Το κάστρο Χλεμούτσι στο πρόγραμμα προσβάσιμων ιστορικών κτιρίων

Το κάστρο Χλεμούτσι της Ανδραβίδας-Κυλλήνης, χτίστηκε από τους Φράγκους και ενώ αρχικά ονομάστηκε Clermont,  στη συνέχεια το όνομά του μεταφράστηκε στα ελληνικά, Χλεμούτσι. Αργότερα πήρε την ονομασία Tornese, επειδή θεωρήθηκε πως σε αυτό βρισκόταν το περίφημο φράγκικο νομισματοκοπείο των τορνέσιων νομισμάτων.

Το Χλεμούτσι βρίσκεται πάνω σε ένα λόφο ύψους περίπου 220 μέτρων, σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα , στο δυτικότερο ακρωτήριο της Πελοποννήσου με θέα στο Ιόνιο Πέλαγος, απέναντι από τη Ζάκυνθο, στην ίδια ευρύτερη περιοχή με το λιμάνι και το κάστρο της Γλαρέντζας, επίσης ιδιαίτερης σημασίας κληρονομιά.

Από την κορυφή του λόφου, το Χλεμούτσι προστάτευε το φημισμένο εμπορικό λιμάνι της Γλαρέντζας και την πρωτεύουσα του πριγκιπάτου Ανδραβίδα, εξασφαλίζοντας τον έλεγχο της περιοχής που αποτέλεσε το κέντρο των φράγκικων κτήσεων στο Μοριά, η οποία γνώρισε ιδιαίτερη ακμή και αίγλη κατά την εποχή των Βιλλεαρδουίνων.

Μέσα στους αιώνες, το Χλεμούτσι έγινε αντικείμενο διεκδικήσεων μεταξύ διαφόρων ευγενών, ενώ είχε χρησιμοποιηθεί και ως φυλακή πριγκίπων και άλλων αξιωματούχων. Εδώ φυλακίστηκε και πέθανε η τελευταία απόγονος των Βίλλεαρδουίνων Μαργαρίτα της Άκοβας, επειδή θεωρήθηκε υπαίτια για τη διεκδίκηση του Μοριά από τους Καταλανούς, οι οποίοι κατέκτησαν για μικρό διάστημα το κάστρο στα 1315.

Το κάστρο παρέμεινε σε χρήση μέχρι τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, περνώντας από τα χέρια των Τούρκων  και των Βενετών, ωστόσο φαίνεται πως ήδη, μετά το τέλος της Φραγκοκρατίας, άρχισε να χάνει σταδιακά το σημαντικό του ρόλο στην άμυνα της περιοχής.

Οι εργασίες των Ελλήνων και των Βενετών στο κάστρο ήταν μηδενικές,  ενώ οι Τούρκοι εκτέλεσαν μικρής έκτασης επεμβάσεις για την ενίσχυση του. Σήμερα το Χλεμούτσι, που η αρχική του μορφή δεν υπέστη σημαντικές μεταγενέστερες επεμβάσεις, διατηρεί έντονο το φράγκικο χαρακτήρα του και είναι από τα σημαντικότερα και πιο καλοδιατηρημένα κάστρα του ελληνικού χώρου.

Απόφαση συμμετοχής του Δήμου Ανδραβίδας-Κυλλήνης στο πρόγραμμα των προσβάσιμων κάστρων

Συνεπώς, η σημασία του εν λόγω κάστρου αλλά και των υπόλοιπων πολιτιστικών θησαυρών της περιοχής, είναι ιδιαίτερα μεγάλη. Προς αυτή την κατεύθυνση, ο Δήμος Ανδραβίδας-Κυλλήνης αξιοποιεί τη δυνατότητα ανάδειξης των πολιτιστικών του χώρων, αποδεχόμενος την πρόταση του Δικτύου Ελληνικών Πόλεων για την Ανάπτυξη (Δ.Ε.Π.ΑΝ.),  για τη συμμετοχή του δήμου στο εταιρικό σχήμα της δράσης με τίτλο: «Καινοτόμες τεχνολογίες για την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και ειδικότερα των προσβάσιμων κάστρων σε διασυνοριακό επίπεδο:“EMO.Undergrounds”». 

Επικεφαλής εταίρος του εν λόγω έργου, συνολικού προϋπολογισμού 2.933.110,58 ευρώ είναι ο δήμος Nardò της Ιταλίας, ενώ ο Δήμος Ανδραβίδας-Κυλλήνης θα συνεισφέρει 400.314,94 ευρώ.

Το έργο στοχεύει στη συστηματοποίηση ενός συνόλου παρεμβάσεων προώθησης, αξιοποίησης και καλύτερης πρόσβασης των επισκεπτών αναγνωρισμένων πολιτιστικών αγαθών (κάστρα, φρούρια, άλλα πολιτιστικά κτίρια με υπόγειες εγκαταστάσεις) και, κατά συνέπεια, στην ενίσχυση, με βιώσιμο τρόπο, της ελκυστικότητας και της ανταγωνιστικότητας των ενεχόμενων τουριστικών προορισμών της Αδριατικής-Ιονίου με τη χρήση προηγμένων τεχνολογιών, πληροφοριών, επικοινωνιών και καινοτόμων εργαλείων μάρκετινγκ.

Σκοπός του έργου είναι η ενίσχυση της ελκυστικότητας και της ανταγωνιστικότητας των εμπλεκόμενων περιοχών για την τόνωση της οικονομικής, κοινωνικής και τουριστικής ανάπτυξης, καθώς και η βιώσιμη, έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη των συγκεκριμένων περιοχών, μέσω της προώθησης νέων ολοκληρωμένων πολιτιστικών προϊόντων βασισμένων στις προδιαγραφές που αυτές θέτουν.

Προς την κατεύθυνση της επίτευξης αυτού του στόχου,  έχει σχεδιαστεί η πραγματοποίηση μιας ολοκληρωμένης δέσμης παρεμβάσεων, προσανατολισμένη στην από κοινού βιώσιμη διαχείριση και προώθηση διασυνοριακών πολιτιστικών χώρων – προσβάσιμων κάστρων, ενσωματώνοντας την προσφορά τουριστικών υπηρεσιών στις εμπλεκόμενες περιοχές του έργου.

Πιο αναλυτικά το έργο περιλαμβάνει δράσεις δικτύωσης, μελέτες για την εικονική παρουσίαση των προσβάσιμων κάστρων στις εμπλεκόμενες περιοχές, ανάπτυξη καινοτόμων εργαλείων πληροφορικής και επικοινωνιών, παρεμβάσεις αποκατάστασης και ενίσχυσης της ασφάλειας στα προσβάσιμα κάστρα, καθώς και δράσεις διασυνοριακής ενημέρωσης /ευαισθητοποίησης / κατάρτισης και δημιουργίας θεσμικής ικανότητας στον συγκεκριμένο τομέα.

Στόχοι του έργου

Ο κύριος στόχος του έργου είναι η αύξηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των εμπλεκόμενων περιοχών,  μέσω της ανταλλαγής ολοκληρωμένων καινοτόμων εργαλείων για τη διαχείριση και την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Οι ειδικοί στόχοι του έργου, είναι:

• Η ανάπτυξη πρωτοβουλιών συντονισμού μεταξύ των εμπλεκόμενων εταίρων και των φορέων του τουρισμού και του πολιτισμού.

• Η αύξηση των τουριστικών ροών στις περιοχές του έργου.

• Η προώθηση της διεθνοποίησης των εικονικών και καινοτόμων συνδέσεων / διαδρομών στους πολιτιστικούς χώρους (προσβάσιμα κάστρα) των εμπλεκομένων περιοχών.

• Η επισήμανση και χρήση κοινών και αποτελεσματικών διαδικασιών για τη βιώσιμη, έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς διαχείριση και αξιοποίηση των πολιτιστικών χώρων.

• Η ενίσχυση των ικανοτήτων των τουριστικών πρακτόρων και των φορέων χάραξης πολιτικής για τη δημιουργία κουλτούρας συνεργασίας μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.

• Η δημιουργία νέων επαγγελματικών δεξιοτήτων και θέσεων εργασίας σε καινοτόμες τεχνολογίες για την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.

• Η ενεργοποίηση πρωτοβουλιών επικοινωνίας και ευαισθητοποίησης με στόχο την προώθηση του ρόλου των Δήμων στην καινοτόμο διαχείριση και την προώθηση των πολιτιστικών χώρων, καθώς και στην αξιοποίηση των ευκαιριών που προκύπτουν από τα αποτελέσματα του έργου.