8,4% σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Η αύξηση αυτή παρατηρείται από όλες τις κύριες εθνικότητες που επισκέπτονται τη Δυτική Κρήτη, εκτός των Δανών, οι οποίοι μειώνουν τις αφίξεις τους κατά 4%. Αντίθετα, τη μεγαλύτερη άνοδο καταγράφουν οι Βρετανοί με ένα πολύ υψηλό ποσοστό αύξησης που φτάνει το 34%, κερδίζοντας την τρίτη θέση από τους Δανούς και πλησιάζοντας σε απόσταση αναπνοής τους Νορβηγούς και Σουηδούς, με αποτέλεσμα να φιγουράρουν έπειτα από πολλά χρόνια, στις πρώτες θέσεις επί των συνολικών αφίξεων στο αεροδρόμιο Χανίων. Να σημειωθεί επίσης, ότι αναφορικά με το πρώτο εξάμηνο κάθε έτους, οι Βρετανοί καταγράφουν συνεχή αύξηση τα τελευταία έξι έτη, τετραπλασιάζοντας σχεδόν τις αφίξεις τους στο αεροδρόμιο Χανίων.

 Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων από την Πολιτική Αεροπορία Χανίων, Ιούλιο, 2016

Επίσης, οι μισοί αλλοδαποί τουρίστες που καταφτάνουν στο αεροδρόμιο Χανίων, προέρχονται από μη Σκανδιναβικές Χώρες, επιβεβαιώνοντας και φέτος τη συνεχή αύξηση αυτών των εθνικοτήτων. Αυτή η ανοδική τάση που παρατηρείται από το 2010, οφείλεται κυρίως στη δυναμική παρουσία της αεροπορικής εταιρίας χαμηλού κόστους “Ryanair” που καταλαμβάνει σχεδόν το 30% επί των συνολικών αφίξεων και της οποίας εννέα στους δέκα επιβάτες προέρχονται από μη Σκανδιναβικές χώρες, αλλάζοντας έτσι το μίγμα των τουριστών που επιλέγει το αεροδρόμιο Χανίων ως τελικό προορισμό. 

ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Στο αεροδρόμιο Ηρακλείου, όπου το 65% αποτελείται από Γερμανούς, Βρετανούς, Γάλλους και Ρώσους, παρατηρούμε ότι υπάρχει επίσης σημαντική αύξηση των συνολικών αφίξεων αλλοδαπών τουριστών κατά 11% το πρώτο εξάμηνο, σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, η οποία οφείλεται στην άνοδο όλων των κύριων εθνικοτήτων που προτιμούν το αεροδρόμιο Ηρακλείου και κυρίως των Ρώσων τουριστών, οι οποίοι αυξάνουν τις αφίξεις τους κατά πολύ μεγάλο ποσοστό της τάξεως του 42%, γεγονός πολύ ενθαρρυντικό, αν αναλογιστούμε τη μεγάλη πτώση που παρουσίασαν τα τελευταία δύο χρόνια στο αεροδρόμιο Ηρακλείου και τις συνεπακόλουθες απώλειες στην τοπική οικονομία, αφού μεταξύ άλλων οι Ρώσοι τουρίστες είναι και υψηλού εισοδηματικού προφίλ. 

Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων από την Πολιτική Αεροπορία Ηρακλείου, Ιούλιο, 2016

Γενικότερα, για το πρώτο εξάμηνο του 2016, η Κρήτη σημείωσε μια αύξηση αφίξεων αλλοδαπών τουριστών που καταφτάνουν στην περιφέρεια με charter κατά 10,3%, η οποία είναι μεγαλύτερη σε σχέση με το μέσο όρο αύξησης σε πανελλαδικό επίπεδο, όπου σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), περιορίστηκε στο 4,9%. Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτού του μικρού ποσοστού αύξησης, έπαιξε η μεταναστευτική/προσφυγική κρίση που επηρέασε αρνητικά τις αφίξεις αλλοδαπών τουριστών στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και κυρίως στα νησιά Λέσβου, Σάμου και Κω, όπου σημειώθηκαν μεγάλες μειώσεις κατά 63%, 39% και 18%, αντίστοιχα.     

