Timothy Garton Ash: Διανύουμε τη νέα μετα-δυτική εποχή; "Το μέλλον δεν είναι τίποτα άλλο από μία συνέχεια του παρελθόντος"

O Timothy Garton Ash, ιστορικός, πολιτικός συγγραφέας και αρθρογράφος του Guardian, με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου του "Πατρίδες" στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ψυχογιός, καλεσμένος σε εκδήλωση που διοργάνωσε το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, αναφέρθηκε στις ιστορικές προκλήσεις του πλανήτη.

Το βιβλίο του αποτελεί μία προσωπική ιστορία της Ευρώπης, όπως ο ίδιος την βίωσε τα τελευταία 50 χρόνια.  Ταξίδεψε, ερεύνησε και έγραψε τις εμπειρίες του για τις Πατρίδες της Ευρώπης, γιατί, όπως εξηγεί, ως Ευρωπαίος, αισθάνεται οικεία σε πολλές χώρες και όχι μόνο σε μία.

Η Ευρώπη αποτελεί μία ήπειρο που έχει δημιουργηθεί από τέσσερις μοναδικές -όπως τις χαρακτήρισε- γενιές ανθρώπων, αυτούς που βίωσαν τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, αυτούς που βίωσαν τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, τη γενιά του 1968,  αλλά και την γενιά του 1989 (διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και πτώση του Τείχους του Βερολίνου).  Άραγε τώρα δημιουργείται μία νέα γενιά, αυτή του 2022, μία ημερομηνία ορόσημο για τη σύγχρονη ιστορία;

Στο βιβλίο αναλύει πολλές ιστορικές στιγμές, όπως οι χούντες της δεκαετίας του 1970 στην Νοτιοανατολική Ευρώπη, η διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας, η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, αλλά και το τρομοκρατικό χτύπημα της 9ης Σεπτεμβρίου 2001.  Ωστόσο, ο ίδιος πιστεύει ότι το σημείο καμπής της Ευρώπης  ήταν η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 που οδήγησε σε σειρά αλυσιδωτών κρίσεων και γεγονότων που μας έφεραν στην κρίση του σήμερα, τον πόλεμο της Ουκρανίας στις 24 Φεβρουαρίου 2022 και τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς. 

Κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στην επίσκεψή του στους Δελφούς και το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών το 2018, είπε ότι το ιστορικό αυτό μέρος αποτέλεσε για τον ίδιο πηγή έμπνευσης, καθώς βρέθηκε στο μέρος όπου οι αρχαίοι μας πρόγονοι πήγαιναν για να ρωτήσουν τι τους επιφυλάσσει το μέλλον. Και, όσο και παράδοξο και αν ακούγεται, ο κόσμος ρωτάει τους ιστορικούς, σαν αυτόν για το μέλλον, συμπλήρωσε. Όμως το μέλλον δεν είναι τίποτα άλλο από μία συνέχεια του παρελθόντος.

Αναφερόμενος στην νέα εποχή που διανύουμε σημείωσε ότι ήδη από το 2022 χαρακτηρίζεται από τον μεγαλύτερο πόλεμο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.  Ωστόσο δεν έχει ακόμη όνομα ή ταυτότητα.  Άραγε πως θα ονομαστεί;  Ίσως η επικρατέστερη- μέχρι στιγμής ονομασία- είναι μετα-δυτική εποχή ή μετα-δυτικός κόσμος. 

Δεν υπάρχει πια εξωτερική πολιτική.  Ο,τιδηποτε συμβαίνει στον πλανήτη μας αφορά, είναι πλέον θέμα και εσωτερικής πολιτικής, τόνισε χαρακτηριστικά ο Timothy Garton Ash.

Όπως ανέφερε: “Η Ευρώπη σε αυτή τη νέα εποχή έχει να αντιμετωπίσει την Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν.  Η Ουκρανία δεν μπορεί από μόνη της να ανακτήσει χαμένα εδάφη.  Δεδομένου ότι η αμερικανική πολιτική έχει εξασθενίσει στην στήριξη της Ουκρανίας το τελευταίο διάστημα, καθιστά την ευρωπαϊκή στήριξη ακόμη πιο αναγκαία”.

Αν ο Πούτιν, όπως σημείωσε, κερδίσει αυτόν το πόλεμο, δεν θα χάσει μόνο η Ουκρανία, αλλά ολόκληρη η Δύση.  Θα είναι μια ήττα της Δύσης και ίσως ένα παράδειγμα που θα θελήσει να ακολουθήσει η Κίνα. Η Ευρώπη πρέπει να έχει συνοχή στην πολιτική της όχι έναντι των μη δυτικών χωρών, αλλά συγκεκριμένα έναντι συγκεκριμένων χωρών, όπως η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία, η Τουρκία, η Βραζιλία. 

Η επιτυχία της Ευρώπης είναι να βρει το σωστό μείγμα πολιτικής που να συμπεριλαμβάνει τις ιδιαιτερότητες κάθε λαού, αλλά που θα χαρακτηρίζεται από συλλογική δράση.

Αναφερόμενος στον πρόσφατο πόλεμο του Ισραήλ-Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, ο κ. Ash θεωρεί ότι η λύση στην πάταξη της τρομοκρατίας δεν είναι μόνο η στρατιωτική δράση, αλλά ένας συνδυασμός αυστηρής στρατιωτικής δράσης και πολιτικών λύσεων.   Και,  όπως τονίζει, στον πόλεμο αυτός ο συνδυασμός προς το παρόν φαίνεται να εκλείπει  από την ευρωπαϊκή πολιτική.