Υπερτουρισμός | Βαρκελώνη: Στα όρια της αντοχής με 15 εκατομμύρια τουρίστες το 2024

Η Βαρκελώνη βιώνει ένα πρωτοφανές κύμα τουριστικής επισκεψιμότητας, καταγράφοντας περισσότερους από 15 εκατομμύρια τουρίστες το 2024 – αριθμός δεκαπλάσιος σε σχέση με τον πληθυσμό της πόλης, που αγγίζει το 1,5 εκατομμύριο κατοίκους. Το εντυπωσιακό αυτό νούμερο κατατάσσει τη Βαρκελώνη ανάμεσα στους πιο πολυσύχναστους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως και έχει φέρει στο προσκήνιο την έννοια του υπερτουρισμού (overtourism), με επιπτώσεις που αρχίζουν να γίνονται όλο και πιο ορατές.

Πρωταθλήτρια στον Τουρισμό

Η δημοφιλία της Βαρκελώνης ξεπερνά ακόμα και παγκοσμίου φήμης προορισμούς όπως η Ρώμη και το Παρίσι. Ο αριθμός των επισκεπτών της ισοδυναμεί σχεδόν με το 20% του συνολικού τουριστικού ρεύματος της Ισπανίας, ενώ υπολογίζεται πως η πόλη δέχεται περίπου 200.000 τουρίστες ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο σε ώρες αιχμής.

Για να αντιληφθεί κανείς την έκταση του φαινομένου, η Βαρκελώνη φιλοξενεί περισσότερους τουρίστες ετησίως από χώρες όπως η Βραζιλία ή η Αυστραλία, και πλησιάζει το Παρίσι, που υποδέχεται περίπου 19 εκατομμύρια επισκέπτες. Παράλληλα, η πόλη συγκρίνεται με τη Βενετία, η οποία δέχεται περίπου 5,5 εκατομμύρια τουρίστες τον χρόνο, αριθμός τρεις φορές μικρότερος.

Το Λονδίνο παραμένει στην κορυφή με περίπου 30 εκατομμύρια τουρίστες ετησίως, ωστόσο το μέγεθος του πληθυσμού του (9 εκατομμύρια) είναι υπερπολλαπλάσιο σε σχέση με αυτό της Βαρκελώνης, η οποία καλείται να διαχειριστεί τεράστιους αριθμούς επισκεπτών με πολύ μικρότερη χωρητικότητα και υποδομές.

Το βάρος του Υπερτουρισμού

Η ραγδαία αύξηση του τουρισμού έχει αρχίσει να επηρεάζει αισθητά την καθημερινότητα των κατοίκων. Σύμφωνα με έρευνα της VisitMob, 6 στους 10 κατοίκους θεωρούν ότι η πόλη δεν μπορεί να αντέξει περισσότερους τουρίστες, ενώ πάνω από το ένα τρίτο δηλώνουν πως έχουν αλλάξει τις μετακινήσεις τους λόγω της τουριστικής συμφόρησης.

Περιοχές-σύμβολα, όπως η Las Ramblas, έχουν γίνει δύσβατες για τους ντόπιους, ενώ η συζήτηση γύρω από την επέκταση του αεροδρομίου El Prat έχει διχάσει την κοινή γνώμη, καθώς πολλοί ανησυχούν πως κάτι τέτοιο θα ενισχύσει περαιτέρω το πρόβλημα. Παράλληλα, οι πιέσεις στο δημόσιο σύστημα μεταφορών, οι ελλείψεις στη στέγαση και οι αυξήσεις στο κόστος ζωής προκαλούν εύλογη δυσαρέσκεια.

Η απειλή της «Τουρισμοφοβίας»

Η Βαρκελώνη βρίσκεται πλέον σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι: η ανεξέλεγκτη αύξηση του τουρισμού κινδυνεύει να διαβρώσει τον χαρακτήρα και τη ζωντάνια της πόλης. Σύμφωνα με μελέτη της Nomad eSIM, η κούραση και ο εκνευρισμός των κατοίκων – αυτό που πολλοί αποκαλούν τουρισμοφοβία (tourismphobia) – εντείνονται, με αρκετούς να πιστεύουν ότι η πόλη χάνει την αυθεντικότητά της και γίνεται όλο και λιγότερο φιλόξενη για τους ίδιους τους κατοίκους της.

Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, η ηχορύπανση και η επιβάρυνση των υποδομών αποτελούν επίσης σημαντικές ανησυχίες. Η συζήτηση για το μέλλον του τουρισμού στην πόλη έχει ανοίξει, και τα διλήμματα είναι πλέον σαφή: συνεχίζεται η πορεία προς τη μαζικοποίηση ή τίθενται όρια και νέοι κανόνες;

Προς μια βιώσιμη λύση

Η ανάγκη για βιώσιμη τουριστική διαχείριση είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Οι τοπικές αρχές καλούνται να βρουν τη χρυσή τομή, με στρατηγικές που περιλαμβάνουν:

• Περιορισμό του αριθμού των επισκεπτών σε περιόδους υψηλής ζήτησης.
• Πρώθηση του τουρισμού εκτός αιχμής και σε λιγότερο δημοφιλείς περιοχές της Καταλονίας.
• Ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως ο πολιτιστικός ή ο οικοτουρισμός.

Η οικονομική συμβολή του τουρισμού στην τοπική κοινωνία είναι αναμφισβήτητη, όμως η διατήρηση της ποιότητας ζωής και της πολιτιστικής ταυτότητας της Βαρκελώνης είναι εξίσου κρίσιμη. Χωρίς συντονισμένες και αποφασιστικές ενέργειες, η πόλη κινδυνεύει να υπονομεύσει τη γοητεία που την κατέστησε έναν από τους κορυφαίους προορισμούς στον κόσμο.