Αυλαία για το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2023: Πρωταγωνιστής το κοινό!

Μετά από τρεις συναρπαστικούς μήνες συνεχούς καλλιτεχνικής δημιουργίας ολοκληρώθηκε στις 26 Αυγούστου το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2023, που σφραγίστηκε από την πρωτοφανή προσέλευση θεατών στους χώρους του.

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα Θεάτρου, Μουσικής και Χορού, παγκόσμιες πρεμιέρες, διεθνείς συμπαραγωγές, sold out συναυλίες και παραστάσεις, αλλά και συζητήσεις, δημιουργικές συμπράξεις, πάρτι και live με νεανικό παλμό, ολοκληρώθηκε το φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, μετά από 57 ημέρες συνεχούς «δράσης», σε Αθήνα και Επίδαυρο.  2.200 Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες έδωσαν το «παρών» σε όλους τους χώρους του Φεστιβάλ και 240.000 θεατές τούς τίμησαν με τη παρουσία τους και το χειροκρότημά τους.

Το αυξημένο ενδιαφέρον του κοινού για τις εκδηλώσεις του φεστιβάλ αποτυπώνεται εντυπωσιακά στους αριθμούς: Η καλλιτεχνική περίοδος 2023 είναι η χρονιά με τις υψηλότερες πωλήσεις εισιτηρίων των τελευταίων 6 χρόνων. Συγκεκριμένα, σε σύγκριση με το 2022, σημειώθηκε θεαματική αύξηση 10% στο σύνολο των θεατών, 19% στο σύνολο του αριθμού των εισιτηρίων και 23%  στο σύνολο των εισπράξεων!

Πέρα όμως από τα αλλεπάλληλα sold out, σε αυτήν τη καλλιτεχνική σεζόν εγκαινιάστηκαν με ιδιαίτερη επιτυχία νέες πρωτοβουλίες: To grape (Greek Agora of Performance) σηματοδότησε την πρώτη στην ιστορία του Φεστιβάλ συστηματική πλατφόρμα προβολής  Ελλήνων καλλιτεχνών του Θεάτρου και του Χορού στο εξωτερικό. Το grape έδωσε την ευκαιρία σε 14 δημιουργούς να παρουσιάσουν τα έργα τους σε καλλιτεχνικούς διευθυντές πολιτιστικών φορέων από κάθε γωνιά του πλανήτη, εκπροσώπους του διεθνούς Τύπου, αλλά και στο ευρύ κοινό, σε δύο συμπυκνωμένα πενθήμερα ελληνικής δημιουργίας σε Αθήνα και Επίδαυρο. Κάποιες από τις παραστάσεις που παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο της πλατφόρμας grape ήδη ταξιδεύουν, ενώ για αρκετές ακόμα έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον για την επανάληψή τους σε θέατρα και φεστιβάλ του εξωτερικού.

Ακόμα μία νέα άφιξη στα φεστιβαλικά δρώμενα ήταν το Φεστιβάλ νέας μουσικής Subset που πραγματοποιήθηκε σε επιμέλεια του Σταύρου Γασπαράτου και σε συμπαραγωγή με το Ωδείο Αθηνών. Αυτό το «μικρό Φεστιβάλ μέσα στο Φεστιβάλ» προσέλκυσε το εναλλακτικό νεανικό κοινό με μουσικά σχήματα από την ελληνική και διεθνή σκηνή, ηχητικές και οπτικές εγκαταστάσεις και περφόρμανς.

Μέσα σε 57 ημέρες καλλιτεχνικής δημιουργίας 85 παραγωγές φιλοξενήθηκαν σε όλους τους χώρους του Φεστιβάλ που φέτος διευρύνθηκαν με νέες συνεργασίες: στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού (25), στην Πειραιώς 260 (34), στο Εθνικό Θέατρο (4), στο Ωδείο Αθηνών (5 ημέρες συναυλιών) αλλά και στα αρχαία θέατρα της Επιδαύρου, στο Μεγάλο (8) και στο Μικρό Θέατρο (7). 

