Άμεση προτεραιότητα να μετατραπεί η Ελλάδα σε κέντρο τουριστικής εκπαίδευσης

Σχετικά πρόσφατα ξέσπασε στα "πανταχού παρόντα και τα πάντα πληρόντα" κοινωνικά δίκτυα μια διαμάχη γύρω από το τι διδάσκονται τα παιδιά μας περί της σημασίας του τουρισμού, ο οποίος αποτελεί πλέον αναμφισβήτητα την ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας, με καταγεγραμμένες ετήσιες εισπράξεις που υπερβαίνουν τα 16 δισ. ευρώ το 2018 και συμβολή 52,3 δισ. ευρώ στα έσοδα του κράτους την περίοδο 2009-2016.

Αφορμή για την κόντρα έδωσε ένα απόσπασμα σχολικού βιβλίου, το οποίο κατέγραφε τα παρακάτω προβλήματα που προκαλεί η τουριστική ανάπτυξη:

1. Καταστροφή τον περιβάλλοντος: Τεράστιος αριθμός επισκεπτών συγκεντρώνεται σε μικρή περιοχή και για μικρό χρονικό διάστημα (τουριστική περίοδος) με αποτέλεσμα το οικοσύστημα να μην προλαβαίνει να απορροφήσει την ανθρώπινη επίδραση πάνω του. Παράλληλα, τουριστικές υποδομές δημιουργούνται μέσα στο φυσικό τοπίο.

2. Ασταθής οικονομική βάση: Ο τουρισμός είναι επιρρεπής σε φυσικές καταστροφές, διεθνείς οικονομικές και πολιτικές κρίσεις κτλ. και σε κάθε στιγμή μπορεί να πληγεί ανεπανόρθωτα η ελληνική οικονομία.

3. Εγκληματικότητα: Η χώρα μας προσελκύει χαμηλού επιπέδου τουρίστες εξαιτίας της κακής ποιότητας υποδομών που κατά κύριο λόγο διαθέτει. Ετσι, φαινόμενα όπως η διακίνηση ναρκωτικών, οι βανδαλισμοί, οι συμπλοκές με τον τοπικό πληθυσμό κτλ. είναι καθημερινό φαινόμενο στα τουριστικά θέρετρα.

4. Αλλοίωση του πολιτισμού: Η παράδοση εμπορευματοποιείται, η καθημερινότητα των ανθρώπων αλλάζει, χαλαρώνει ο κοινωνικός ιστός, η ξενομανία διογκώνεται κτλ.

5. Δυσφήμηση της χώρας: Ο επισκέπτης της χώρας μας απολαμβάνει μόνο το αρχαιοελληνικό μας παρελθόν, το φυσικό τοπίο, τη διασκέδαση, αλλά όχι και τα εrnτεύγματα του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού (γράμματα και τέχνες τεχνολογία κτλ.). Με αυτό τον τρόπο όμως η Ελλάδα προβάλλεται ως χώρα με πλούσιο παρελθόν, αλλά ανύπαρκτο παρόν.

6. Αλλοτρίωση των ανθρώπων: Οι Ελληνες θεωρούν πως η επιβίωσή τους εξαρτάται αποκλειστικά από το τουριστικό εισόδημα υιοθετώντας δουλοπρεπή συμπεριφορά απέναντι στους ξένους τουρίστες.

Το παραπάνω απόσπασμα ήταν φυσικό να προκαλέσει εύλογες αντιδράσεις μεταξύ γονέων αλλά και παραγόντων του «ούτως αποκαλούμενου δημοσίου βίου» της χώρας, σχετικά με το τι διδάσκονται τα παιδιά μας περί του εν λόγω, ζήδωρου για την χώρα μας, οικονομικού κλάδου. 

Η πλήρης αλήθεια είναι βέβαια ότι το εν λόγω εγχειρίδιο περιελάμβανε και μια αντίστοιχη αναφορά στην προσφορά του τουρισμού, την οποία σκιαγραφούσε ως εξής:

1. Οικονομική ανάπτυξη: Ο τουρισμός για πολλές χώρες (μεταξύ αυτών και η δική μας) αποτελεί σημαντικότατη πηγή πλούτου: συνάλλαγμα εισρέει, νέες επιχειρήσεις ιδρύονται για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών και νέες θέσεις δημιουργούνται σε επαγγέλματα που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τον τουρισμό. 

2. Προβολή της χώρας στο εξωτερικό: Οι επισκέπτες που φτάνουν στην Ελλάδα αγαπούν τον τόπο και τους ανθρώπους του και διαμορφώνουν μία θετική διεθνή κοινή γνώμη, απαραίτητη στην προώθηση των εθνικών μας θεμάτων.

3. Κατασκευή έργων υποδομής: Δρόμοι, λιμάνια, αεροδρόμια κτλ. κατασκευάζονται για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών. Οι υποδομές αυτές όμως παραμένουν στη χώρα αναβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής των Ελλήνων. 

4. Αποκέντρωση και περιφερειακή ανάπτυξη: Ο τουρισμός στην Ελλάδα είναι και περιφερειακός κι έτσι αποτελεί τη μοναδική ίσως πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους της περιφέρειας. 

5. Πολιτιστική ανάπτυξη: Ο τουρισμός είναι μια αφορμή για γνωριμία μεταξύ ανθρώπων και λαών, πολιτιστικές ανταλλαγές και ανάπτυξη της ανεκτικότητας απέναντι στο διαφορετικό.

 6. Προστασία πολιτιστικής κληρονομιάς: Ήθη και έθιμα αναβιώνουν, μνημεία και παραδοσιακοί οικισμοί αναστηλώνονται, ενώ οι άνθρωποι μαθαίνουν την ιστορία του τόπου τους για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών. 

Επι της ουσίας, λοιπόν, η διάμαχη αυτή ανέδειξε, για άλλη μια φορά, το πόσο καθοριστική είναι για την χώρα μας η επαρκής και υψηλού επιπέδου τουριστική εκπαίδευση. 

Υπενθύμισε δε, έστω κι εμμέσως, το πάγιο αίτημα να μετατραπεί η Ελλάδα σε κέντρο της τουριστικής εκπαίδευσης στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. 

Πρόκειται πραγματικά για τον απόλυτο στρατηγικό στόχο του μέλλοντος, όχι μόνο για τις ελληνικές κυβερνήσεις αλλά για όλες τις εγχώριες παραγωγικές δυνάμεις. 

Μπορεί δε να επιτευχθεί εάν υιοθετηθούν οι ακόλουθες, ενδεικτικές κι απλές - για να μην πούμε αυτονόητες για μια σοβαρή και σύγχρονη ευρωπαική χώρα - προτάσεις:

1 : Δημιουργία μη κρατικού πανεπιστημίου, το οποίο θα είναι αποκλειστικά επικεντρωμένο σε προγράμματα τουριστικών σπουδών με αγγλόφωνα τμήματα. Η αναθεώρηση του άρθρου 16 είναι αναγκαία συνθήκη που δεν μπορεί να περιμένει.

2 : Αναμόρφωση των προγραμμάτων τουριστικών σπουδών στα δημόσια πανεπιστήμια.

Τα προγράμματα αυτά πρέπει να συνδεθούν με τις ανάγκες και τις τάσεις που διαμορφώνονται στη διεθνή τουριστική αγορά. Δεν μπορεί η προσφορά να μην έχει αντιστοίχηση με τη ζήτηση, κάτι που αποτελεί νόμο της οικονομίας και συνδέεται άμεσα με την απασχόληση.

3 : Μετεξέλιξη των ΑΣΤΕ σε διαβαθμισμένες εκπαιδευτικές δομές Ξενοδοχειακών Σπουδών με τη δημιουργία αγγλόφωνων τμημάτων με δίδακτρα που θα διασφαλίζουν την οικονομική τους αυτοτέλεια. Το προγράμμα σπουδών των ΑΣΤΕ πρέπει να αλλάξει και να επικαιροποιηθεί ώστε να προσαρμοσθεί στις σύγχρονες συνθήκες.

Οι ΑΣΤΕ πρέπει να διατηρήσουν και να ενισχύσουν το συγκριτικό τους πλεονέκτημα στην επαγγελματική ξενοδοχειακή εκπαίδευση (Hospitality Management), αλλά και να επεκτείνουν τα γνωστικά αντικείμενα σπουδών και σε άλλα πεδία, όπως το πεδίο των εναλλακτικών μορφών τουρισμού.

Οφείλουμε επίσης να κατοχυρώσουμε, σε θεσμικό επίπεδο, την δυνατότητα των σπουδαστών των ΑΣΤΕ να συνεχίζουν τις σπουδές τους σε μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών. Είναι οξύμωρο να γίνονται δεκτοί από ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και να συνεχίζουν τις σπουδές τους σε μεταπτυχιακά προγράμματα και να μην έχουν αυτή τη δυνατότητα στον Ελλαδικό χώρο.

Επίσης, καλό θα ήταν να αξιοποιηθούν οι εγκαταστάσεις και οι υποδομές των ΑΣΤΕ, για την αναβάθμιση του εκπαιδευτικού προγράμματος, αλλά και για την άσκηση δραστηριοτήτων που θα τους προσδώσουν οικονομική αυτοτέλεια.

Τέλος, πρέπει να θεσμοθετηθεί το αυτοδιοίκητο των ΑΣΤΕ στα πρότυπα του θεσμικού πλαισίου που είχε δημιουργηθεί για τη διοίκηση των ΑΕΙ και των ΤΕΙ.

4 : Διασφάλιση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων σε όλες τις βαθμίδες της τουριστικής εκπαίδευσης.

5 : Σχεδιασμός και υλοποίηση προγραμμάτων δια βίου εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης αλλά και ενδοεταιρικής εκπαίδευσης και επιμόρφωσης, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.

6 : Δημιουργία σχολής γαστρονομίας υψηλού επιπέδου.

Προτάσεις, λοιπόν, υπάρχουν κι έχουν υποβληθεί αρμοδίως εδώ και καιρό.

Ζητούμενο, συνεπώς, απομένει να ανευρεθεί η απαραίτητη πολιτική βούληση ώστε να υλοποιηθούν.

Και για να επιτευχθεί αυτό, βέβαια, πρέπει το εν λόγω αίτημα να τεθεί πιεστικά από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς αλλά και μια ευρύτατη κοινωνική πλειοψηφία...