Διαδικτυακές πλατφόρμες: Σύσταση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Αλγοριθμικής Διαφάνειας για έναν ασφαλέστερο διαδικτυακό χώρο

Ο μετριασμός του αυξανόμενου κοινωνικού αντικτύπου των διαδικτυακών πλατφορμών, συμπεριλαμβανομένων των πλατφορμών ηλεκτρονικών αγορών και των μηχανών αναζήτησης, βρίσκεται στο επίκεντρο της νομοθεσίας της ΕΕ για τις ψηφιακές υπηρεσίες.

Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες, που τέθηκε σε ισχύ στις 16 Νοεμβρίου, απαιτεί αυξημένη εποπτεία των αλγοριθμικών συστημάτων που βρίσκονται στον πυρήνα των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων των διαδικτυακών πλατφορμών. Η εποπτεία αυτή αφορά, μεταξύ άλλων, ιδίως τον τρόπο με τον οποίο οι εν λόγω πλατφόρμες και μηχανές αναζήτησης διαχειρίζονται το περιεχόμενο και τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζουν πληροφορίες στους χρήστες τους: για παράδειγμα, μια υπηρεσία βίντεο συνεχούς ροής μπορεί να χρησιμοποιεί αλγόριθμους για να προτείνει βίντεο που θα μπορούσαν να ενδιαφέρουν τους χρήστες της.

Για να υποστηριχθεί η επιβολή των κανόνων αυτών με υψηλού επιπέδου τεχνική και επιστημονική εμπειρογνωμοσύνη, το Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC) ιδρύει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αλγοριθμικής Διαφάνειας (ECAT). Όπως πολλές άλλες αναδυόμενες ψηφιακές τεχνολογίες, τα αλγοριθμικά συστήματα μπορεί να εγκυμονούν ανεπιθύμητους κινδύνους, ιδίως καθώς συνεχίζουν να εξελίσσονται με πολύ υψηλούς ρυθμούς. Η καλή κατανόηση του τρόπου λειτουργίας της εν λόγω τεχνολογίας είναι ζωτικής σημασίας για την εποπτεία του αντικτύπου της, γεγονός που καθιστά το ECAT ένα καίριο εργαλείο στο πλαίσιο της ρύθμισης του ψηφιακού τομέα από την Επιτροπή.

Προκειμένου να διευρυνθεί η υφιστάμενη ομάδα και να διασφαλιστεί ότι η Επιτροπή θα στελεχωθεί με τα καλύτερα ταλέντα του κλάδου, το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ) έχει ξεκινήσει μια διαδικασία προσλήψεων, αναζητώντας εμπειρογνώμονες στην επιστήμη των δεδομένων, στον αλγοριθμικό σχεδιασμό, στον έλεγχο των αλγορίθμων και σε άλλους στενά συνδεδεμένους τομείς. Το ECAT θα στηρίξει την Επιτροπή στην αξιολόγηση του κατά πόσον η λειτουργία των αλγοριθμικών συστημάτων που βρίσκονται στον πυρήνα των ψηφιακών υπηρεσιών συνάδει με τις υποχρεώσεις διαχείρισης κινδύνου που επιβάλλει η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες στις διαδικτυακές πλατφόρμες.

Ο επικεφαλής της Μονάδας Ψηφιακής Οικονομίας του ΚΚΕρ, κ. Carlos Torrecilla Salinas, εξηγεί:

«Στόχος μας είναι, σε τελική ανάλυση, να κατανοήσουμε καλύτερα πώς λειτουργούν τα αλγοριθμικά συστήματα. Τα συστήματα αυτά μπορούν να λαμβάνουν αυτόνομες αποφάσεις σχετικά με το ποιο περιεχόμενο ή αποτέλεσμα αναζήτησης θα εμφανίζουν. Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι αυτή η διαδικασία λήψης αποφάσεων είναι διαφανής, ώστε οι πολίτες να μπορούν να κατανοήσουν γιατί προσφέρεται σε αυτούς συγκεκριμένο περιεχόμενο ή προϊόντα.»

 «Το ECAT αποτελεί μέρος της στρατηγικής που εφαρμόζει η Επιτροπή για την επιβολή της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες δίνει τη δυνατότητα στην Επιτροπή να έχει πρόσβαση σε ορισμένα δεδομένα από διαδικτυακές πλατφόρμες. Χάρη στην ομάδα εμπειρογνωμόνων που θα εργαστεί στο ECAT, θα μπορέσουμε να αναλύσουμε τα δεδομένα αυτά, να τα κατανοήσουμε καλύτερα και, τελικά, να τα εξηγήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στους ευρωπαίους πολίτες.»

Λειτουργώντας ανεξάρτητα από τη ρυθμιστική αρχή, οι ερευνητές που θα εργαστούν στο ECAT θα συμβάλουν στη βελτίωση της κατανόησης του τρόπου λειτουργίας των αλγορίθμων: θα αναλύουν τις αυτοαξιολογήσεις κινδύνου και τις εκθέσεις διαφάνειας των πλατφορμών, θα αξιολογούν τους δυνητικούς συστημικούς κινδύνους και θα προτείνουν νέες μεθοδολογικές προσεγγίσεις και βέλτιστες πρακτικές για την αλγοριθμική διαφάνεια με σκοπό τον μετριασμό των κινδύνων αυτών. Το ECAT θα έχει την κύρια έδρα του στις εγκαταστάσεις του ΚΚΕρ στη Σεβίλλη, όπου βρίσκεται επί του παρόντος το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού του, αλλά θα διατηρεί και πολλαπλές εγκαταστάσεις με προσωπικό που θα βρίσκεται στις Βρυξέλλες και στο ΚΚΕρ στην Ίσπρα της Ιταλίας. Θα αποτελέσει επίσης σημαντικό κέντρο για τη διεθνή κοινότητα ερευνητών και ελεγκτών του κλάδου, λειτουργώντας ως κόμβος γνώσης για διαπιστευμένους ερευνητές, οι οποίοι αναλύουν δεδομένα που παρέχονται από τον κανονισμό.