Η Πειραιώς 260, με κέντρο την πολύβουη Πλατεία της, αποτέλεσε για ακόμα μια χρονιά σταθερό σημείο συνάντησης, συζήτησης, αλλά και ψυχαγωγίας σε μια μεγάλη γιορτή Τέχνης από τις 7 Ιουνίου ως τις 20 Ιουλίου, με τις τζαζ βραδιές να συνοδεύουν και φέτος καλλιτέχνες και κοινό μετά από τις παραστάσεις. 

Στις τέσσερις φέτος σκηνές της Πειραιώς 260, το πρόγραμμα των παραστάσεων αποτύπωσε μέσα από ένα εύρος επιλογών τις διεθνείς τάσεις στο Θέατρο και στον Χορό με διαφορετικές σκηνικές γλώσσες, πολυσυλλεκτικότητα, αλλά και θεματικές που βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος παγκοσμίως και αφορούν την LGBTQI+ κοινότητα, την γυναίκα, το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Καταξιωμένοι δημιουργοί από όλο τον κόσμο, όπως ο Κιρίλ Σερεμπρένικοφ, o Kριστόφ Μαρτάλερ, ο Μαριάνο Πενσότι, ο Αμίρ Ρέζα Κουεστάνι, ο Αλεξάντερ Ζέλντιν στο θέατρο, αλλά και ο Ζερόμ Μπελ, ο Γιαν Μάρτενς, η Μέτε Ίνγκβαρντσεν και ο Εμάνουελ Γκατ στο χορό, ενθουσίασαν το κοινό της Πειραιώς χωρίς να λείπουν οι δυνατές στιγμές και από το ελληνικό πρόγραμμα.

Στην Πειραιώς 260 φιλοξενήθηκαν επίσης τα έργα των δημιουργών που εκπροσώπησαν την Ελλάδα στη μεγάλη διεθνή έκθεση της Πράγας με θέμα τη σκηνογραφία και τον παραστασιακό χώρο. Το Φεστιβάλ ήταν ο φορέας υλοποίησης της Εθνικής Συμμετοχής στην Prague Quadrennial 2023, η οποία πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.

Στο Ηρώδειο κυριάρχησε και φέτος η Μουσική, καλύπτοντας όλο το φάσμα των προτιμήσεων του κοινού. Το πλούσιο πρόγραμμα περιελάμβανε εκτός από εξαιρετικά συμφωνικά σύνολα και σημαντικούς συνθέτες και σολίστ, κορυφαία ονόματα της σύγχρονης και τζαζ σκηνής, καθώς και  συναυλίες αγαπημένων Ελλήνων καλλιτεχνών. 

Ο εκρηκτικός Θόδωρος Κουρεντζής και η  Ουτοπία του μάς ταξίδεψαν στα απόκοσμα ηχητικά τοπία της Τρίτης Συμφωνίας του Μάλερ, η θρυλική βιολονίστα Άννε Ζόφι Μούτερ εντυπωσίασε με το δυναμισμό και τη δεξιοτεχνία της, ενώ ο σταρ του πιάνου Λανγκ Λανγκ αποθεώθηκε σε μια μοναδική σύμπραξη με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Ο σπουδαίος Σταύρος Ξαρχάκος και ο «ανήσυχος» Γιάννης Αγγελάκας έκαναν το Ηρώδειο να πάλλεται, ενώ η μελωδική Έλλη Πασπαλά και ο εκπρόσωπος της «βραζιλιάνικης ψυχής» Ζιλμπέρτο Ζιλ γοήτευσαν το κοινό με τη βελούδινη τζαζ τους. Αλεξάντερ Ντεσπλά, Χέρμπι Χάνκονκ, Γκρέγκορι Πόρτερ, Sigur Ros και James είναι μερικά ακόμα από τα ηχηρά ονόματα που καταχειροκροτήθηκαν στη σκηνή του Ηρωδείου. Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ στο Ρωμαϊκό Ωδείο ολοκληρώθηκε με μια σπουδαία θεατρική διεθνή συμπαραγωγή, τον «Κήπο των Ηδονών» σε σκηνοθεσία Φιλίπ Κεν.

Τους θεατές που βρέθηκαν φέτος στο Ηρώδειο περίμενε όμως και μια έκπληξη! Το αρχιτεκτονικό γραφείο Flux επιμελήθηκε την κατασκευή νέου εκδοτηρίου, πωλητηρίου, μπαρ και μετασκηνίου, με πρωτοβουλία του Φεστιβάλ και με χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης. Οι πέντε νέες καλαίσθητες και αρμονικές προς το μνημείο κατασκευές έδωσαν λάμψη στον χώρο υποδοχής θεατών και καλλιτεχνών έξω από το Ρωμαϊκό Ωδείο, που είχε παραμείνει ανέγγιχτος για περισσότερα από 30 χρόνια. 

Το Φεστιβάλ Επιδαύρου είχε φέτος ξεχωριστή θέση στην πολιτιστική επικαιρότητα, καθώς ο διάλογος και η αντιπαράθεση απόψεων αναφορικά με τις νέες προσεγγίσεις του Αρχαίου Δράματος βρέθηκαν στο επίκεντρο της δημόσιας σφαίρας. Οι 8 συνολικά παραστάσεις στην Ορχήστρα του Αρχαίου Θεάτρου προσέλκυσαν δεκάδες χιλιάδες θεατές, Έλληνες και ξένους. Ο  προγραμματισμός της Επιδαύρου περιέλαβε, όπως κάθε χρόνο, τις τρεις παραστάσεις των Κρατικών μας Θεάτρων - με το Εθνικό Θέατρο να ανοίγει τα φετινά Επιδαύρια  με τον «Iππόλυτο» της Κατερίνας Ευαγγελάτου - αλλά και αξιόλογες ιδιωτικές παραγωγές με σημαντικούς πρωταγωνιστές.  

Στη μεγάλη φετινή παραγωγή του Φεστιβάλ, ο θρυλικός σκηνοθέτης Φρανκ Κάστορφ παρουσίασε τη δική του εκδοχή της «Μήδειας» με λαμπερή διανομή Ελλήνων ηθοποιών. Η θερμή υποδοχή σχεδόν του συνόλου της κριτικής, όσο και το έντονο ενδιαφέρον του κοινού που παρακολούθησε αυτήν την παγκόσμια πρεμιέρα στο αργολικό θέατρο, αποδεικνύουν ότι η επανασύνδεση της Επιδαύρου με το σύγχρονο θεατρικό γίγνεσθαι είναι ένα ισχυρό ζητούμενο.

Επιπλέον, με μια πρωτότυπη έκθεση για τα πολλά πρόσωπα της Μήδειας επαναλειτούργησε φέτος ο Εκθεσιακός Χώρος του Αρχαίου Θεάτρου της Επιδαύρου, που αποδόθηκε μετά από πολλά χρόνια στο κοινό χάρη σε μια πρωτοβουλία του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου και την πολύτιμη υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού. Η έκθεση περιελάμβανε μοναδικής αξίας τεκμήρια από την αρχειακή συλλογή του Φεστιβάλ, αλλά και των υπόλοιπων πολιτιστικών οργανισμών και θιάσων που έχουν ανεβάσει Μήδεια στην Επίδαυρο.

Στο Μικρό Θέατρο της Επιδαύρου, εκτός από απολαυστικές μουσικές βραδιές, συνεχίστηκε ο ιδιαίτερα επιτυχημένος Κύκλος Contemporary Ancients: αναθέσεις έργων εμπνευσμένων από το Αρχαίο Δράμα σε Έλληνες συγγραφείς, ενώ στην τελευταία βραδιά στο Μικρό Θέατρο το κοινό είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει την προβολή της «Φαίδρας» του σπουδαίου Ζιλ Ντασέν, σε μια συνεργασία του Φεστιβάλ με την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου.  

Γενικά η Επίδαυρος κατείχε φέτος κυρίαρχο ρόλο της στα θεατρικά δρώμενα της χώρας, προκαλώντας συναισθήματα ενθουσιασμού και ανάτασης, αλλά και εγείροντας συζητήσεις, προβληματισμούς και δημιουργικές αντιπαραθέσεις. 

Αποχαιρετώντας το φεστιβαλικό καλοκαίρι και με τη ματιά μας στραμμένη στον καλλιτεχνικό προγραμματισμό του 2024, σας ευχαριστούμε όλους και όλες για την ενθουσιώδη συμμετοχή!