Το εμβληματικό Κυβερνείο στην Καλαμαριά αλλάζει σελίδα

• Με την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας. παρουσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, μεταξύ του Προέδρου της Βουλής, Κωνσταντίνου Τασούλα, του Προέδρου του Υπερταμείου, Γρηγόρη Δημητριάδη και της Διευθύνουσας Συμβούλου της ΕΤΑΔ, Ηρώς Χατζηγεωργίου, το Κυβερνείο, το κτήριο-κόσμημα της παραλιακής ζώνης της Καλαμαριάς, αλλάζει σελίδα. 

Η δημοτική αρχή της Καλαμαριάς εκφράζει την ικανοποίησή της για τις θετικές εξελίξεις που προοιωνίζονται ένα καλύτερο μέλλον για το εμβληματικό «Παλατάκι», το οποίο πρέπει να αποτελέσει ένα τοπόσημο πολιτισμού υπερτοπικής σημασίας.

H Δήμαρχος Καλαμαριάς, Χρύσα Αράπογλου, δήλωσε:

«H σημερινή ημέρα είναι ιδιαίτερα σημαντική για την Καλαμαριά και ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη.

Με την υπογραφή του μνημονίου γίνεται ουσιαστικά το πρώτο βήμα για τη σωτηρία του εμβληματικού κτηρίου του Κυβερνείου, για την αποκατάσταση και την αξιοποίησή του υπέρ της κοινωνίας, υπέρ των πολιτών.

Ο θεσμός της Βουλής των Ελλήνων και το Μορφωτικό της Ίδρυμα, το οποίο αποτελεί έναν από τους πλέον περίβλεπτους οργανισμούς πολιτισμού της χώρας, αποτελεί εγγύηση για την επόμενη ημέρα του κτηρίου. Τόσο ως προς τον τρόπο που θα γίνει η αποκατάσταση των σοβαρότατων ζημιών και φθορών, με σεβασμό δηλαδή στο κτήριο, την ιστορία και την αρχιτεκτονική του, όσο και ως προς το μέλλον του ως πολυχώρος πολιτισμού. 

Η σημερινή, όμως, ημέρα έχει και έναν επιπλέον ισχυρό συμβολισμό. Με την απόφαση της Βουλής για την «υιοθέτηση» του Κυβερνείου, παρουσία και του ίδιου του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, την ευαισθησία του οποίου επικαλεστήκαμε στην επιστολή που στείλαμε για την σωτηρία του εμβληματικού κτηρίου, δικαιώνεται με τον πλέον επίσημο τρόπο ο αγώνας κατοίκων, φορέων και συλλογικοτήτων και η επιμονή και οι στοχευμένες κινήσεις και ενέργειες της δημοτικής αρχής.

Το Κυβερνείο δεν είναι ένα ακόμα κτήριο σε προνομιακή θέση στο Θερμαϊκό, αλλά ανήκει στον αρχαιολογικό χώρο του στρατοπέδου Κόδρα, το οποίο ο Δήμος Καλαμαριάς φιλοδοξεί και προβαίνει σε ενέργειες ώστε να μετατρέψει σε ένα πάρκο υπερτοπικής σημασίας. Ταυτόχρονα, το «Παλατάκι» δεσπόζει στο παραλιακό μέτωπο της Καλαμαριάς, «αγναντεύοντας» από ψηλά μία διπλή ακτή 6 χλμ, που οφείλουμε στο σήμερα και στο αύριο, στους συμπολίτες μας και τις επόμενες γενιές να αξιοποιήσουμε προς όφελος της κοινωνίας και να φροντίσουμε με κάθε τρόπο να διατηρήσει το δημόσιο χαρακτήρα της.

Σε αυτόν τον δύσκολο και πολυμέτωπο αγώνα σας θέλουμε όλους στο πλευρό μας. Και ευχόμαστε η σημερινή ημέρα να αποτελέσει την απαρχή για μία διαφορετική ματιά, αντιμετώπιση και δράση υπέρ των κοινωνικών αγαθών. Και η θάλασσά μας είναι ανεκτίμητη. Για την Καλαμαριά και ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη». 

Το Μνημόνιο συνεργασίας, το οποίο έχει διάρκεια μέχρι το τέλος του 2026 με δυνατότητα επέκτασης, προβλέπει, αρχικά το Υπερταμείο και η ΕΤΑΔ να προβούν στην εκτίμηση του κόστους των μελετών ωρίμανσης για τον προσδιορισμό του κόστους της αποκατάστασης του ακινήτου και του περιβάλλοντος χώρου.

