Τις 7 Mega Trends στον παγκόσμιο τουρισμό, με επιπτώσεις που αργά αλλά προοδευτικά επηρεάζουν την παγκόσμια ταξιδιωτική βιομηχανία, παρουσίασε ο Επιστημονικός διευθυντής Ινστιτούτου ΣΕΤΕ, κ. Άρης Ίκκος, μιλώντας χθες κατά την εκδήλωση «Travel Agents Forum – Τάσεις και εξελίξεις στο Online Travel», που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της 5ης International Tourism Expo στην Αθήνα (7-9 Δεκεμβρίου).
Η χώρα μας έχει μερίδιο 10% στις διεθνείς τουριστικές αφίξεις στη Ν. Ευρώπη, σημειώνοντας υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης την τελευταία 5ετία σε σχέση με τον παγκόσμιο τουρισμό αλλά και τον ευρωπαϊκό (+12,4% έναντι +4,4% και 4,9% παγκοσμίως και στην Ευρώπη αντίστοιχα).
Το μερίδιο της Ελλάδας παρουσιάζει ισχυρή αύξηση την τελευταία πενταετία (2010-2016), σε αντίθεση με την Ισπανία η οποία παραμένει στα επίπεδα του 2016 όταν απορρόφησε τον κύριο όγκο τουριστών, λόγω των κρίσεων στην Τουρκία και την Αίγυπτο.
Μιλώντας για τον υπερτουρισμό, ο κ. Ίκκος τόνισε ότι μπορεί να έχει λάβει μεγάλη δημοσιότητα για τις επιπτώσεις του στις τοπικές κοινωνίες αλλά η πραγματικότητα είναι ότι αφορά πολύ συγκεκριμένους προορισμούς και χρονικές περιόδους. Στους περισσότερους προορισμούς και τις περισσότερες χρονικές περιόδους ο τουρισμός συνεχίζει να προσφέρει κοινωνικά και οικονομικά οφέλη στις τοπικές κοινότητες, υπογράμμισε.
Ωστόσο, η χώρα μας φαίνεται ότι έχει ακόμα περιθώρια ανάπτυξης των τουριστικών ροών. Για την περίπτωση της Ελλάδας, ο εισερχόμενος τουρισμός της ως ποσοστό του πληθυσμού της βρίσκεται χαμηλότερα σε σύγκριση με άλλους προορισμούς της Μεσογείου, όπως η Κροατία, η οποία το 2010 υποδεχόταν επισκέπτες που έφθαναν σχεδόν τον πληθυσμό της και το 2016 η αύξηση ανήλθε σε 330%.
Επίσης, η Ελλάδα δέχεται μικρότερες πιέσεις από τον υπερτουρισμό σε σχέση με την υπόλοιπη Μεσόγειο, αφού από τα 17.000 χλμ ακτογραμμής, μόλις τα 98 βρίσκονται μπροστά από ξενοδοχεία, δηλαδή το 0,57%.
Ωστόσο, τόνισε ότι διάσημοι στο εξωτερικό ελληνικοί προορισμοί, όπως η Σαντορίνη, θα πρέπει να αναπτύξουν εργαλεία διαχείρισης των τουριστικών ροών. Ένα από τα πιο απαραίτητα, είναι η διοχέτευση μέρους των τουριστικών τους εσόδων στη διαχείριση του προορισμού. Όπως είπε, από το 1 δισ. ευρώ εσόδων που έχει το νησί από τον τουρισμό, θα μπορούσε να δαπανήσει ένα μέρος του στη διαχείριση των τουριστικών ροών.
Δεύτερος παράγοντας που θα επηρεάσει τον τουρισμό στο μέλλον είναι η κλιματική αλλαγή. Σύμφωνα με τον κ. Ίκκο, ο δείκτης PET κλιματικής ευφορίας αναμένεται να επιδεινωθεί στα επόμενα 80 χρόνια, με μερική επιδείνωσή του στην Ελλάδα. Χαρακτηριστικά, το Αιγαίο, βασικός ελληνικός προορισμός, θα έχει τη μικρότερη επιδείνωση σε σύγκριση με άλλους προορισμούς της Μεσογείου.