Ενθαρρυντική είναι επίσης και η μεγάλη αύξηση φέτος των αφίξεων των επιβατών με κρουαζιερόπλοια στο λιμένα Σούδας για το πρώτο εξάμηνο, που αγγίζει το 80% σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό εξάμηνο, αποτέλεσμα των προσπαθειών που κατέβαλλε το Λιμενικό Ταμείο Νομού Χανίων, προσέλκυσης πολυτελών κρουαζιερόπλοιων,  φτάνοντας τις 43,846 αφίξεις επιβατών, οι οποίοι είναι υψηλού εισοδηματικού προφίλ, αποφέροντας έτσι και περισσότερα έσοδα ανά επιβάτη στην τοπική κοινωνία. 

Αισιόδοξα είναι και τα μηνύματα που προέρχονται από το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ηρακλείου, αφού σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, σημειώνεται μία αύξηση των αφίξεων επιβατών που καταφτάνουν στο λιμένα Ηρακλείου μέσω κρουαζιερόπλοιων κατά 34% για το πρώτο εξάμηνο του 2016, σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, φτάνοντας τις 98,675 αφίξεις.  

Σ’ ότι αφορά την έρευνα που διεξάγετε στο αεροδρόμιο Χανίων, οι τουρίστες που προτιμάνε το αεροδρόμιο Χανίων ως τελικό προορισμό για τις διακοπές τους, είναι ηλικίας κυρίως μεταξύ 25-64 ετών, υψηλού μορφωτικού αλλά και εισοδηματικού επιπέδου μιας και ο μέσος όρος των εισοδημάτων είναι πάνω από 60.000 ευρώ. Έξι στους δέκα τουρίστες έχουν ξαναεπισκεφθεί τη Δυτική Κρήτη, ενώ εννέα στους δέκα αλλοδαπούς τουρίστες δηλώνουν όχι μόνο ότι θα ξαναεπισκεφθούν τον τόπο μας, αλλά θα τον προτείνει ανεπιφύλακτα σε συγγενείς και φίλους. 

Σχετικά με το πως θα χαρακτήριζαν τη Δυτική Κρήτη ως προορισμό διακοπών, οι περισσότεροι απάντησαν ότι είναι οικογενειακός προορισμός για ξεκούραση, απολαμβάνοντας τις παραλίες/θάλασσα, μέσα σε ένα πολύ φιλικό και ζεστό περιβάλλον, έτσι όπως διαμορφώνεται από την Κρητική φιλοξενία και τη σχέση τους με τους ντόπιους κάτοικους. 

Στη συντριπτική τους πλειοψηφία διαμένουν στις γύρω περιοχές του Πλατανιά, Αγίας Μαρίνας και των Χανίων κατά μέσο όρο μεταξύ 8-9 ημέρες, ανάλογα με την εθνικότητα, ενώ συνεχίζεται η τάση μετακίνησης τους προς ξενοδοχειακά καταλύματα υψηλότερης κατηγορίας. 

Σχετικά με τη συνοδεία που καταφτάνουν οι αλλοδαποί τουρίστες, επιβεβαιώνεται ο χαρακτηρισμός της Δυτικής Κρήτης ως οικογενειακός προορισμός, αφού δύο στους τρεις προτιμούν να κάνουν διακοπές με την οικογένεια τους με ή χωρίς παιδιά. Οι οικογένειες χωρίς παιδιά διαφοροποιούνται όσον αφορά την διαμονή τους, αφού ένα μεγάλο ποσοστό προτιμά ενοικιαζόμενα δωμάτια/studios και ξοδεύουν περισσότερα από το μέσο όρο, κατ’ άτομο. Αντίθετα, οι οικογένειες, αν και εμφανίζονται με μεγάλα εισοδήματα, προτιμούν το ξενοδοχείο και το all inclusive με αποτέλεσμα να ξοδεύουν σαφώς λιγότερα. Σημαντικό επίσης είναι το γεγονός ότι το 9% των αλλοδαπών τουριστών, χρησιμοποίησε την υπηρεσία AirBnB για να κάνει κράτηση του ξενοδοχειακού του καταλύματος, ποσοστό πολύ ψηλότερο σε σχέση με την περυσινή περίοδο, ενώ για τα καταλύματα που βρίσκονται στις περιοχές Παλαιόχωρας, Κισσάμου, αλλά και αυτά εντός Δήμου Χανίων, φαίνεται να υπάρχουν περισσότερες κρατήσεις από τους τουρίστες με αυτή την υπηρεσία.