Με βάση το κόστος αποκατάστασης που θα προσδιοριστεί, η Βουλή των Ελλήνων, εν συνεχεία, θα εξετάσει και θα αποφασίσει για την κάλυψη της δαπάνης αποκατάστασης είτε εξ’ ολοκλήρου είτε μερικώς, με τη συνδρομή πρόσθετων πηγών χρηματοδότησης, σε περίπτωση που αυτό κριθεί αναγκαίο. Αφού ολοκληρωθεί η εκτίμηση του κόστους, οι τρεις συνεργαζόμενοι οργανισμοί θα διερευνήσουν την περαιτέρω συνεργασία τους για την εκπόνηση του επιχειρησιακού σχεδίου και των ενεργειών συντονισμού υλοποίησης του έργου. Δημιουργείται μια τριμερής ομάδα εργασίας μεταξύ της Βουλής, του Υπερταμείου και της ΕΤΑΔ για το συντονισμό της συνεργασίας. 

Ο Πρόεδρος της Βουλής, κ. Κωνσταντίνος Τασούλας, τόνισε:

«Φαίνεται πως ήλθε η ώρα η Βουλή των Ελλήνων να αποκτήσει μια σταθερή βάση εδώ στη Βόρεια Ελλάδα. Και τι καλύτερη ευκαιρία γι’ αυτό η αξιοποίηση ενός από τα εμβληματικώτερα δημόσια κτήρια που είναι γνωστό και ως «Κυβερνείο» ή «Παλατάκι». Με περίοπτη θέση στην παράκτια ζώνη και με βαρύνουσα σημασία, ιστορική και συμβολική, το Κυβερνείο και η τοπική κοινωνία της Καλαμαριάς και της ευρύτερης Θεσσαλονίκης περιμένουν πολλά χρόνια την αποκατάσταση και επαναλειτουργία. Κύριε Πρωθυπουργέ, σήμερα μια ιδέα σας που μου την πρωτοείπατε πριν λίγους μήνες, να εξετάσουμε σοβαρά τη δυνατότητα να γίνει το Κυβερνείο η βορειοελλαδίτικη έδρα του Ιδρύματος της Βουλής, γίνεται πράξη. Σύντομα και έπειτα από επίκαιρες μελέτες θα ξέρουμε τι χρειάζεται από πλευράς κόστους και εργασιών για την επαναλειτουργία του κτηρίου και του περιβάλλοντος χώρου.

Και είμαι βέβαιος πως με αυτή τη γνώση και την συνεργασία μας με το Υπερταμείο και την ΕΤΑΔ θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε στα επόμενα βήματα υλοποίησης, επιτέλους, της αποκατάστασης, για να έλθει μετά, σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία, η αξιοποίησή του ως πολυχώρου πολιτισμού μέσα από το ευρύ φάσμα των πρωτοβουλιών του Ιδρύματος της Βουλής. Πρωτοβουλιών που τα τελευταία χρόνια γνώρισε καλά η Βόρεια Ελλάδα με εκθέσεις, συνέδρια και συναντήσεις στην Καβάλα, τη Δράμα, την Αλεξανδρούπολη, τα Ιωάννινα, τη Θεσσαλονίκη, τις Σέρρες, την Έδεσσα και την Καστοριά. Χαίρομαι που η Βουλή των Ελλήνων ανταποκρίνεται στην ευθύνη να φέρει σε πέρας ένα παλλαϊκό και ομόθυμο αίτημα της Θεσσαλονίκης και που στη θέση του παλαιού οχυρού θα εγκατασταθεί ένα ανοιχτό στην τοπική κοινωνία ορμητήριο πολιτισμού και ιστορικής έρευνας γύρω από την δημοκρατία και τον κοινοβουλευτισμό».

Ο Διευθύνων Σύμβουλος του Υπερταμείου, κ. Γρηγόρης Δ. Δημητριάδης, δήλωσε:

«Άλλο ένα εμβληματικό έργο μετά από την εκκίνηση προετοιμασίας του διαγωνισμού ανάπλασης της ΔΕΘ, έρχεται να προστεθεί στη Βόρεια Ελλάδα και στο χαρτοφυλάκιο του Υπερταμείου. Η υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο για την αναβίωση του Κυβερνείου - το περίφημο «Παλατάκι» της Θεσσαλονίκης. Με τη συνεργασία της ΕΤΑΔ και της Βουλής των Ελλήνων, διασφαλίζουμε ότι αυτό το ιστορικό κτίριο θα αναδειχθεί σε έναν πολυχώρο πολιτισμού και συνεδρίων. Η αξιοποίηση του Κυβερνείου θα συμβάλει περαιτέρω στην ενίσχυση της πολιτιστικής και τουριστικής ταυτότητας της Καλαμαριάς και της Θεσσαλονίκης».

