Οινικές διαδρομές στην Πελοπόννησο: Τρεις οικογένειες, τρεις ιστορίες πάθους

• Στις πλαγιές της Νεμέας, στο οροπέδιο της Μαντινείας και στη μεσαιωνική Μονεμβασιά, τρεις οικογένειες χαράζουν τη δική τους πορεία στον ελληνικό αμπελώνα, αναδεικνύοντας την πλούσια οινική παράδοση της Πελοποννήσου. Με όραμα, επιμονή και βαθιά γνώση, οι οικογένειες Παλυβού, Τσέλεπου και Τσιμπίδη έχουν καταφέρει να μετατρέψουν ιστορικούς αμπελότοπους σε σύγχρονα οινοποιεία, συνδυάζοντας την παράδοση με την καινοτομία.

Στη Νεμέα, εκεί όπου η αμπελοκαλλιέργεια μετρά 3.500 χρόνια ζωής, το Κτήμα Παλυβού αναδεικνύει το Αγιωργίτικο μέσα από βιοδυναμικές πρακτικές. Στη Μαντινεία, ο Γιάννης Τσέλεπος, με σπουδές στη Βουργουνδία, έδωσε νέα πνοή στο Μοσχοφίλερο, ενώ στη Μονεμβασιά, η οικογένεια Τσιμπίδη κατάφερε το ακατόρθωτο: την αναβίωση του θρυλικού Malvasia μετά από πέντε αιώνες σιωπής.

Τρεις διαφορετικές ιστορίες που συνθέτουν ένα συναρπαστικό οδοιπορικό στον σύγχρονο ελληνικό οίνο, αποδεικνύοντας πως η Πελοπόννησος παραμένει ένας τόπος όπου η αμπελουργική παράδοση συναντά τη σύγχρονη οινοποίηση, δημιουργώντας κρασιά που κερδίζουν διεθνείς διακρίσεις και φέρνουν την Ελλάδα στο προσκήνιο του παγκόσμιου οινικού χάρτη.

Κτήμα Παλυβού: Παράδοση και Καινοτομία στη Νεμέα

Χαρακτηριστικό παράδειγμα σύγχρονης ελληνικής οινοποιίας, το Κτήμα Παλυβού, από το 1995, διαθέτει βαθιές ρίζες στην παράδοση. Με 470 στρέμματα αμπελώνων σε υψόμετρο έως 460 μέτρων, το κτήμα επικεντρώνεται στην καλλιέργεια του Αγιωργίτικου, της εμβληματικής ποικιλίας της περιοχής, που αποτελεί το διαχρονικό σήμα κατατεθέν της Νεμέας.

Υπό την καθοδήγηση του Γιώργου Παλυβού και της οικογένειάς του - της συζύγου του Αγγελικής και των παιδιών τους, Ευαγγελίας και Βασιλικής - το κτήμα εφαρμόζει βιολογικές και βιοδυναμικές μεθόδους καλλιέργειας. Η φιλοσοφία τους συνοψίζεται στη φράση του ιδρυτή: «Το αμπέλι μας λέει τι χρειάζεται. Εμείς απλώς το ακούμε», σεβόμενοι την πλούσια κληρονομιά της περιοχής που μετρά 3.500 χρόνια αμπελοκαλλιέργειας.

Τα ποικίλα εδάφη του κτήματος, από ασβεστώδη και αργιλώδη έως χαλικώδη και αμμώδη, σε συνδυασμό με το μοναδικό μικροκλίμα της περιοχής, προσδίδουν στα κρασιά τους ξεχωριστή ταυτότητα. Το οινοποιείο, εξοπλισμένο με 350 δρύινα βαρέλια, συνδυάζει την παραδοσιακή τεχνογνωσία με σύγχρονες μεθόδους οινοποίησης.

Τα κρασιά του Κτήματος Παλυβού, τόσο από γηγενείς όσο και από διεθνείς ποικιλίες, αντανακλούν το μοναδικό terroir της Νεμέας, αποτελώντας πρεσβευτές της ελληνικής οινοποιίας διεθνώς. Το κτήμα προσφέρει επίσης ολοκληρωμένες οινοτουριστικές εμπειρίες, επιτρέποντας στους επισκέπτες να περιηγηθούν στους αμπελώνες, να γνωρίσουν τη διαδικασία οινοποίησης και να γευτούν εκλεκτές ετικέτες στο παραδοσιακό κελάρι.

Κτήμα Τσέλεπου: Η Αναγέννηση του Μοσχοφίλερου στη Μαντινεία

Το Κτήμα Τσέλεπου, ιδρύθηκε το 1989 από τον Γιάννη και την Αμαλία Τσέλεπου, και βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο του οροπεδίου της Μαντινείας, στους πρόποδες του όρους Πάρνωνα, σε υψόμετρο 750 μέτρων. Ο Γιάννης Τσέλεπος, απόφοιτος οινολογίας του πανεπιστημίου της Dijon και με εμπειρία στη Βουργουνδία, υπήρξε πρωτοπόρος στην ανάδειξη της ποικιλίας Μοσχοφίλερο, την οποία πρώτος εμφιάλωσε μονοποικιλιακά στη σύγχρονη ελληνική οινοποιία.

Το κτήμα, που σήμερα εκτείνεται σε περίπου 500 στρέμματα ιδιόκτητων αμπελώνων και συνεργάζεται με παραγωγούς άλλων 200 στρεμμάτων, επιλέχθηκε για τις εξαιρετικές εδαφοκλιματολογικές συνθήκες του: ηπειρωτικό κλίμα, φτωχά αργιλοπετρώδη εδάφη και άριστη ηλιοφάνεια. Η πρώτη ετικέτα Μαντινεία ΟΠΑΠ κυκλοφόρησε το 1991, ενώ σήμερα η ετήσια παραγωγή φτάνει τις 450.000 φιάλες, με το 40% να εξάγεται σε χώρες όπως ΗΠΑ, Καναδά, Κίνα και ευρωπαϊκές αγορές.

Η κεντρική φιλοσοφία του κτήματος εστιάζει στη μελέτη και ανάδειξη του Μοσχοφίλερου, μιας ιστορικής ποικιλίας της Αρκαδίας που αναφέρεται ως "κάπνειος οίνος" από τον αρχαίο ιστορικό Θεόφραστο. Το ιδιαίτερο μικροκλίμα της Μαντινείας χαρίζει στην ποικιλία τα μοναδικά της χαρακτηριστικά, παράγοντας λευκούς οίνους "blanc de gris" με έντονα αρώματα τριαντάφυλλου και υψηλή οξύτητα.

Μετά από τριάντα επιτυχημένα χρόνια, η δεύτερη γενιά του κτήματος, η Ανδριανή και ο Άρης Τσέλεπος, συνεχίζουν την οικογενειακή παράδοση, συνδυάζοντας τη σύγχρονη τεχνογνωσία με την πολύτιμη εμπειρία των γονιών τους, με στόχο την περαιτέρω ανάδειξη των ποιοτικών οίνων του κτήματος και την πραγμάτωση του οράματος για μεγάλα ελληνικά κρασιά.

Οινοποιητική Μονεμβασιάς: Η αναβίωση ενός θρύλου

Η Οινοποιητική Μονεμβασιάς, που ιδρύθηκε το 1997 από το Γιώργο και την Έλλη Τσιμπίδη, αποτελεί ένα μοναδικό εγχείρημα αναβίωσης του ιστορικού κρασιού Malvasia, του πιο φημισμένου κρασιού του ύστερου Μεσαίωνα. Εμπνευσμένοι από αυτή την πλούσια κληρονομιά, οι ιδρυτές αφιέρωσαν τη δραστηριότητά τους στην αναζήτηση και ανάδειξη γηγενών ποικιλιών της περιοχής, όπως η Μονεμβασιά, η Κυδωνίτσα, το Ασπρούδι και το Μαυρούδι.

Η ιστορική σημασία του Malvasia ανάγεται στον 12ο αιώνα, όταν το λιμάνι της βυζαντινής Μονεμβασιάς αποτελούσε κομβικό σημείο στο εμπόριο μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Το όνομα "Malvasia" προέρχεται από τη φραγκική ονομασία της Καστρόπολης, καθιερώνοντας μία από τις πρώτες γεωγραφικές ονομασίες προέλευσης στην ιστορία του κρασιού. Η παραγωγή του σταμάτησε τον 16ο αιώνα κατά την Τουρκοκρατία.

Με τη συνεργασία της αείμνηστης Σταυρούλας Κουράκου, και την υποστήριξη επιστημονικών ιδρυμάτων, το οινοποιείο κατάφερε να αναβιώσει το θρυλικό κρασί μετά από πέντε αιώνες. Οι ιδιαίτερες εδαφοκλιματικές συνθήκες της χερσονήσου της Επιδαύρου Λιμηράς – με ασβεστολιθικά και σχιστολιθικά πετρώματα, ξηροθερμικό κλίμα και την επίδραση του Μυρτώου πελάγους – δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για την καλλιέργεια των αμπέλων.

Το 2010, ο Μονεμβασία-Malvasia αναγνωρίστηκε ως οίνος ΠΟΠ και η πρώτη εμφιάλωση πραγματοποιήθηκε το 2013. Σήμερα, το οινοποιείο διαθέτει 300 στρέμματα βιολογικών αμπελώνων και τα κρασιά του έχουν αποσπάσει πάνω από 60 διεθνείς διακρίσεις. Η παραδοσιακή μέθοδος παραγωγής, που περιλαμβάνει το λιάσιμο των σταφυλιών για 8-12 ημέρες, δημιουργεί ένα μοναδικό γλυκό κρασί με πορτοκαλί και χρυσαφένιες αποχρώσεις, πλούσιο χαρακτήρα και μακρά επίγευση, αντάξιο της ιστορικής του φήμης.