Ευνοημένοι προορισμοί στην Ελλάδα θα είναι οι ορεινοί, καθώς αναμένεται να αποκτήσουν περισσότερο πράσινο προσελκύοντας περισσότερους επισκέπτες σε ένα πιο ευνοϊκό φυσικό περιβάλλον.
Κοινωνικές αλλαγές επηρεάζουν την πορεία του παγκόσμιου τουρισμού, σε μια εποχή μετάβασης από την κοινωνία των τεχνολογιών στην κοινωνία των συναισθημάτων με πρωταγωνιστή το σαφάρι για περιπέτεια και την ανάδειξη αυθεντικών ταξιδιτικών εμπειριών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Από τον πραγματισμό οι σύγχρονες κοινωνίες έχουν προχωρήσει στο ονειρικό, από τη σωματική στην πνευματική άνεση και από την ευφυία στη συναισθηματική ευφυία. Όλα αυτά μεταβάλλουν τα ζητούμενα από τις διακοπές.
Επιπλέον, τα τελευταία 50 χρόνια, ο παγκόσμιος πληθυσμός έχει υπερδιπλαστεί και έχει αλλάξει η σύνθεσή του με αυξανόμενο αριθμό ατόμων τρίτης ηλικίας. Βέβαια, η τρίτη ηλικία σήμερα παρουσιάζεται πιο ενεργή και διαθέτει μεγαλύτερη οικονομική άνεση σε σχέση με το παρελθόν, ενώ για μερίδα τουριστικών επιχειρήσεων αποτελεί target-group.
Τα ζητούμενα των ηλικιών αυτών έχουν μεταβληθεί, και από χαλάρωση σήμερα επιδιώκουν την περιπέτεια στις διακοπές, αντίστροφα σε σχέση με το παρελθόν. Αντίθετα, οι μικρότερες ηλικίες ταξιδιωτών σήμερα επιδιώκουν ξεκούραση.
Το 67% των ευκατάστατων ταξιδιωτών αναζητούν εμπειρίες, έναντι 59% πέρυσι, ενώ δίνουν μικρότερη σημασία στο χώρο του δωματίου. Στόχος τους είναι η απόκτηση εμπειριών, και υπάρχει μεγάλη συζήτηση στη βιομηχανία για το ποιος πάροχος θα κυριαρχήσει στα δίκτυα εμπειριών. H TUI πλέον δίνει έμφαση όχι στις υποδομές αλλά στις εμπειρίες ενώ και η Google εξαγόρασε πλατφόρμα ταξιδιωτικών εμπειριών.
Ο τουρισμός θα επηρεαστεί ακόμα από την επανάσταση στις αερομεταφορές, όπου μικρότερα αεροσκάφη πραγματοποιούν μεγαλύτερες αποστάσεις, κάνοντας οικονομικά βιώσιμα τα δρομολόγια. Σύντομα θα δούμε να πραγματοποιούνται απευθείας μακρινές πτήσεις προς τη Σαντορίνη, καθώς αυτό θα είναι οικονομικά εφικτό, τόνισε ο κ. Ίκκος.
Η ψηφιακή τεχνολογία, με πρωταγωνιστές την Τεχνητή Νοημοσύνη, την Επαυξημένη Πραγματικότητα και το Blockchain (σύστημα καταγραφής που αυτοματοποιεί τη διαδικασία προμηθειών), θα διαμορφώσει επίσης την ταξιδιωτική βιομηχανία στο άμεσο μέλλον.
Τέλος, η αύξηση που παρατηρείται στις κρατήσεις, καταγράφεται αποκλειστικά από το διαδίκτυο. Συγκεκριμένα, συγκρίνοντας τα έτη 2017 και τις εκτιμήσεις για το 2021, οι ταξιδιωτικές κρατήσεις εκτός διαδικτύου (145 δισ. δολάρια) παραμένουν σταθερές, ενώ καταγράφεται αύξηση 28% στις διαδικτυακές κρατήσεις (από 128 δισ. δολάρια σε 163 δισ. δολάρια | Phocuswright).