Η Διευθύνουσα Σύμβουλος της ΕΤΑΔ, κ. Ηρώ Χατζηγεωργίου, ανέφερε:

«Η σημερινή επίσκεψη του Πρωθυπουργού και η υπογραφή του μνημονίου ανοίγουν μία νέα σελίδα αξιοποίησης για το Κυβερνείο Θεσσαλονίκης. Μέσα από τη τριμερή συνεργασία της ΕΤΑΔ, του Υπερταμείου και της Βουλής των Ελλήνων προτεραιότητα μας είναι να υλοποιήσουμε με άρτιο τρόπο ένα μεγάλο έργο αποκατάστασης και ανάδειξης του εμβληματικού αυτού τοπόσημου της Καλαμαριάς, της Θεσσαλονίκης και της Βορείου Ελλάδος. Στόχος μας είναι να επαναφέρουμε το Κυβερνείο στη θέση που του αρμόζει σύμφωνα με την ιστορία του και μοναδικότητα του, καθιστώντας το ουσιαστικό πόλο ανάπτυξης, πολιτισμού και τουρισμού με σημαντικά οφέλη για τη χώρα και τους πολίτες».  

Το Κυβερνείο θα είναι ανοιχτό στους κατοίκους της τοπικής κοινωνίας και τους επισκέπτες, καθιστώντας το ένα ενεργό και ζωντανό σημείο αναφοράς της Καλαμαριάς, της Θεσσαλονίκης και της Βορείου Ελλάδας συνολικά. Για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και του ιστορικού χαρακτήρα του Κυβερνείου, στόχος είναι η διοργάνωση μόνιμων ή περιοδικών εκθέσεων τέχνης, πολιτισμού και ιστορίας, συνεδρίων καθώς και μουσικών εκδηλώσεων.

Οι χρήσεις του Κυβερνείου θα ανταποκρίνονται στην ιστορική και πολιτιστική αξία του κτηρίου, χωρίς να αλλοιώνουν τον εσωτερικό και εξωτερικό χαρακτήρα του. Έμφαση θα δοθεί παράλληλα γύρω από θέματα ιστορίας του κοινοβουλευτισμού, θεσμών και πολιτιστικά θέματα που άπτονται του σκοπού του Ιδρύματος της Βουλής. Η δημιουργία ροής επισκεπτών και η οικονομική βιωσιμότητα είναι βασικοί στόχοι, υπηρετώντας το δημόσιο σκοπό, την ιστορικότητα και το χαρακτήρα της λειτουργίας του.

Η ιστορία του Κυβερνείου

Το Παλατάκι, επίσημα γνωστό ως Κυβερνείο, σχεδιάστηκε από τον Περικλή Σακελλάριο και με τελική επεξεργασία του Ι. Χριστόπουλου στη δεκαετία του 1950, εγκαινιάστηκε το 1960 για να χρησιμοποιηθεί ως κατοικία του τότε υπουργού Βορείου Ελλάδος. Το 1963 δόθηκε στη Βασιλική οικογένεια, αλλά χρησιμοποιήθηκε για το σκοπό αυτό μόνο μια νύχτα, γιατί η οικογένεια προτιμούσε το παλιό ξενοδοχείο Méditerranée στην παλιά παραλία. Το 1968, κατά τη διάρκεια της Χούντας των Συνταγματαρχών, αποδόθηκε η χρήση του ακινήτου στο υπουργείο Βορείου Ελλάδος.

Μετά το 1974 χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία από τον υπουργό Μακεδονίας - Θράκης και από τον Πρωθυπουργό και μετέπειτα Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή κατά τη διάρκεια των επισκέψεων του στην πόλη. Προς τα τέλη της δεκαετίας του 1980 και αργότερα χρησιμοποιήθηκε για συνέδρια και εκδηλώσεις κρατικών φορέων, αλλά στη συνέχεια αυτό το εμβληματικό κτίριο έχει υποστεί μεγάλες φθορές στην τοιχοποιία, στις οροφές, ενώ  πολλά αντικείμενα είτε χάθηκαν είτε εντοπίστηκαν σε διάφορα άλλα μέρη...