Τρία σενάρια για τον τουρισμό της Σαντορίνης

Συνάντηση της Τουριστικής Επιτροπής του Δήμου Θήρας πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή με κεντρικό θέμα συζήτησης το «Τουριστικό Παρατηρητήριο Σαντορίνης: Αποτύπωση της κατάστασης της τουριστικής δραστηριότητας και των επιπτώσεων της στον προορισμό, ανάλυση SWOT και εναλλακτικά σενάρια πολιτικής».

Στη συζήτηση εκτός από τα μέλη της Τουριστικής Επιτροπής συμμετείχαν και μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου Θήρας και συγκεκριμένα οι επικεφαλής των παρατάξεων της αντιπολίτευσης κκ. Σιγάλας Αντώνης και Χάλαρης Γιώργος.

Ο επιστημονικός υπεύθυνος καθηγητής κ. Γιάννης Σπιλάνης από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου - σε συνέχεια της έρευνας τουριστών που πραγματοποιήθηκε στη Σαντορίνη το διάστημα Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου 2016 -  παρουσίασε συνοπτικά την υφιστάμενη κατάσταση στον τομέα του τουριστικού κλάδου, τα αποτελέσματα και τις επιπτώσεις της τουριστικής δραστηριότητας σε οικονομικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό επίπεδο εστιάζοντας ιδιαίτερα στα δυνατά σημεία του νησιού και τις ευκαιρίες που υπάρχουν παράλληλα με τις αδυναμίες και τους κινδύνους (swot analysis) και στα εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης της κατάστασης.

Κοινή συνισταμένη όλων παρευρισκομένων η διαχείριση του προορισμού, έτσι ώστε να διαφυλαχθεί το κεφάλαιο που λέγεται Σαντορίνη. Τα ισχυρά σημεία του προορισμού (brand name, αρχαιολογικοί χώροι, γαστρονομία, λαϊκή αρχιτεκτονική, γεωφυσικό περιβάλλον κα) αλλά και οι ευκαιρίες που παρουσιάζονται (αυθεντικότητα, μεσογειακή διατροφή, εναλλακτικός τουρισμός, βιώσιμος τουρισμός κα.) θα πρέπει να ενδυναμωθούν και να αξιοποιηθούν προς όφελος του τόπου και της τοπικής κοινωνίας.

Τα αδύνατα σημεία (μεγάλη οικιστική ανάπτυξη, αυθαίρετη δόμηση, ελλιπείς υποδομές, χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης ανθρώπινου δυναμικού, υποστελέχωση υπηρεσιών κα) από την άλλη και οι κίνδυνοι (αύξηση ανταγωνισμού, πηγές ενέργειας, διαθεσιμότητα νερού, έλλειψη μηχανισμών αστυνόμευσης κλπ.) οφείλουν να αντιμετωπιστούν τόσο σε εθνικό όσο και τοπικό επίπεδο μέσα από ένα ολοκληρωμένο σχέδιο.

Περιληπτικά τα τρία σενάρια που παρουσιάστηκαν έχουν ως εξής:

1ο σενάριο: Business as Usual (BaU) με συνέχιση επέκτασης του τουρισμού. Τα βασικά στοιχεία του σεναρίου αυτού είναι η συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης - άναρχη δόμηση, μη διαφοροποίηση του προϊόντος, χαμηλός βαθμός παρέμβασης των δημόσιων αρχών στην οργάνωση και διαχείριση των τουριστικών ροών, μη συμμόρφωση στους ευρωπαϊκούς κανονισμούς διαχείρισης περιβάλλοντος με αύξηση της παραγωγικότητας των πόρων αντί της προσφοράς πόρων, συνέχιση απουσίας τουριστικής διακυβέρνησης.

2ο σενάριο: Υιοθέτηση των αρχών βιώσιμου τουρισμού του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού. Δύο είναι τα βασικά στοιχεία της στρατηγικής αυτής: πρώτον η συμμόρφωση όλων (επιχειρήσεων και ιδιωτών) με τη νομοθεσία και δεύτερον η υλοποίηση έργων και δράσεων που θα επιτρέψουν να αξιοποιηθούν τα πλεονεκτήματα και οι ευκαιρίες που έχουν εντοπιστεί και να αντιμετωπιστούν προβλήματα και κίνδυνοι.

3ο σενάριο: Εφαρμογή Σχεδίου Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Παράκτιας Ζώνης λαμβάνοντας υπόψη τη φέρουσα ικανότητα της Σαντορίνης. Τα βασικά στοιχεία της στρατηγικής αυτής είναι: η αναχαίτιση της αύξησης της προσφοράς τουριστικών κλινών, η θέσπιση ενός αυστηρότερου θεσμικού πλαισίου σε ότι αφορά τη δόμηση και την προστασία του αδόμητου χώρου, η αυστηρή εφαρμογή του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου και η θέσπιση ακόμη αυστηρότερων κανόνων όπου θεωρηθεί αναγκαίο, η αυστηρή προστασία της «ταυτότητας» της Σαντορίνης και η ανάδειξη της με την αξιοποίηση σύγχρονων εργαλείων, η αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών από την μέχρι σήμερα χωρίς όρια μεγέθυνση, η καθιέρωση συμμετοχικών διαδικασιών στη λήψη αποφάσεων.