Αναφορικά με τις μετακινήσεις τους, οι αλλοδαποί τουρίστες χρησιμοποιούν κυρίως τα ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα με μέσο όρο χρήσης 8 ημερών, πολύ περισσότερες ημέρες σε σχέση με την περυσινή τουριστική περίοδο, ενώ με μεγάλη ικανοποίηση  κάνουν χρήση των λεωφορείων και ταξί για τις διάφορες περιηγήσεις τους. 

Δημοφιλέστεροι προορισμοί για τους αλλοδαπούς τουρίστες αναδεικνύονται για φέτος οι αρχαιολογικοί χώροι, μουσεία και μοναστήρια, ξεπερνώντας για πρώτη φορά το Ελαφονήσι μετά από κυριαρχία 5 ετών, που αποτελούσε κορυφαίο προορισμό για τους επισκέπτες. Ενώ σχετικά με τις άλλες παραλίες, σε αντίθεση με ότι συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια, βλέπουμε μια τάση οι τουρίστες να προτιμούν λίγο περισσότερο το Μπάλο από ότι τα Φαλάσαρνα. 

Ο αλλοδαπός επισκέπτης αισθάνεται εξαιρετικά ικανοποιημένος από τις υπηρεσίες που του προσφέρουν τα τουριστικά καταλύματα, οι χώροι εστίασης, αλλά και η συμπεριφορά των ντόπιων. Έχει βελτιώσει σε μεγάλο βαθμό την εικόνα του για τα μεταφορικά μέσα (λεωφορεία, ταξί), συνεχίζει όμως να νιώθει προβληματισμένος για την καθαριότητα στις παραλίες και για την κατάσταση του οδικού δικτύου και την οδική σήμανση. Ο τελικός  βαθμός δυσαρέσκειας θα αποτυπωθεί μετά το πέρας της έρευνας στο τέλος της τουριστικής περιόδου.

Αναφορικά με την αγορά τοπικών αγροτικών προϊόντων, το κρασί, ο φυσικός χυμός πορτοκαλιού, το ελαιόλαδο και τα τοπικά τυριά συνεχίζουν και φέτος να προτιμώνται περισσότερο από τους αλλοδαπούς τουρίστες. Ο γαστρονομικός τουρισμός, ο αγρο-τουρισμός, αλλά και ο πολιτισμικός τουρισμός, όπως είναι επισκέψεις σε μουσεία, εκκλησίες και αρχαιολογικοί χώροι είναι οι επικρατέστερες εναλλακτικές μορφές τουρισμού που προτιμώνται περισσότερο από τους επισκέπτες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, ενώ ο θαλάσσιος τουρισμός φαίνεται να έχει υψηλή απήχηση στους Σκανδιναβούς.

Εκτός από τα έξοδα που έχουν κάνει για τα αεροπορικά εισιτήρια και το κόστος διαμονής τους, οκτώ στους δέκα τουρίστες δαπανούν το περισσότερο μέρος του προϋπολογισμού τους στις ταβέρνες και καφετέριες και σε Σουπερμάρκετ, ενώ αντίθετα πολύ μικρό είναι το ποσοστό αυτών που ενδιαφέρονται να δαπανήσουν κάποια χρήματα για τη νυχτερινή τους διασκέδαση.  

Τέλος, το τμήμα Οικονομίας & Διοίκησης του ΜΑΙΧ, συνεχίζει και φέτος την έρευνα στον Εθνικό Δρυμό Σαμαριάς, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη έρευνα στην Αρχαία Απτέρα σχετικά με την ικανοποίηση επισκεψιμότητας και σκιαγράφησης του προφίλ των επισκεπτών, αποτελέσματα τα οποία θα δημοσιοποιηθούν με το πέρας της τουριστικής περιόδου.