Υπουργείο Πολιτισμού: Δράσεις προστασίας και ανάδειξης στα σπήλαια Μελισσάνης και Δρογκαράτης

Το υπουργείο Πολιτισμού ενέκρινε το «Εφαρμοσμένο Ερευνητικό Έργο: Δράσεις Προστασίας και Ανάδειξης στα σπήλαια Μελισσάνης και Δρογκαράτης με βάση το ιδιόμορφο γεωδυναμικό και υδρομετεωρολογικό πλαίσιο» και τη «Μελέτη διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου. 

- Η έγκριση δόθηκε με τους κάτωθι γενικούς όρους:

1. Να κατατεθεί η συνολική μελέτη για την ασφαλή λειτουργία των εν θέματι σπηλαίων, και να εγκριθεί αρμοδίως από το Υπουργείο Πολιτισμού.

2. Να συγκροτηθεί Επιτροπή Παρακολούθησης και Ελέγχου Εφαρμογής των μέτρων και Διεπιστημονική Ομάδα με βασικές  αρμοδιότητες, αφενός στην κατάρτιση ενός σχεδίου καλών πρακτικών για την διαχείριση των σπηλαίων και αφετέρου την αξιολόγηση των επιπτώσεων από την λειτουργία τους ως επισκέψιμων χώρων.

3. Να συνταχθεί σχέδιο διαχείρισης κινδύνων συνοδευόμενη από πρωτόκολλο εκκένωσης και διαχείρισης επισκεπτών.

4. Να καθοριστεί το καθεστώς προστασίας των σπηλαίων (φυσικό μνημείο, αρχαιολογικό μνημείο, αρχαιολογικός χώρος, ζώνη), καθώς αυτό εμπλέκεται με τις διαδικασίες της έγκρισης των μελετών.

5. Να συνταχθεί και να υποβληθεί μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.) για κάθε σπήλαιο, έτσι ώστε παράλληλα με την ασφαλή πρόσβαση των επισκεπτών να εξασφαλίζεται και η διατήρηση και προστασία του περιβάλλοντός τους. Μεταξύ άλλων η μελέτη θα περιλαμβάνει δειγματοληψίες, αναλύσεις, και ταυτοποίηση μικροχλωρίδας, από τα διάφορα σημεία των σπηλαίων, καταγραφή θερμοκρασίας, υγρασίας, μετρήσεις οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα στον χώρο των σπηλαίων και υπολογισμού μεγίστου αριθμού επισκεπτών που μπορούν να δεχτούν τα σπήλαια. Η μελέτη θα εκπονηθεί σε συνεργασία και με την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας Σπηλαιολογίας, στην οποία και θα υποβληθεί προς έγκριση. Οποιαδήποτε ενέργεια, καθαρισμός σπηλαιοθεμάτων από τις λάσπες, θα πρέπει να γίνεται συνοδεία έμπειρου σπηλαιολόγου, γεωλόγου, βιολόγου και άλλα, ώστε να μην προκληθούν φθορές.

- Επίσης η έγκριση δόθηκε με τους κάτωθι ειδικούς όρους:

A) Ως προς το «Εφαρμοσμένο Ερευνητικό Έργο: Δράσεις Προστασίας και Ανάδειξης στα σπήλαια Μελισσάνης και Δρογκαράτης με βάση το ιδιόμορφο γεωδυναμικό και υδρομετεωρολογικό πλαίσιο»:

Α.1. Για το σπήλαιο της Μελισσάνης

1. Στο πλαίσιο της μελέτης εφαρμογής της βραχομηχανικής μελέτης να κατατεθεί λεπτομερής τεχνική έκθεση για τις προτεινόμενες εργασίες στα σημεία όπου προτείνεται καθαίρεση επισφαλών τεμαχών και απομάκρυνση χαλαρών υλικών δια ελευθέρας πτώσεως υπό την επίβλεψη μελών της ερευνητικής ομάδας.

2. Να μελετηθεί η δυνατότητα οριστικής στερέωσης όλων των επισφαλών περιπτώσεων, ώστε να καταστεί δυνατή και ασφαλής η περιήγηση σε όλο τον χώρο του σπηλαίου.

3. Να ληφθούν αντιολισθητικά μέτρα στο δάπεδο του τεχνητού υπόγειου διαδρόμου που οδηγεί στην επιφάνεια των νερών της ακάλυπτης λίμνης του σπηλαίου Μελισσάνης με αφαίρεση των υπαρχουσών μοκετών, επιμελή καθαρισμό του υπάρχοντος υποστρώματος και τοπική επισκευή του, όπου απαιτείται, με μη συρρικνούμενο υλικό και στη συνέχεια κατασκευή νέου χαλαζιακού ψηφιδωτού δαπέδου.

4. Να αντικατασταθεί η περίφραξη πέριξ του φυσικού ανοίγματος του σπηλαίου.

Α.2. Για το σπήλαιο της Δρογκαράτης

1. Στο πλαίσιο της μελέτης εφαρμογής της βραχομηχανικής μελέτης να κατατεθεί λεπτομερής τεχνική έκθεση για τις προτεινόμενες εργασίες στα σημεία όπου προτείνεται καθαίρεση επισφαλών τεμαχών και απομάκρυνση χαλαρών υλικών δια ελευθέρας πτώσεως από την επίβλεψη μελών της ερευνητικής ομάδας.