Με βάση τη παρουσίαση του κ. Σπιλάνη  η ένταση των προβλημάτων που καταγράφηκε στη 3η φάση της μελέτης και αποτυπώνεται στην ανάλυση των Ισχυρών και Μειονεκτικών στοιχείων της Σαντορίνης και των Ευκαιριών και Κινδύνων του εξωτερικού περιβάλλοντος (swot analysis), οδηγεί στην ανάγκη για άμεση λήψη μέτρων ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του προορισμού λαμβάνοντας υπόψη και τη φέρουσα ικανότητα του νησιού η οποία φαίνεται να έχει ξεπεραστεί σε πολλές περιπτώσεις. Η Σαντορίνη οφείλει να διαχειριστεί την επιτυχία της που μεταφράζεται σε «εκρηκτική» αύξηση των αφίξεων που αποτυπώνεται ως «δυσφορία» επισκεπτών και μονίμων κατοίκων.

Ως επόμενα βήματα προτείνονται:

- Δημιουργία ειδικού Φορέα διαχείρισης και Προβολής Προορισμού που θα αναλάβει τόσο τη προβολή του προορισμού, όσο και την εισήγηση για χάραξη τουριστικής πολιτικής με βάση τα στοιχεία του Τουριστικού Παρατηρητηρίου που θα πρέπει να συνεχίσει το έργο του. Θέματα όπως η διαχείριση των αφίξεων κρουαζιέρας που ξεκίνησε φέτος και θα μπει σε πλήρη λειτουργία μέχρι το 2019 θα αποτελούν τα καθήκοντα του φορέα. Ο φορέας αυτός, που θα διοικείται από εκπροσώπους του Δήμου και του τουριστικού επιχειρηματικού κόσμου, θα πρέπει να έχει τους ανθρώπινους και χρηματικούς πόρους για την άσκηση των όσων του ανατεθούν με προτεραιότητα στη δημιουργία πλατφόρμας προβολής, κρατήσεων και ενημέρωσης των τουριστών για τις δυνατότητες που προσφέρονται στον προορισμό και στη χάραξη ολοκληρωμένης τουριστικής πολιτικής.

- Εμπλουτισμός του τουριστικού προϊόντος με αξιοποίηση των πολιτιστικών αλλά και των φυσικών πόρων του νησιού. Στη δράση αυτή εντάσσεται η πρωτοβουλία για «Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση» σε θέματα πολιτισμού που  συζητά ο Δήμος Θήρας με την εταιρεία ΔΙΑΖΩΜΑ και τον κ. Μπένο με στόχο τη καλύτερη διασπορά τουριστών στον χώρο και στον χρόνο ώστε να βελτιωθεί η εμπειρία τους.

- Βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών από τις κάθε τύπου τουριστικές επιχειρήσεις μέσα από την υιοθέτηση συστήματος αυτοβελτίωσης και υπευθυνότητας με στόχους την αποδοτικότερη λειτουργία τους, την καλύτερη ικανοποίηση των τουριστών, τη χρήση τοπικών προϊόντων, υπηρεσιών και ανθρώπινου δυναμικού και τη προστασία του περιβάλλοντος (πχ. διαχείριση απορριμμάτων, μείωση κατανάλωσης νερού) μέσα από εκπαίδευση εργοδοτών και  εργαζομένων αλλά και ενημέρωση των επισκεπτών.

- Βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχει ο δημόσιος τομέας με στόχο τη βελτίωση της λειτουργικότητας των επιχειρήσεων, της εμπειρίας των τουριστών και της ικανοποίησης των μονίμων κατοίκων μέσα από δράσεις διαχείρισης στερεών αποβλήτων, κυκλοφοριακού, σήμανσης, ενημέρωσης, αισθητικής αναβάθμισης κλπ.

- Ενημέρωση των τουριστών μέσα από τη δημιουργία ενός Santorini Passport με οδηγίες για το τι θα πρέπει να αποφεύγουν και το τι θα πρέπει να προτιμούν κατά τη διάρκεια της παραμονής τους (πχ. μετακινήσεις, κατανάλωση νερού & ενέργειας, διαχείριση απορριμμάτων κλπ) για να βελτιώσουν την εμπειρία τους και να συμβάλουν στην βιωσιμότητα του προορισμού.

Από τα παραπάνω φαίνεται ξεκάθαρα ότι η σταθερή ενημέρωση και συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων στον τουρισμό (επιχειρηματιών, εργαζόμενων, συλλογικών φορέων, απλών πολιτών, φορέων του δημοσίου) αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την επιτυχία του εγχειρήματος της διαφύλαξης της κοινής μας κληρονομιάς.

Οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να καταθέσουν τις απόψεις τους στη σελίδα ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ Τουριστικό Παρατηρητήριο και DMMO στο Facebook. Μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης θα ετοιμαστεί το διορθωμένο και τελικό παραδοτέο με σκεπτικό να ληφθούν αποφάσεις που θα ανακοινωθούν μέχρι το τέλος του χρόνου.