Κομισιόν | Ελληνική οικονομία: Ανάπτυξη πάνω από 2% μέχρι και το 2026

Η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,1% το 2024 και να διατηρήσει σε γενικές γραμμές παρόμοια αύξηση το 2025 (2,3%) και το 2026 (2,2%), υποστηριζόμενη από την υλοποίηση του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΣΑΑ).

Αυτό υπογραμμίζεται στις φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις της Κομισιόν που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα.

Οι υπόλοιπες εκτιμήσεις:

• Η ανεργία, η οποία σήμερα είναι κάτω από το 10%, αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται, αλλά με βραδύτερο ρυθμό απ’ ό,τι στο παρελθόν.
• Ο πληθωρισμός προβλέπεται να ανέλθει στο 3,0% το 2024 και να μετριαστεί σταδιακά περίπου στο 1,9% έως το 2026.
• Προβλέπεται να συνεχιστεί η μείωση του ελλείματος της γενικής κυβέρνησης λόγω της υποτονικής αύξησης των δαπανών. Σε συνδυασμό με τη σταθερή αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ, αυτό συμβάλλει στη σταθερή μείωση του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ σε περίπου 140% του ΑΕΠ έως το 2026.

Αναλυτικά:

Η ανάπτυξη αναμένεται να παραμείνει ισχυρή 

Το πρώτο εξάμηνο του 2024, η ελληνική οικονομία παρουσίασε σταθερή ανάπτυξη 2,1% σε ετήσια βάση, κυρίως χάρη στην εγχώρια ζήτηση, ενώ οι καθαρές εξαγωγές αποτέλεσαν τροχοπέδη στην ανάπτυξη. Μετά τις αυξήσεις του κατώτατου μισθού, η ιδιωτική κατανάλωση επωφελήθηκε από τη σχετικά ταχύτερη αύξηση των μισθών στα νοικοκυριά χαμηλότερου εισοδήματος που έχουν μεγαλύτερη τάση για κατανάλωση. Οι επενδύσεις σε εξοπλισμό επιταχύνθηκαν παράλληλα με την έντονη ανάκαμψη της πιστωτικής επέκτασης των επιχειρήσεων, ενώ η έντονη αύξηση των εισαγωγών σε συνδυασμό με την υποτονική αύξηση των εξαγωγών οδήγησε σε μείωση των καθαρών εξαγωγών. Χάρη στην ισχυρή εγχώρια ζήτηση, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να διαμορφωθεί στο 2,1% το 2024. 

Στο μέλλον, η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να συνεχίσει να καταγράφει έντονη αύξηση, υποστηριζόμενη από τη σταθερή αύξηση του πραγματικού εισοδήματος. Οι επενδύσεις προβλέπεται να επιταχυνθούν περαιτέρω και να διαμορφωθούν περίπου στο 9% το 2025, καθώς η υλοποίηση του ΣΑΑ μετατοπίζεται όλο και περισσότερο από τις μεταρρυθμίσεις προς τις επενδύσεις και βελτιώνονται οι συνθήκες χρηματοδότησης. Η ανάκαμψη της εξωτερικής ζήτησης αναμένεται να ωφελήσει την αύξηση των εξαγωγών, η οποία στηρίζεται από τη συσσωρευμένη στο παρελθόν βελτίωση της ανταγωνιστικότητας κόστους, καθώς και από διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση των εξαγωγικών επιδόσεων. Η αύξηση των εισαγωγών προβλέπεται να παραμείνει ισχυρή, δεδομένης της υψηλής περιεκτικότητάς των επενδύσεων σε εισαγωγές. Συνολικά, η αύξηση του ΑΕΠ αναμένεται να παραμείνει πάνω από το μακροπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό και να ανέλθει σε 2,3% το 2025 και σε 2,2% το 2026. 

Οι διαρθρωτικές προκλήσεις ενδέχεται να περιορίσουν περαιτέρω τις βελτιώσεις στην αγορά εργασίας  
Το ποσοστό απασχόλησης αυξήθηκε στο 54,9% (άτομα ηλικίας 15-74 ετών) σε εποχικά διορθωμένους όρους το δεύτερο τρίμηνο του 2024, αλλά παραμένει ένα από τα χαμηλότερα στην ΕΕ. Το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 9,5% τον Αύγουστο, αν και παραμένει ένα από τα υψηλότερα στην ΕΕ. Τα ποσοστά κενών θέσεων αυξήθηκαν περαιτέρω το πρώτο εξάμηνο του 2024, ιδίως στους τομείς των κατασκευών, του τουρισμού και των υψηλών δεξιοτήτων.

Η αύξηση της απασχόλησης αναμένεται να συνεχιστεί, αν και με βραδύτερο ρυθμό, καθώς οι αναντιστοιχίες δεξιοτήτων και διαρθρωτικά εμπόδια, όπως η έλλειψη λύσεων φροντίδας για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους, καθώς και το αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο για τη μερική απασχόληση, περιορίζουν την αύξηση της προσφοράς εργασίας. Το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να μειωθεί σε περίπου 9,0% έως το 2026, που είναι το χαμηλότερο ποσοστό εδώ και μία δεκαετία. Οι πραγματικοί μισθοί ανά εργαζόμενο αναμένεται να σημειώσουν μέση ετήσια αύξηση 1,1% εντός του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων, υποστηριζόμενοι και από τη μείωση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. 

Ο πληθωρισμός θα ξαναρχίσει να μειώνεται, αν και με αργό ρυθμό 

Το τρίτο τρίμηνο του 2024, ο ονομαστικός πληθωρισμός ήταν κατά μέσο όρο 3,1% σε ετήσια βάση περίπου 1 εκατοστιαία μονάδα πάνω από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ. Η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού περιορίστηκε από την επιτάχυνση των τιμών των υπηρεσιών, τον αντίκτυπο των πλημμυρών του 2023 στις τιμές των τροφίμων και την πρόσφατη άνοδο των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας. Ο πληθωρισμός αναμένεται να ξαναρχίσει να μειώνεται το τελευταίο τρίμηνο του 2024, αλλά οι μισθολογικές πιέσεις λόγω των αυξανόμενων ελλείψεων εργατικού δυναμικού και των αυξήσεων των κατώτατων μισθών αναμένεται να ασκήσουν ανοδικές πιέσεις στις τιμές στο μέλλον.

Ο ονομαστικός πληθωρισμός προβλέπεται να ανέλθει στο 3,0% το 2024, στο 2,4% το 2025 και στο 1,9% το 2026. Ο πληθωρισμός εκτός της ενέργειας και των τροφίμων προβλέπεται να παραμείνει υψηλότερος στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων: 3,4% το 2024, 2,7% το 2025 και 2,0% το 2026. 

Ο δείκτης δημόσιου χρέους αναμένεται να συρρικνωθεί εν μέσω βελτίωσης του δημοσιονομικού ισοζυγίου 
Το ονομαστικό έλλειμμα αναμένεται να μειωθεί από 1,3% του ΑΕΠ το 2023 σε 0,6% του ΑΕΠ το 2024, αντανακλώντας την αύξηση του πρωτογενούς πλεονάσματος από 2,1% του ΑΕΠ το 2023 σε 2,9% φέτος. Η μείωση αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη συγκρατημένη αύξηση των τρεχουσών δαπανών και στην αύξηση των εσόδων από τη φορολογία εισοδήματος.   

Το 2025, το ονομαστικό έλλειμμα αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 0,1% του ΑΕΠ, κυρίως λόγω της μείωσης των δαπανών για τόκους χάρη στη μείωση των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων το 2025. Οι προβλέψεις αυτές λαμβάνουν υπόψη την καλύτερη εκτέλεση του 2024, καθώς και μια σειρά νέων δημοσιονομικών μέτρων που ανακοινώθηκαν φέτος με καθαρό αντίκτυπο 0,2% του ΑΕΠ. Στο σκέλος των δαπανών, οι μισθοί του δημόσιου τομέα αναμένεται να αυξηθούν τον Απρίλιο του 2025, ώστε ο βασικός μισθός στον δημόσιο τομέα να ευθυγραμμιστεί με τον κατώτατο μισθό στον ιδιωτικό τομέα. Στο σκέλος των εσόδων, ο συντελεστής των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης προβλέπεται να μειωθεί κατά 1 ποσοστιαία μονάδα, ενώ ανακοινώθηκε αύξηση του φόρου διανυκτέρευσης στα ξενοδοχεία. Ο δημοσιονομικός προσανατολισμός προβλέπεται να είναι επεκτατικός το 2025, μετά από συσταλτικό δημοσιονομικό προσανατολισμό το 2024. 

Το 2026, το ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης αναμένεται να μετατραπεί σε πλεόνασμα 0,2 % του ΑΕΠ, εν μέσω ευνοϊκών μακροοικονομικών εξελίξεων. Η βελτίωση αυτή αναμένεται να στηριχθεί στην αύξηση των φορολογικών εσόδων και των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης που αντισταθμίζουν τις αυξημένες δαπάνες για συνταξιοδοτικές παροχές και μισθούς του δημόσιου τομέα. Ο δημοσιονομικός προσανατολισμός προβλέπεται να παραμείνει επεκτατικός το 2026. 

Ο δείκτης δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ μειώνεται τα τελευταία χρόνια και προβλέπεται να ανέλθει στο 153,1% το 2024, προτού μειωθεί περαιτέρω στο 146,8% του ΑΕΠ το 2025 και στο 142,7% το 2026. Η υποχώρηση οφείλεται στα πρωτογενή πλεονάσματα, την ονομαστική ανάπτυξη και τη μείωση των ταμειακών αποθεμάτων ασφαλείας το 2024. 

Οι δημοσιονομικές προοπτικές εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν ειδικούς για τη χώρα κινδύνους. Οι κίνδυνοι δυσμενέστερων εξελίξεων απορρέουν από εκκρεμείς νομικές υποθέσεις, κυρίως από δικαστικές υποθέσεις κατά της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ). Από την άλλη πλευρά, οι προσπάθειες της κυβέρνησης για αύξηση της φορολογικής συμμόρφωσης μέσω της ψηφιοποίησης ενδέχεται να αποφέρουν υψηλότερα έσοδα το 2025.