ΕΕΠΦ: O αειφόρος τουρισμός μονόδρομος για τους ελληνικούς προορισμούς

Η βιωσιμότητα αποτελεί μονόδρομο για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και κατ’ επέκταση οικονομικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει η τουριστική βιομηχανία σήμερα.

Αυτό ήταν το κυριότερο συμπέρασμα της Ημερίδας “Βιωσιμότητα για την τουριστική βιομηχανία” που πραγματοποιήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2017, στο Μεσογειακό Εκθεσιακό Κέντρο MEC, στο πλαίσιο της έκθεσης Mediterranean International Tourism Exhibition.

Κατά τη διάρκεια της ημερίδας, που διοργάνωσε η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, σημαντικοί ομιλητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό παρουσίασαν τη σημασία των βιώσιμων πρακτικών για τον τουριστικό τομέα και τα οφέλη που προκύπτουν για τις επιχειρήσεις του κλάδου.

Συντονιστής της ημερίδας ήταν ο κ. Γεώργιος Δρακόπουλος, Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (UNWTO) και Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Tourism Generis, ο οποίος αναφέρθηκε στις δράσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού όσον αφορά τον Βιώσιμο Τουρισμό και την καμπάνια Ταξίδεψε – Απόλαυσε – Σεβάσου (Travel -Enjoy -Respect).

Ο κ. Νίκος Πέτρου, πρόεδρος του ΔΣ της Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας της Φύσης και μέλος του ΔΣ του διεθνούς Ιδρύματος για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Foundation for Environmental Education - FEE), μίλησε για το φυσικό περιβάλλον ως κινητήριο δύναμη για αειφόρο τουρισμό. «Στην Ελλάδα», τόνισε ο κ. Πέτρου, «το φυσικό περιβάλλον εμφανίζει μεγάλη ποικιλομορφία και προσφέρει στήριξη στον «παραδοσιακό» τουρισμό, αλλά και τεράστιες ευκαιρίες για ανάπτυξη ειδικού και φυσιολατρικού τουρισμού. Ωστόσο, οι ευκαιρίες αυτές δεν αξιοποιούνται επαρκώς, κυρίως λόγω έλλειψης κεντρικού σχεδιασμού και στήριξης». Ο κ. Πέτρου αναφέρθηκε στα παραδείγματα άλλων χωρών όπως η Ναμίμπια, η Μποτσουάνα, η Ζάμπια και η Κόστα Ρίκα όπου παράγονται εκ. δολάρια ετησίως από τουριστικές δραστηριότητες που βασίζονται στο φυσικό περιβάλλον, αλλά και το σέβονται και το προστατεύουν. Ενδεικτικά, ανέφερε ότι στη Νότια Αφρική παράγονται 12-30 εκ. δολάρια/χρόνο μόνο από τους παρατηρητές πουλιών, ενώ μόνο σε ένα Εθνικό Πάρκο στην Ουγκάντα (στο Bwindi) από τις επισκέψεις στους γορίλες και μόνον, η χώρα έχει έσοδα της τάξης των 15 εκ. δολαρίων/χρόνο, με αντίστοιχα έσοδα σε καταλύματα και υπηρεσίες της περιοχής.

Ως ενδεικτικό, επίσης, των ωφελειών που μπορεί να έχει μια περιοχή από την ανάπτυξη του αειφόρου τουρισμού, ο κ. Πέτρου ανέφερε το παράδειγμα της Λίμνης Κερκίνης, όπου πόλος έλξης είναι το τοπίο και, κυρίως, τα υδρόβια πουλιά. Εκεί το 1996 υπήρχαν 5 μόλις καταλύματα δυναμικότητας 280 κλινών, ενώ το 2016 τα ξενοδοχεία ξεπερνούν τα 30, με 1.200 κλίνες. Παράλληλα, έχουν δημιουργηθεί περισσότερες από 220 επιχειρήσεις σχετίζονται με τον τουρισμό (εστιατόρια, καφέ, δραστηριότητες υπαίθρου, κ.λπ.). Καταλήγοντας, ο κ. Πέτρου αναφέρθηκε σε βασικές προϋποθέσεις για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και την ισόρροπη ανάπτυξη του τουρισμού.

Για τις κοινωνικές επιπτώσεις του τουρισμού, με κυριότερο το φαινόμενο του υπερτουρισμού, μίλησε ο Αστικός Αρχιτέκτων, εκπαιδευτής και ελεγκτής του Οικολογικού χαρακτηρισμού και της Αειφορία, σύμβουλος του Ιδρύματος Περιβαλλοντικής Προστασίας “Mohammed VI” στο Μαρόκο και αντιπρόεδρος του FEE, κ. Αμίν Αχλάφι (Amine Ahlafi). Ο κ. Αχλάφι αφού παρουσίασε στοιχεία για τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις του τουρισμού στις χώρες της Μεσογείου, τόνισε ότι οι κοινωνικές επιπτώσεις στις μέρες μας ίσως έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα από τις περιβαλλοντικές. «Το φαινόμενο του υπερτουρισμού αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για τους κατοίκους των περιοχών όπου εμφανίζεται και τελικά επιβαρύνει τον ίδιο τον προορισμό. Είναι το μοντέλο τουρισμού που θέλουμε; Αυτή είναι μία ερώτηση που πρέπει να κάνουμε στους εαυτούς μας», τόνισε ο κ. Αχλάφι και πρότεινε τη μείωση των αρνητικών επιδράσεων του τουρισμού, την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και διατήρηση της τοπικής ταυτότητας. Επίσης, πρότεινε οι κυβερνήσεις των χωρών της Μεσογείου να συνεργαστούν για τη δημιουργία ενός πιο αυστηρού  νομοθετικού πλαισίου ανάπτυξης και διαχείρισης του τουριστικού κλάδου. «Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε το τουριστικό μοντέλο», κατέληξε ο κ. Αχλάφι.

Η αύξηση του τουριστικού ρεύματος σε μία περιοχή, συνεπάγεται και αύξηση των απορριμμάτων προκαλώντας σημαντικά προβλήματα, όπως δυσκολία αποκομιδής κατά τους μήνες αιχμής καθώς και ζητήματα οικολογικά και υγιεινής. Αυτό τόνισε ο κ. Γιώργος Κωνστάντζος, ερευνητής του ΕΜΠ, παρουσιάζοντας στοιχεία από τη Ρόδο όπου ο πληθυσμός είναι περίπου 115.000 κάτοικοι, ωστόσο, τους καλοκαιρινούς μήνες αυξάνεται κατά περίπου 35%. Στόχος, τόνισε, ο κ. Κωνστάντζος είναι η αύξηση της βιωσιμότητας του τουρισμού και η προστασία του περιβάλλοντος με τη μείωση της περιβαλλοντικής ρύπανσης. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με διάφορα εργαλεία και δράσεις όπως το Blue Islands 2016-2019 και το Carbon Tool, με το οποίο μπορεί να γίνει αξιολόγηση του όγκου των απορριμμάτων που παράγει ο τουρίστας.

Για τις οικονομικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η οποία εκτιμάται ότι θα οδηγήσει στην καταστροφή του 20% του παγκόσμιου ΑΕΠ, μίλησε ο κ. Ανδρέας Παπανδρέου, Καθηγητής Περιβαλλοντικών Οικονομικών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ο κ. Παπανδρέου τόνισε ότι η κλιματική αλλαγή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα τα επόμενα χρόνια. Σημαντικές είναι οι προκλήσεις και για την ελληνική τουριστική βιομηχανία καθώς όπως ανέφερε ο κ. Παπανδρέου, τα υπάρχοντα μοντέλα δείχνουν ότι η θερμοκρασία στη χώρα ενδέχεται να ανέβει κατακόρυφα έως το 2050 με αποτέλεσμα τους καλοκαιρινούς μήνες, ελληνικοί προορισμοί, όπως η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα να δουν σημαντικές μεταβολές στην τουριστική περίοδο και δραστηριότητα με πιθανές αντίστοιχες μειώσεις στα έσοδά τους. Καταλήγοντας, κ. Παπανδρέου πρότεινε ως λύση στο συγκεκριμένο ζήτημα, τη μείωση της εποχικότητας του ελληνικού τουρισμού και την αύξηση της γεωγραφικής διασποράς του ελληνικού τουριστικού προϊόντος.

Ο κ. Νικόλας Σοφιανόπουλος μίλησε για τις οικολογικές πιστοποιήσεις ως εργαλεία δημιουργίας αειφόρου ξενοδοχειακής βιομηχανίας, και τα οφέλη που μπορούν να προσφέρουν, τόσο για την προστασία του περιβάλλοντος, όσο και για την εξοικονόμηση πόρων αλλά και μείωση δαπανών των μονάδων. Τέλος, ο κ. Ριζά Επικμέν (Riza Epikmen), μέλος του Συμβουλίου του Συνεδριακού Κέντρου “UKTAS Lutfi Kirdar” και Πρόεδρος του Ιδρύματος για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στην Τουρκία παρουσίασε τις προδιαγραφές και τα κριτήρια του οικολογικού σήματος ποιότητας Green Key που συντονίζει το FEE και εφαρμόζεται σε πάνω από 2.500 ξενοδοχεία σε 58 χώρες, με κύριο στόχο την μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των μονάδων, και την ευαισθητοποίηση και περιβαλλοντική εκπαίδευση επισκεπτών, προσωπικού αλλά και των τοπικών κοινωνιών.