WTTC | Απώλειες, που τρομάζουν, εάν περιορισθεί ο τουρισμός σε 11 πόλεις στην Ευρώπη

Μια δυνητική μείωση των τουριστικών ροών σε 11 μεγάλες Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για μια τριετία, με τη λογική ότι έτσι θα περιοριστούν οι επιπτώσεις της υπερσυγκέντρωσης τουριστών σε αυτές, θα οδηγήσει στην απώλεια 245 δισ. δολαρίων στο ΑΕΠ, 122 δισ. δολαρίων σε φορολογικά έσοδα και 3 εκατ. θέσεων εργασίας, προειδοποιεί το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδίων και Τουρισμού (WTTC), με νέα έκθεση-χαστούκι για τις φωνές που υποστηρίζουν ότι ο περιορισμός της τουριστικής δραστηριότητας σε μεγάλους προορισμούς είναι η λύση για να αποφευχθεί ο υπερτουρισμός και οι συνέπειές του.

Αντί αυτού, το WTTC καλεί για μια πιο έξυπνη και ισορροπημένη προσέγγιση, αναφέροντας ότι θα πρέπει να εξετάζονται τρόποι αποτελεσματικής διαχείρισης των προορισμών, και αντί για την απώλεια των παραπάνω μεγεθών, θα πρέπει να δρομολογείται η επανεπένδυσή τους στους προορισμούς. Άλλωστε, όπως αναφέρεται στην έκθεση «Managing Destination Overcrowding: A Call to Action», ενώ η υπερσυγκέντρωση ανθρώπων θεωρείται συχνά πρόβλημα του τουρισμού, πολλές από τις πραγματικές πιέσεις προέρχονται από βαθύτερα ζητήματα όπως οι ελλειπείς επενδύσεις στις υποδομές, ο κακός σχεδιασμός και ο κατακερματισμένος τρόπος λήψης αποφάσεων. 

«Η αποτυχία να αναγνωρίσουμε τα οφέλη που δημιουργούν τα ταξίδια και ο τουρισμός ενδέχεται να έχει κόστος», επισημαίνει το WTTC στην έκθεση. Γι’ αυτό, συνεχίζει, «έχει έρθει η ώρα οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις και οι κοινωνίες να συνεργαστούν ώστε να διασφαλίσουν ότι τα ταξίδια και ο τουρισμός ενισχύουν παρά καταπονούν τα πιο πολύτιμα μέρη του κόσμου».

Όπως τονίζει το WTTC, ο υπερτουρισμός μπορεί να έχει οικονομικό και κοινωνικό κόστος, όμως είναι αναγκαίο να εκτιμήσουμε πώς αυτά συγκρίνονται με τα οφέλη που δημιουργούνται από τον κλάδο, και εάν μπορεί να γίνει καλύτερη διαχείριση των τουριστικών εσόδων ώστε να αντισταθμιστούν αυτά τα κόστη και τελικά να αναβαθμιστεί η ποιότητα ζωής των κατοίκων. 

Ο κλάδος των ταξιδιών και του τουρισμού στηρίζει μία στις 10 θέσεις εργασίας –στην επόμενη δεκαετία αναμένεται να στηρίζει μία στις τρεις θέσεις- και αντιπροσωπεύει σχεδόν το 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Το 2024, η συμβολή του στην παγκόσμια οικονομία αναμένεται να φτάσει τα 11 τρισ. Δολάρια και στην απασχόληση 357 εκατ. θέσεις εργασίας. Οι κυβερνήσεις αποκομίζουν ετησίως 3,3 τρις δολάρια από τις επιχειρήσεις του κλάδου, δηλαδή το 9,6% των παγκόσμιων φορολογικών εσόδων. 

Στο πλαίσιο αυτό, η έκθεση του WTTC κάνει αναφορά σε δύο σενάρια επιπτώσεων από τον δυνητικό περιορισμό της τουριστικής δραστηριότητας σε 11 μεγάλους τουριστικούς προορισμούς πόλης στην Ευρώπη, όπου οι κατα κεφαλήν τουριστικές διανυκτερεύσεις ξεπερνούν το Ευρωπαϊκό μέσο όρο (Βενετία, Ρώμη, Ντουμπρόβνικ, Παρίσι, Βαρκελώνη, Άμστερνταμ, Λισαβόνα, Πράγα, Δουβλίνο, Μόναχο και Βιέννη), εάν υποθέσουμε ότι ο όγκος τουριστών μειώνεται στον Ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Ταυτόχρονα, ο οικονομικός αντίκτυπος των μέτρων περιορισμού του αριθμού τουριστών σε μια πόλη, θα επηρέαζε το ΑΕΠ, την απασχόληση και τα φορολογικά έσοδα σε πολύ μεγαλύτερη γεωγραφική κλίμακα, τονίζεται στην έκθεση.

Σενάριο 1 | 245 δισ. δολάρια οι απώλειες σε 11 μεγάλες Ευρωπαϊκές πόλεις

Στο πρώτο σενάριο, ο περιορισμός της συνολικής ζήτησης ταξιδιών (τόσο της διεθνούς όσο και της εγχώριας) ώστε να αντιστοιχεί στον μέσο όρο των ευρωπαϊκών πόλεων, για την περίοδο 2025-2027, θα επιφέρει απώλεια 245 δισ. δολαρίων στο συνολικό ΑΕΠ Ταξιδίων και Τουρισμού. Το μέγεθος αυτό είναι αντίστοιχο με το συνολικό ΑΕΠ που παράγεται από τον τουρισμό σε χώρες όπως η Ινδία και η Ιταλία.

Παράλληλα, το σενάριο προβλέπει απώλειες 122 δισ. δολαρίων σε συνολικά φορολογικά έσοδα (εξαιρουμένων των ειδικών φόρων που σχετίζονται με τον τουρισμό), ποσό το οποίο υπερβαίνει τον ετήσιο προϋπολογισμό της ΕΕ που απαιτείται για τον εκσυγχρονισμό του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας που είναι κρίσιμης σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια και τους κλιματικούς στόχους.

Επίσης, στο ίδιο σενάριο, περιλαμβάνεται η απώλεια σχεδόν 3 εκατ. θέσεων εργασίας.

Πιο συγκεκριμένα, στο ίδιο σενάριο,

• Η Βενετία μπορεί να χάσει έως και 14,1 δισεκατομμύρια δολάρια σε άμεση συμβολή στο ΑΕΠ της πόλης και επιπλέον 18,4 δισεκατομμύρια δολάρια σε έμμεση συμβολή στο ΑΕΠ, επηρεάζοντας την ευρύτερη οικονομία της περιοχής. 
• Το Άμστερνταμ μπορεί να έχει απώλειες 12,4 δισ. δολαρίων σε άμεση συμβολή στο ΑΕΠ και 23,6 δισ. σε έμμεση. 
• Ο περιορισμός του τουρισμού και στις δύο πόλεις θα μπορούσε να οδηγήσει σε 393.000 απώλειες θέσεων εργασίας στην Ιταλία και 364.000 στην Ολλανδία. 
• Σε σχετικούς όρους, η Βενετία μπορεί να έχει μείωση 11% στο συνολικό ΑΕΠ της πόλης, ενώ το Ντουμπρόβνικ θα βιώσει ακόμη μεγαλύτερη πτώση, της τάξης του 22%. 
• Η Βενετία μπορεί να έχει απώλειες 16% στο συνολικό αριθμό θέσεων εργασίας και το Ντουμπρόβνικ -27%. 
• Όσον αφορά τον συνολικό φορολογικό αντίκτυπο, η Βενετία αναμένεται να χάσει 15,2 δισ. δολάρια, που σημαίνει ότι η Ιταλία θα έχανε χρηματοδότηση ίση με την κατασκευή 260 νοσοκομείων, και το Άμστερνταμ θα είχε αντίστοιχες απώλειες 21 δισ. δολαρίων. 

Σενάριο 2 | Τι θα συμβεί αν περιοριστεί μόνο η διεθνής ζήτηση 

Στο δεύτερο σενάριο, για την τριετία 2025-2027, ο περιορισμός αποκλειστικά της διεθνούς ζήτησης ώστε να φτάσει τον μέσο όρο των ευρωπαϊκών πόλεων στα διεθνή ταξίδια, θα επιφέρει απώλεια ΑΕΠ ύψους 186 δισ. δολαρίων, συνολικών φορολογικών εσόδων 91 δισ. δολαρίων και σχεδόν 2,3 εκατ. θέσεων εργασίας 

Ειδικότερα, 

• Η Βαρκελώνη μπορει να έχει απώλειες έως και 11,7 δισ. δολαρίων σε άμεση σημβολή στο ΑΕΠ και επιπλέον 17,3 δισ. σε έμμεση, με τον αντίκτυπο να εξαπλώνεται σε ολόκληρη την Ισπανία. Ο περιορισμός του διεθνούς τουρισμού στην πόλη θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλειες 341.000 θέσεων εργασίας σε εθνικό επίπεδο. Εν τω μεταξύ, η συνολική φορολογική ζημία θα έφτανε τα 11,6 δισ. δολάρια. 
• Το Παρίσι μπορεί να έχει άμεσες απώλειες ΑΕΠ ύψους 12,8 δισ. δολαρίων και επιπλέον 17,2 δισ. σε έμμεση και επαγόμενη αξία. Έως και 284.000 θέσεις εργασίας θα μπορούσαν να χαθούν και οι συνολικές φορολογικές απώλειες θα μπορούσαν να ανέλθουν σε 16,2 δισ. δολάρια.

Η Αναπτυξιακή Αθήνας στα καλά παραδείγματα διαχείρισης τουρισμού στην Ευρώπη

Το WTTC προτείνει την υιοθέτηση 6 κατευθυντήριων γραμμών, με τη συμμετοχή όλων των stakeholder της βιομηχανίας, των κέντρων λήψης αποφάσεων, των τοπικών κοινωνιών και των επισκεπτών, με στόχο ένα πιο ανθεκτικό μέλλον για τον τουρισμό. Στα καλά παραδείγματα, μάλιστα, περιλαμβάνεται η Αναπτυξιακή Αθήνας, για τη δημιουργία διαδικτυακού τουριστικού οδηγού με περιπατητικές διαδρομές στα μνημεία και τα μουσεία της πόλης, ο οποίος βοηθά τους επισκέπτες να πλοηγηθούν και σε μέρη εκτός της Ακρόπολης.

Οι κατευθυντήριες γραμμές για πιο βιώσιμο τουρισμό στις Ευρωπαϊκές πόλεις είναι οι ακόλουθες...

• Οργάνωση | Συνεργασία όλων των stakeholder μέσα από ισχυρές taskforce
• Κάντε ένα σχέδιο | Καθορίστε ένα κοινό όραμα και στρατηγική προορισμού
• Συγκεντρώστε αποδείξεις | Η έλλειψη δεδομένων επιδεινώνει τα ζητήματα τουρισμού σε πολλούς προορισμούς, επομένως είναι κρίσιμης σημασίας να διεξαχθούν διαπιστώσεις και να δωθούν απαντήσεις, βασισμένες σε τεκμηριωμένα δεδομένα, σε σχέση με τις ιδιαίτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει κάθε προορισμός.
• Παραμείνετε προσεκτικοί | Μελετήστε τις συνθήκες και ενεργήστε νωρίς
• Επενδύστε έξυπνα | Επανεπενδύστε στις υποδομές και στην ανθεκτικότητα, με όρους διαφάνειας για το που πηγαίνουν τα χρήματα
• Δώστε ισχύ στους κατοίκους | Διασφαλίστε ότι οι κάτοικοι διατυπώνουν την άποψή τους και κατανοούν τα οφέλη των ταξιδιών και του τουρισμού στις κοινότητές τους.