2. Να ληφθούν υπόψη οι προτάσεις της βραχομηχανικής έρευνας για την ενίσχυση και ανύψωση της λίθινης τοιχοποιίας κατά μήκος της κλίμακας εισόδου του σπηλαίου και την αντικατάσταση του υπάρχοντος στεγάστρου με την επέκτασή του, ώστε να καλύπτει μεγαλύτερη επιφάνεια. Να εκπονηθούν σχετικές στατικές μελέτες εφαρμογής που να πληρούν τους όρους αντοχής και συγκράτησης βραχοτεμαχών.

3. Εκτός από την καθαίρεση επισφαλών τεμαχών, την απομάκρυνση χαλαρών υλικών των εξωτερικών πρανών και την κατασκευή στεγάστρου, να υπάρξει πρόβλεψη και για τη στερέωση των πρανών σε επόμενο στάδιο της μελέτης.

4. Στον εσωτερικό χώρο του σπηλαίου της Δρογκαράτης κατά μήκος της τουριστικής διαδρομής, να κατασκευαστεί νέο χαλαζιακό ψηφιδωτό δάπεδο, αφού προηγηθεί επιμελής καθαρισμός του υπάρχοντος υποστρώματος και τοπική επισκευή όπου απαιτείται.

5. Τα υφιστάμενα οξειδωμένα και διαβρωμένα κιγκλιδώματα να αντικατασταθούν από νέα κατασκευασμένα από ανοξείδωτο χάλυβα, λόγω της μεγάλης υγρασίας που επικρατεί στο σπήλαιο.

6. Το υλικό κατασκευής του προβλεπόμενου στεγάστρου επίσης να είναι από ανοξείδωτο χάλυβα.

Β) Ως προς την «Οριστική μελέτη - μελέτη εφαρμογής ηλεκτροφωτισμού του εσωτερικού του λιμνοσπηλαίου Μελισσάνης και του σπηλαίου Δρογκαράτης»,

1. Για τον φωτισμό των σπηλαίων να υποβληθεί φωτοτεχνική μελέτη που να περιλαμβάνει φωτορεαλιστικές απεικονίσεις.

2. Για τον ηλεκτροφωτισμό της σήραγγας που οδηγεί στο λιμνοσπήλαιο Μελισσάνης, τα φωτιστικά - χελώνες να τοποθετηθούν στην οροφή και όχι στα πλαϊνά τοιχώματα της σήραγγας.

Γ) Ως προς τη «Μελέτη διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου 1. του λιμνοσπηλαίου Μελισσάνης και 2. της εισόδου του σπηλαίου Δρογκαράτης»:

1. Να ληφθεί μέριμνα για την επίλυση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του περιβάλλοντος χώρου του λιμνοσπηλαίου Μελισσάνης με σχετικές πράξεις απαλλοτρίωσης, δεδομένου ότι ο Δήμος Σάμης δεν έχει στην κυριότητά του το σύνολό αυτού.

2. Να συμπληρωθεί και να κατατεθεί η τοπογραφική αποτύπωση του υπό διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου του σπηλαίου Μελισσάνης.

3. Να υποβληθεί αποτύπωση των υφιστάμενων κτιρίων στην είσοδο του σπηλαίου Μελισσάνης, και να επανεξεταστεί η σκοπιμότητα διατήρησής τους ή μη.

4. Nα καταργηθεί η ράμπα πρόσβασης και η εξέδρα θέασης κοντά στο φυσικό άνοιγμα του λιμνοσπηλαίου Μελισσάνης, διότι υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης της οροφής. Να εξεταστεί η δυνατότητα κατασκευής χώρου πρόσβασης ειδικώς για τα ΑμεΑ σε χώρο συμπαγή, πάνω από τα τοιχώματα του σπηλαίου και όχι πάνω από την οροφή.

5. Nα καταργηθεί το κτίσμα με την αποθήκη και τους χώρους υγιεινής εργαζομένων και ΑμεΑ και οι λειτουργίες να ενσωματωθούν στα κτίρια εισόδου του σπηλαίου Μελισσάνης.

6. Το εκδοτήριο εισιτηρίων και ο χώρος συγκέντρωσης των επισκεπτών να βρίσκονται σε επαρκή απόσταση από την κλίμακα καθόδου στο σπήλαιο Μελισσάνης. Να εξεταστεί η περίπτωση το νέο εκδοτήριο και ο χώρος συγκέντρωσης των επισκεπτών να χωροθετηθούν από την άλλη πλευρά του αγροτικού δρόμου. Συνεπακόλουθα να προσαρμοστεί αναλόγως η μελέτη για το πωλητήριο και το αναψυκτήριο.

7. Η τελική μορφή και το μέγεθος του χώρου στάθμευσης των αυτοκινήτων και των τουριστικών λεωφορείων θα πρέπει να καθοριστεί αφενός από την οριοθέτηση του ρέματος κατά μήκος της ανατολικής πλευράς του υπό διαμόρφωση χώρου και αφετέρου από μία ρεαλιστική εκτίμηση του αριθμού των επισκεπτών, δεδομένων των περιορισμών στην επίσκεψη του λιμνοσπηλαίου Μελισσάνης.

8. Nα εκπονηθεί μελέτη προσβασιμότητας για ΑμεΑ στον περιβάλλοντα χώρο του σπηλαίου Μελισσάνης.

9. Το επόμενο στάδιο ωρίμανσης των μελετών και για τα δύο σπήλαια να εκπονηθεί σύμφωνα με κατευθύνσεις που θα δοθούν στους μελετητές και στον Δήμο από τις συναρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΠΟ ως προς την συμπλήρωση και βελτίωση των μελετών.

10. Οι οριστικές αρχιτεκτονικές μελέτες αλλά και λεπτομερή κατασκευαστικά σχέδια να κατατεθούν προς έγκριση στις συναρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΠΟ.