Η χωρική οργάνωση της Αμοργού την επόμενη μέρα - Ο ρόλος του τουρισμού

Το Περιφερειακό Συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου γνωμοδότησε θετικά για την Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του Σχεδίου Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ) του Δήμου Αμοργού, με την επισήμανση να ληφθούν σχετικές παρατηρήσεις του στην τελική επεξεργασία της μελέτης.

Oι προτάσεις χωρικής οργάνωσής της Αμοργού περιγράφονται σε γενικές γραμμές ως ακολούθως:

-Δεν προτείνονται μεταβολές στη διάρθρωση του οικιστικού συμπλέγματος.

-Στο κέντρο του νησιού, όπου λειτουργεί το δίπολο της Χώρας στο ορεινό τμήμα και των Καταπόλων και των οικισμών του στην παραθαλάσσια ζώνη, διατηρείται ο κεντρικός χαρακτήρας της πρωτεύουσας του νησιού, με ρυθμίσεις για κάλυψη οικιστικών αναγκών, δημιουργία προϋποθέσεων ήπιας τουριστικής ανάπτυξης, ενίσχυση των κοινόχρηστων και κοινωφελών υποδομών, ανάδειξη και αξιοποίηση του παραδοσιακού χαρακτήρα και του αξιόλογου κτιριακού αποθέματος.

-Ενισχύεται ο ρόλος του οικισμού Κατάπολα ως κύριου λιμένα και δευτερεύοντος υποδοχέα μελλοντικής ελάφρυνσης της πρωτεύουσας Χώρας από υπερτοπικές λειτουργίες που ενδέχεται να προκαλέσουν συγκεντρώσεις ασύμβατες προς τον χαρακτήρα της, με ρυθμίσεις για κάλυψη οικιστικών αναγκών, συμπλήρωση και εκσυγχρονισμό της λιμενικής υποδομής, βελτίωση της κυκλοφορίας οχημάτων με αποσυμφόρηση του κέντρου από την κυκλοφορία του λιμανιού, και με αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων του από άποψη άνετης προσπέλασης, κυκλοφορίας, στάθμευσης κλπ.

-Στο βόρειο τμήμα του νησιού, οι ημιορεινοί οικισμοί Λαγκάδα, Θολάρια και Ποταμός συνδέονται μεταξύ τους, χαλαρώνοντας τους δεσμούς εξάρτησης από τον παραθαλάσσιο πόλο, τον Όρμο Αιγιάλης, και αποτελούν έναν ενισχυμένο ημιορεινό πόλο κοινωνικής ανάπτυξης και ποιοτικής τουριστικής συγκέντρωσης. Προβλέπονται ρυθμίσεις για κάλυψη οικιστικών αναγκών και συμπλήρωση του κοινόχρηστου και κοινωφελούς εξοπλισμού, μέσα από διαδικασίες οριοθέτησης των οικισμών και ενδεχομένως, τμηματικών πολεοδομήσεων.

-Ενισχύεται ο ρόλος του παραλιακού οικισμού Όρμος Αιγιάλης, στο κέντρο του τόξου διάταξης των ημιορεινών οικισμών, αφενός ως δεύτερου λιμανιού του νησιού, και αφετέρου, ως τουριστικού προορισμού, με ρυθμίσεις για κάλυψη οικιστικών αναγκών κύριας και δευτερεύουσας κατοικίας και τουριστικών καταλυμάτων, εξυγίανση και αισθητική αναβάθμιση της παραλιακής ζώνης, εξασφάλιση προσπελάσεων και κοινωνικού εξοπλισμού, συμπλήρωση και εκσυγχρονισμό της λιμενικής υποδομής και βελτίωση της κυκλοφορίας οχημάτων.

-Για την αναβίωση, διατήρηση και ενθάρρυνση των παραδοσιακών παραγωγικών κλάδων και της παραγωγικής πολυμορφίας τους και την παράλληλη λειτουργία και συνεργασία στους τομείς τουρισμού- αγροτικής παραγωγής – μεταποίησης και διακίνησης προϊόντων, προτείνεται η εκπόνηση μελετών για τη δημιουργία ασφαλών προσπελάσεων των αγροτικών περιοχών της Αιγιάλης, των Καταπόλων και της Κάτω Μεριάς, με ενίσχυση και συμπλήρωση του δικτύου των αγροτικών δρόμων, και με τη μικρότερη δυνατή βλάβη στο περιβάλλον.

-Στο νότιο τμήμα του νησιού, στην Κάτω Μεριά, οι μικροί ημιορεινοί οικισμοί Αρκεσίνη, Καμάρι, Βρούτση, Κολοφάνα, Καλοταρίτισα, Ραχούλα και Μαύρη Μύτη, που έχουν αναπτυχθεί κυρίως κατά μήκος του κύριου οδικού άξονα του νησιού, διατηρούν τους δεσμούς εξάρτησης από τα κέντρα του νησιού, λόγω της συγκέντρωσης σε αυτά των βασικών λειτουργιών και εξυπηρετήσεων και δευτερευόντως της απασχόλησης, επιδιώκεται όμως η κατά το δυνατόν χαλάρωση της έντασης αυτής της εξάρτησης και η ενίσχυση της μεταξύ τους λειτουργικής σχέσης, μέσω της δημιουργίας ενός αποκεντρωμένου πυρήνα άσκησης νέων δραστηριοτήτων στην Αρκεσίνη, μεταφοράς υπαρχουσών δραστηριοτήτων, προβολής του αρχαιολογικού πλούτου, και οργάνωσης και συμπλήρωσης του κοινόχρηστου και κοινωνικού εξοπλισμού τους μέσα από διαδικασίες οριοθέτησης των οικισμών και ενδεχομένως τμηματικών πολεοδομήσεων.

-Οικιστικές συγκεντρώσεις που δημιουργήθηκαν με τις διαδικασίες της εκτός σχεδίου δόμησης (Νερά, Άγιος Παύλος, Λεύκες) και ο Ασφοντυλίτης, εγκαταλελειμμένος οικισμός του 19ου αι., αντιμετωπίζονται κατά περίπτωση, με κύριο κριτήριο τις αρχαιολογικές και τις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις.

-Προστατεύονται και παραμένουν εκτός οικιστικής ανάπτυξης, Περιοχές Ειδικής Προστασίας (Π.Ε.Π.), οι οποίες, είναι χώροι αρχαιολογικού, αρχιτεκτονικού, ιστορικού ή λαογραφικού ενδιαφέροντος, παραθαλάσσιες ή παραποτάμιες ζώνες, βιότοποι και τόποι ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, δάση, δασικές εκτάσεις κλπ.

-Οριοθετούνται «περιοχές περιορισμού και ελέγχου της δόμησης, ΖΠΕΔ», με στόχο τον περιορισμό και τον έλεγχο της οικιστικής εξάπλωσης, στις οποίες, ορίζονται οι επιτρεπόμενες χρήσεις, το όριο εμβαδού κάτω από το οποίο δεν επιτρέπεται η κατάτμηση των ιδιοκτησιών, και επιβάλλονται και άλλα μέτρα ειδικής προστασίας.

-Καθορίζονται οι εκτάσεις όπου είναι δυνατή η ανάπτυξη κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, και υποδεικνύονται εναλλακτικές θέσεις, που κατ΄ αρχήν κρίνονται κατάλληλες από γεωλογική άποψη, για την επιλογή χώρων για οχλούσες χρήσεις.

-Προτείνεται συμπλήρωση και ολοκλήρωση των έργων τεχνικών υποδομών και υποδομών περιβάλλοντος (ύδρευση, οδικό δίκτυο, αποχέτευση, ΕΕΛ, απορρίμματα), ενίσχυση και εμπλουτισμός των υπαρχουσών λιμενικών εγκαταστάσεων και δημιουργία εναλλακτικών εγκαταστάσεων μικρού δυναμικού (πλωτές προβλήτες) για την ενίσχυση του θαλάσσιου τουρισμού σε λιγότερο αναπτυγμένους οικισμούς και τοποθεσίες.

-Οι καλλιεργούμενες γεωργικές εκτάσεις εκτός των ορίων των οικισμών προστατεύονται και ενισχύονται, είτε για τον εκσυγχρονισμό των καλλιεργειών και για την προώθηση σύνθετων μορφών ανάπτυξής τους, σε συνδυασμό με ήπιες μορφές τουρισμού (αγροτουρισμός) ή/ και με μικρές μονάδες μεταποίησης των αγροτικών προϊόντων και οικοτεχνίας, είτε για τη διατήρηση και προαγωγή παραδοσιακών μορφών καλλιέργειας και καλλιέργειας ειδικών τοπικών προϊόντων, επίσης σε συνδυασμό με ήπιες μορφές τουρισμού