Η Τεχνολογία συναντά την παράδοση: Drones αναδιαμορφώνουν την ορεινή κτηνοτροφία

«Εντυπωσιακές βουνοκορφές,  όμορφες αλλά δύσβατες. Πόσο συχνά κάνεις την διαδρομή μέχρι πάνω» ρώτησε ο Pedro δείχνοντας την κορυφή της μαδάρας. «Ανάλογα την εποχή» του απάντησε ο Μανούσος, χαμογελώντας πίσω από την μαγκούρα του. «Την περίοδο του αρμέγματος ανεβαίνω κάθε μέρα για να τα μαζέψω και να τα κατεβάσω κάτω. Γι’ αυτό μας ενδιαφέρει και χρειαζόμαστε αυτό το πρόγραμμα».

Ο λόγος για το CHAMELEON (https://chameleon-heu.eu/)  ένα πιλοτικό ερευνητικό έργο του προγράμματος Horizon Europe της ΕΕ,  που ανέλαβε να αναπτύξει, να δοκιμάσει και να αξιολογήσει ένα πρωτότυπο, ρυθμιζόμενο ΜΕΑ (Μη Επανδρωμένο Αερόχημα) ή αλλιώς drone, το οποίο θα είναι σε θέση να βοηθήσει έμπρακτα τους κτηνοτρόφους στις καθημερινές τους εργασίες.

Τον Οκτώβριο του 2023, ο Pedro Oliveira Pinto επισκέφθηκε το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων (ΜΑΙΧ), έναν από τους βασικούς ελληνικούς εταίρους του προγράμματος CHAMELEON. Εκπροσωπώντας την Ραδιοτηλεόραση της Πορτογαλίας (RTP), ο Pedro ταξίδεψε σε διάφορες χώρες-μέλη της ΕΕ στα πλαίσια μιας τηλεοπτικής σειράς,  με στόχο να ανακαλύψει και να προβάλει τα ποικίλα έργα που έχουν λάβει ευρωπαϊκά κονδύλια. Τα έργα αυτά αφορούν διάφορους τομείς, όπως ο πρωτογενής, η δημιουργία θέσεων εργασίας, οι νέες πηγές ενέργειας, η καταπολέμηση της φτώχειας, η κλιματική αλλαγή, η ένταξη των προσφύγων και κοκ.

Κατά την επίσκεψη του στα Χανιά επισκέφθηκε τις Γούρνες Αποκόρωνα, την ελληνική πιλοτική περιοχή του προγράμματος. Εκεί, συναντήθηκε με τον Μανούσο Πισσαδάκη, έναν  νέο κτηνοτρόφο ο οποίος κατά τους εαρινούς και θερινούς μήνες ανεβάζει το κοπάδι του στην ορεινή περιοχή για ξεκαλοκαίριασμα. Ο Pedro είδε από κοντά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι κτηνοτρόφοι, όπως ο Μανούσος, οι οποίοι καθημερινά διασχίζουν κοπιαστικά τις πλαγιές των Λευκών Ορέων, για να μαζέψουν το κοπάδι τους. Μια διαδικασία που γίνεται ακόμα πιο επίμοχθη όταν χρειάζεται να αναζητήσουν ζώα που έχουν ξεστρατίσει από το κοπάδι και έχουν χαθεί στο ανώμαλο έδαφος των βουνοκορφών. «Πίσω από την κορυφή το έδαφος δεν είναι επίπεδο» εξηγεί ο Μανούσος στον Pedro. «Είναι γεμάτο γουργούθια, λάκους, και πρέπει να τους γυρίσω όλους για να δω που μπορεί να είναι τα ζώα. Με ένα drone σαν και αυτό, θα μπορώ να το στέλνω ψηλά, να δω που είναι και να το βάζω να τα γαΐρει πίσω.»

Το έργο CHAMELEON θα λάβει σχεδόν 6 εκατομμύρια ευρώ από κοινοτικά κονδύλια και η κοινοπραξία του αποτελείται από 12 οργανισμούς-εταίρους (6 καινοτόμες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, 3 πανεπιστήμια και 3 τελικούς χρήστες) από 9 ευρωπαϊκές χώρες. Το έργο στοχεύει στη βελτιστοποίηση της παραγωγής και τον εντοπισμό πιθανών προβλημάτων στη γεωργία, την κτηνοτροφία και τη δασοκομία. Η καινοτομία του CHAMELEON έγκειται στην ανάπτυξη ενός νέου επαναδιαμορφώσιμου drone, το CHAMELEON drone, που θα μπορεί να τροποποιεί τη διαμόρφωση και το μέγεθός του κατ' απαίτηση, και θα είναι ικανό να υποστηρίξει σύνθετα σενάρια σε ένα ευρύ σύνολο ετερογενών αποστολών και διάφορες περιβαλλοντικές συνθήκες.

Στην Ελλάδα, το έργο συντονίζει το ΜΑΙΧ και είναι υπεύθυνο για την διεξαγωγή των δράσεων στην πιλοτική περιοχή του Αποκόρωνα, για την ελληνική περίπτωση χρήσης που αφορά την κτηνοτροφία. Πιο συγκεκριμένα, σε συνεργασία με τον Μανούσσο Πισσαδάκη, η ερευνητική ομάδα του ΜΑΙΧ έχει σαν στόχο την αξιολόγηση της ανάγκης του έργου, την εκτέλεση των δράσεων και την συλλογή των απαραίτητων δεδομένων για την ανάπτυξη των κατάλληλων αλγορίθμων που θα επιτρέπουν στο CHAMELEON drone να ανταποκρίνεται στις ανάγκες τον κτηνοτρόφων της περιοχής και να τους βοηθάει ελαφρύνοντας τον φόρτο της εργασίας τους. Το εύρος εφαρμογής του συμπεριλαμβάνει τον εντοπισμό και την συγκέντρωση του κοπαδιού, τον έλεγχο της υγείας των ζώων, καθώς και την παρακολούθηση της χλωρίδας των βοσκοτόπων. 

Σε επίπεδο παραγωγού, το έργο αναμένεται να συμβάλλει τόσο στην μείωση του κόστους και της χειρωνακτικής εργασίας, αλλά και στην γενική ευημερία των ζώων και καλύτερη διαχείριση του κοπαδιού. Σε κοινωνικό επίπεδο, οι επιπτώσεις θα είναι πιο σημαντικές. Αρχικά, θα βοηθήσει στην ευρύτερη υιοθέτηση νέων τεχνολογιών (σε κατά τ’ άλλα παραδοσιακούς κλάδους), οθώντας έτσι τον πρωτογενή τομέα προς τον ενστερνισμό ενός μοντέλου γεωργίας ακριβείας.

Παράλληλα, συμβαδίζοντας με την ευρωπαϊκή οδηγία περί ψηφιοποίησης της υπαίθρου, το CHAMELEON αποτελεί ένα ακόμη δομικό στοιχείο για τη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών, δημιουργώντας έτσι μια πιο ανθεκτική αγροτική κοινότητα, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα και τη βιωσιμότητα των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Τέλος, η αύξηση των ροών δεδομένων σε συνδυασμό με μια νέα γενιά κτηνοτρόφων -εξοικειωμένων με τις νέες τεχνολογίες- είναι βέβαιο ότι, μακροπρόθεσμα, θα μετασχηματίσει τις αλυσίδες εφοδιασμού αγροδιατροφικών προϊόντων.