Ανδρέας Ανδρεάδης: Το 40% των τουριστικών επιχειρήσεων έχει πρόβλημα βιωσιμότητας

Το 40% των τουριστικών επιχειρήσεων της χώρας αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα βιωσιμότητας, παρά τα συνεχή ρεκόρ του ελληνικού τουρισμού τα τελευταία χρόνια. Το στοιχείο αυτό ανέδειξε ο Πρόεδρος του ΣΕΤΕ κ.Ανδρέας Ανδρεάδης, μιλώντας χθες Πέμπτη στη Γενική Συνέλευση της Τράπεζας της Ελλάδος, εκφάζοντας παράλληλα την ανησυχία των επιχειρήσεων για το μέλλον, λόγω της υπερφορολόγησης, της μη επίλυσης του προβλήματος των κόκκινων δανείων και των εξωγενών παραγόντων, με κυρίαρχο τη διαχείριση των προσφυγικών ροών.

Αναλυτικά η ομιλία του κ.Ανδρεάδη:

Με το 2015 να αποτελεί πλέον παρελθόν, καταγράψαμε 3 συνεχείς χρονιές με ρεκόρ σε αφίξεις και σε έσοδα. Τρεις χρονιές κατά τις οποίες, εν μέσω γενικής ύφεσης, ξεπεράσαμε όλους τους στόχους μας. Όμως αυτές οι χρονιές ήταν ταυτόχρονα εξαιρετικά δύσκολες για τους Έλληνες και την οικονομία. Ο τουρισμός υποστήριξε με όλες του τις δυνάμεις τη χώρα, με μεγάλη συνεισφορά στο ΑΕΠ, στο ισοζύγιο πληρωμών, στα φορολογικά έσοδα, στην απασχόληση, στα ασφαλιστικά ταμεία, στην παραγωγή και στην κατανάλωση.

Βασιζόμενοι στα στοιχεία του ΙΚΑ, γνωρίζουμε ότι:

• Αυξήσαμε 6% τον όγκο απασχόλησης των μισθωτών
• Οι συνολικές αποδοχές των μισθωτών του τομέα άγγιξαν τα 4 δισ. Ευρώ, αυξημένες κατά 200 εκατ. σε σχέση με το 2014
• Οι συνολικές εισφορές του τομέα προς το ΙΚΑ άγγιξαν το 1,7 δισ. Ευρώ.

Παρόλα αυτά, παρά τις αφίξεις, τα έσοδα, την συνεισφορά του τομέα, είναι εξαιρετικά έντονη η ανησυχία των τουριστικών επιχειρήσεων για το μέλλον. Σήμερα βρισκόμαστε σε σημείο καμπής. Ο τουρισμός αντιμετωπίζει την εξαιρετική πίεση που δημιουργούν οι πρωτόγνωρες συνθήκες κάτω από τις οποίες βρίσκεται η ελληνική επιχειρηματικότητα. H εφαρμογή των προαπαιτούμενων της συμφωνίας, το ασφαλιστικό, η εφαρμογή του νόμου για τα κόκκινα δάνεια, η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά, χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής.

Οι αστάθμητοι παράγοντες

Σε όλα αυτά τα εσωτερικά ζητήματα, τα οποία είναι μείζονος σημασίας για τις τουριστικές επιχειρήσεις, πρέπει να προσθέσουμε και όλους εκείνους τους εξωτερικούς και αστάθμητους παράγοντες που θα επηρεάσουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο την επόμενη τουριστική περίοδο.

• Η διαχείριση του κρισιμότατου προσφυγικού ζητήματος, η εξέλιξη των προσφυγικών ροών και η διαχείρισή τους. Η αλληλεγγύη που δείχνει η πλειοψηφία των κατοίκων των νησιών είναι μοναδική και σίγουρα βοηθάει πολύ την ενίσχυση της θετικής εικόνας της Ελλάδας στο εξωτερικό. Όμως δεν φτάνει αυτό. Είναι σίγουρο ότι η Πολιτεία πρέπει άμεσα να βρει λύσεις πραγματικές και εφαρμόσιμες. Πρέπει να διαφυλάξει την εύρυθμη λειτουργία, πάνω από όλα, των τοπικών κοινωνιών αλλά και των τουριστικών προορισμών, ώστε να μην αλλοιωθεί η ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών των τουριστικών επιχειρήσεων. Η τουριστική περίοδος ξεκινά σε 2 μήνες. Ήδη οι προορισμοί του ανατολικού Αιγαίου δέχονται πιέσεις, οι κρατήσεις λαμβάνουν τη μορφή lastminute και οι προσπάθειες όλου του τουριστικού κόσμου έχουν ενταθεί ώστε να ενισχυθούν οι προορισμοί. Κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου.
• Ο διεθνής προβληματισμός για την ασφάλεια σε προορισμούς και μέσα μαζικής μεταφοράς, λόγω των τρομοκρατικών επιθέσεων. Θα πρέπει να διασφαλίσουμε ως κόρη οφθαλμού την εικόνα της ασφάλειας του προορισμού μας που έχουμε αναπτύξει τα τελευταία χρόνια.
• Η σχέση Ρωσίας – Τουρκίας και η εξέλιξή της.
• Η νέα διαδικασία χορήγησης θεωρήσεων βίζα Σένγκεν με βιομετρικά χαρακτηριστικά για τους πολίτες σημαντικών αγορών, όπως η Ρωσία, η Ινδία, η Κίνα κ.α. Είναι μία νέα κατάσταση στην οποία πρέπει να προσαρμοστούν οι κρατικές μας υπηρεσίες άμεσα αν στοχεύουμε στο να αυξήσουμε ή ακόμα και να διατηρήσουμε το μερίδιό μας σε αυτές τις αγορές.

Η υπερφορολόγηση

Ίσως το σημαντικότερο εμπόδιο για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μας έναντι των ανταγωνιστών μας, είναι η υπερφορολόγηση του τομέα. Το πλέον ανησυχητικό θέμα με την υπερφορολόγηση, είναι ότι δεν βλέπουμε ένα τέλος σε αυτήν την πρακτική. Εκεί που πιστεύουμε ότι ολοκληρώθηκε ο κύκλος των νέων φόρων και των πρόσθετων επιβαρύνσεων, διαρκώς ακούμε για νέα μέτρα. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ελληνικός τουρισμός δεν θα είναι ανταγωνιστικός και το κράτος θα εξακολουθεί να χάνει έσοδα και στόχους.

Θέλω να μείνω λίγο παραπάνω σε αυτό το θέμα.

Σήμερα (σ.σ. χθες) ο ΣΕΤΕ ανακοινώνει μια μελέτη καταγραφής και συγκριτικής αξιολόγησης του φορολογικού πλαισίου που διέπει τις τουριστικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα και στις ανταγωνίστριες χώρες. Ξεκάθαρα η χώρα μας έχει δημιουργήσει μια σειρά φορολογικών αντικινήτρων τόσο για την λειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων όσο και για την προσέλκυση σχετικών επενδύσεων. Από τη μελέτη προκύπτει ότι η χώρα τερματίζει τελευταία σε αυτή την κούρσα, τόσο στους φόρους επενδύσεων όσο και στους φόρους λειτουργίας, με την Κύπρο να βρίσκεται στην καλύτερη θέση, την Κροατία δεύτερη, την Τουρκία τρίτη, την Ισπανία τέταρτη και την Ιταλία πέμπτη.

Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα απέχει από το ζητούμενο ελαστικό και θελκτικό φορολογικό πλαίσιο της πλειονότητας των ανταγωνιστριών χωρών. Ενδεικτικά αναφέρω τον υψηλό βασικό φορολογικό συντελεστή επί των κερδών, την μεγάλη γραφειοκρατική επιβάρυνση των ελληνικών επιχειρήσεων, την κατάργηση των απαλλαγών ΦΠΑ στα νησιά και φυσικά τις οκτώ αλλαγές ΦΠΑ διαμονής και εστίασης από το 2008 έως και σήμερα. Ειδικά η τελευταία αλλαγή επηρεάζει καταλυτικά τις τουριστικές επιχειρήσεις αφού ουσιαστικά διπλασιάσαμε το ΦΠΑ του μοναδικού τομέα που κατά γενική ομολογία πιστεύουμε ότι μας υποστηρίζει έμπρακτα στην προσπάθεια μας να βγούμε από την κρίση. Και είδαμε όλοι, προ ημερών, τα αποτελέσματα: οι εισπράξεις ΦΠΑ το 2015 αυξήθηκαν κατά 12 εκατ. ευρώ, δηλαδή ούτε καν ένα τοις χιλίοις!

Η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου το 2017 να επανέλθουν οι συντελεστές ΦΠΑ σε ανταγωνιστικά επίπεδα, διαφορετικά, η πραγματικότητα θα είναι πολύ δύσκολη για τους νόμιμους επιχειρηματίες που αγωνίζονται σε πολύ δύσκολες συνθήκες.

Πρόβλημα βιωσιμότητας

Παρά τα συνεχή ρεκόρ των τελευταίων ετών, από μελέτες φαίνεται πως το 40% των τουριστικών επιχειρήσεων αντιμετωπίζουν σοβαρά ζητήματα βιωσιμότητας. Σαφώς και δεν είναι μόνο η υπερφορολόγηση η αιτία αυτής της δύσκολης πραγματικότητας, όμως διερωτώμαι πώς θα βγουν από αυτή τη κατάσταση, όταν οι φορολογικές επιβαρύνσεις δυσχεραίνουν τις συνθήκες λειτουργίας και κάνουν απαγορευτικές τις επενδύσεις τόσο από τους ίδιους τους επιχειρηματίες όσο και από κάθε ενδιαφερόμενο; Πως θα συνεχίσουν να παράγουν ΑΕΠ; Πως θα συνεχίσουν να απασχολούν εργαζομένους; Πως θα ενισχύσουν τις τοπικές κοινωνίες και την τοπική παραγωγικότητα;

Την ίδια στιγμή δε που το Κράτος υπερφορολογεί σε σημείο ασφυξίας τη ρυθμισμένη αγορά προσφοράς τουριστικών καταλυμάτων, χάνει τουλάχιστον 250 εκατ. Ευρώ από φορολογικά έσοδα από τις ανεξέλεγκτες μισθώσεις ιδιωτικών χώρων σε επισκέπτες, στο πλαίσιο της αποκαλούμενης «οικονομίας διαμοιρασμού». Και αυτό διότι ακόμα δεν έχει διασφαλίσει ένα πλαίσιο ισονομίας και φορολογικής συμμετρίας σε σχέση με τα υπόλοιπα τουριστικά καταλύματα.

Οι εκτιμήσεις για το 2016

Θα κάνουμε μια πρώτη εκτίμηση για το 2016 στις αρχές του επόμενου μήνα, μετά και την διεθνή έκθεση ΙΤΒ στο Βερολίνο. Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι πως ο τομέας θα βγει νικητής μέσα σε αυτό το πρωτόγνωρο για την ελληνική επιχειρηματικότητα περιβάλλον. Και λέω ότι είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι, διότι τόσο ο προγραμματισμός των αεροπορικών θέσεων, όσο και η κίνηση του οδικού τουρισμού τους τελευταίους μήνες, δείχνουν αυξητική τάση σε σχέση με την περσυνή χρονιά.

Και σε αυτό το περιβάλλον, είναι βέβαιο ότι όλοι εμείς είμαστε έτοιμοι να εργαστούμε πιο σκληρά από ποτέ για να συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την ελληνική οικονομία να επιτυγχάνουμε τους στόχους μας σε προσωπικό αλλά και συλλογικό επίπεδο, να συμβάλλουμε στην απασχόληση, ιδίως στις τοπικές κοινωνίες και να διασφαλίζουμε το μέλλον των επόμενων γενεών.

Ο ΣΕΤΕ, από την πλευρά του ως κοινωνικός εταίρος, έχει ενεργοποιήσει πλήρως τους δύο σύγχρονους επιχειρησιακούς του βραχίονες  το Ινστιτούτο ΣΕΤΕ και την Marketing Greece και συνεχίζει να εργάζεται ακατάπαυστα, επιδιώκοντας τη συνεργασία με όλες τις αρμόδιες αρχές, καταρχήν τα αρμόδια υπουργεία και τον ΕΟΤ, αλλά και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, προκειμένου ο ελληνικός τουρισμός να μπορέσει να διαχειριστεί τα ζητήματα που τον απασχολούν.

Το 2013 καταθέσαμε την πρώτη ολοκληρωμένη μελέτη στρατηγικής ελληνικού τουρισμού με συγκεκριμένο οδικό χάρτη. Σήμερα, η μελέτη αυτή εξειδικεύεται και εμπλουτίζονται οι στόχοι υπό το φως των σημαντικών αλλαγών, θετικών και αρνητικών, τα χρόνια που μεσολάβησαν.

Μέσω των περιφερειακών γραφείων μας, αναπτύξαμε τα στρατηγικά marketing plans τουριστικού προϊόντος για πέντε περιφέρειες της χώρας, σε στενή συνεργασία με τις περιφερειακές και τοπικές αρχές καθώς και τους τοπικούς φορείς.

Αγγίζουμε το σημαντικότερο θέμα του ελληνικού τουρισμού, την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών, σχεδιάζοντας ένα νέο ολοκληρωμένο σύστημα πιστοποίησης ποιότητας υπηρεσιών και προσόντων βασισμένο στη διεθνή εμπειρία.

Μέσω του SETE Training, ξεκινήσαμε το νέο κύκλο στοχευμένων εκπαιδευτικών σεμιναρίων υψηλού επιπέδου σε συγκεκριμένες κατηγορίες δεξιοτήτων για τους επαγγελματίες του κλάδου, ενώ το ΙΝΣΕΤΕ προχωράει και το δεύτερο πρόγραμμα εκπαίδευσης ανέργων νέων.

Με το SETE Intelligence μπαίνουμε σε βάθος στην ανάλυση των μεγεθών των τουριστικών αγορών και προϊόντων προκειμένου να κατανοήσουμε τα χαρακτηριστικά τους και τις προοπτικές τους και μοιραζόμαστε με τον κλάδο τα αποτελέσματα.

Με τη Marketing Greece συμβάλλουμε στρατηγικά και αποφασιστικά στην προώθηση των ελληνικών τουριστικών προϊόντων.

Επιστρέφω όμως, στο κύριο ζητούμενο.

Ανάπτυξη και επενδύσεις για να υπάρξουν θέσεις εργασίας και να βελτιωθεί το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων που έχει πληγεί καίρια τα τελευταία 7 χρόνια. Αυτό είναι το στοίχημα, για όλους μας. Πολιτεία και ιδιωτικό τομέα.

Βρισκόμαστε στον έβδομο χρόνο συνεχούς ύφεσης της οικονομίας, με εξαίρεση μια πολύ βραχύβια ανάκαμψη το 2014, γεγονός χωρίς προηγούμενο στον ανεπτυγμένο κόσμο. Παρόλα αυτά, στη δημόσια συζήτηση, οι αναφορές στην ανάπτυξη, παραμένουν γενικόλογες και σε επίπεδο ευχολογίου, επομένως ανώφελες.

Εφόσον όλοι συμφωνούμε, πως ο μόνος τρόπος να αναστραφούν οι υφεσιακές τάσεις που προκαλούνται από την εφαρμογή της δανειακής συμφωνίας, είναι η εισροή νέων κεφαλαίων, η ανάταση της επιχειρηματικότητας μέσω αναπτυξιακών εργαλείων και η προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων, τότε θα έπρεπε, ήδη, να μιλάμε πάνω σε αυτές τις συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Σε αυτές τις ανάγκες της πραγματικής οικονομίας.

Μέρος του προβλήματος αλλά και της λύσης είναι και η διαχείριση των κόκκινων δανείων στον τομέα του τουρισμού. Σε αυτό το θέμα είμαστε ξεκάθαροι. Θα πρέπει να επιτραπεί στις τράπεζες να αναδιαρθρώσουν με πολύ υψηλότερα ποσοστά τα δάνεια των καθ’ όλα βιώσιμων επιχειρήσεων, με πιθανή είσοδο νέων κεφαλαίων ή στρατηγικών επενδυτών, ώστε αυτές να εξυγιανθούν και να συνεχίσουν τη λειτουργία τους. Είναι τουλάχιστον παράδοξο, μια χώρα που έχει ως βασικό της στόχο την αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους της -και πολύ ορθά- να αρνείται την ίδια δυνατότητα στις επιχειρήσεις που αποτελούν και τον βασικό κορμό της οικονομίας της, με όρους απολύτως συμβατούς με τα διεθνή χρηματοοικονομικά πρότυπα.

Σταθερό επενδυτικό και φορολογικό πλαίσιο

Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης κράτους και επιχειρηματία είναι ίσως η σημαντικότερη συνθήκη για την υλοποίηση επενδύσεων στη χώρα. Και άμεση προϋπόθεση για αυτήν την εμπιστοσύνη, είναι πρώτα απ’ όλα, η ύπαρξη σταθερού επενδυτικού και φορολογικού πλαισίου.

Αυτό, πολύ απλά, δεν υπάρχει. Όπως δεν υπάρχει και μία σειρά από άλλες κομβικές και θεμελιώδεις προϋποθέσεις, που όλοι γωνρίζουν και αντιλαμβάνονται αλλά και που  καταντά πλέον κουραστικό να τις επαναλαμβάνουμε, σχεδόν σε καθημερινή βάση.

Κλείνω λέγοντας ότι, το μήνυμα είναι ένα:

Απαιτείται τεχνογνωσία, αποφασιστικότητα και συνεργασία Πολιτείας, τραπεζικού συστήματος, επιχειρηματικού κόσμου, για την επεξεργασία και υλοποίηση ρεαλιστικών πολιτικών που θα ενισχύουν και δεν θα επιβαρύνουν την υγιή επιχειρηματικότητα, αφού μόνο αυτή μπορεί να φέρει την ανάπτυξη, τα δημόσια έσοδα και την απασχόληση.

Από την πλευρά μας, έχοντας πλέον ένα ισχυρό όραμα, κρατάμε σταθερά στα χέρια μας το τιμόνι το οποίο θα κατευθύνει όλες μας τις προσπάθειες προς ένα κοινό στόχο, την τοποθέτηση του ελληνικού τουρισμού στην κορυφή. Δρόμος σύνθετος, ο οποίος προϋποθέτει τη διαρκή αναβάθμιση του συνόλου των υπηρεσιών που παρέχουμε και την περαιτέρω διασφάλιση υψηλής ποιότητας του τελικού τουριστικού προϊόντος. Μόνο έτσι θα συμβάλλουμε στην ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας.