ΣΑΣΘ: Δημόσιες συγκοινωνίες σε ευρωπαϊκά πρότυπα στη Θεσσαλονίκη

Σημαντικό βήμα προς τη βελτίωση των δημόσιων αστικών συγκοινωνιών της Θεσσαλονίκης αποτελεί, σύμφωνα με το Συμβούλιο Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (ΣΑΣΘ), η συζήτηση που έχει ανοίξει το τελευταίο διάστημα για τις δημόσιες αστικές συγκοινωνίες στη Μητροπολιτική Ενότητα Θεσσαλονίκης και η δημοσιοποιημένη πρόθεση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστου Σπίρτζη, να προβεί σε σημαντικές αλλαγές.

Σύμφωνα με το Συμβούλιο, η τεχνογνωσία και η εμπειρία που απέκτησε το ΣΑΣΘ διαχρονικά, με την εκπόνηση ερευνών και την κατάθεση προτάσεων, πρέπει να αξιοποιηθεί ως πυρήνας για τη νέα Ενιαία Αρχή Μεταφορών και Μετακινήσεων, που θα κληθεί να υλοποιήσει το όραμα για τις δημόσιες συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης. 

Το ΣΑΣΘ και ο Πρόεδρός του, Γιάννης Παλαιστής, φρόντισαν εδώ και δυο χρόνια να προετοιμάσουν τη Θεσσαλονίκη και τους εμπλεκόμενους φορείς για τις ραγδαίες αλλαγές που συντελούνται στις δημόσιες αστικές μεταφορές και μετακινήσεις, εν όψει της πλήρους εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 1370/2009 από το 2019.

Γι’ αυτό το λόγο άλλωστε εκπονήθηκε και η μοναδική μελέτη για τη μετεξέλιξη του ΣΑΣΘ σε Ενιαία Αρχή Μεταφορών και Μετακινήσεων.

«Η ανάγκη προσαρμογών στα θέματα ευρωπαϊκών κανονισμών και υποχρεωτικής εποπτείας των παρόχων συγκοινωνιακού έργου στη βάση τήρησης κανόνων και δεικτών ποιότητας (άνεση μετακίνησης, μείωση οχλήσεων, πιστή τήρηση χρονοπρογραμματισμού, καθαριότητα, έγκαιρη και έγκυρη πληροφόρηση, αντίτιμο εισιτηρίου κτλ.) είναι αυτή που οδήγησε το ΣΑΣΘ στην προετοιμασία της Θεσσαλονίκης, ώστε το αύριο των δημοσίων αστικών συγκοινωνιών να είναι βελτιωμένο σε όλα τα επίπεδα, με την προσθήκη και των νέων μέσων μαζικής μεταφοράς, όπως το μετρό και ενδεχομένως η θαλάσσια συγκοινωνία, το τραμ κ.ά.

Ως ΣΑΣΘ αναλάβαμε την πρωτοβουλία για τη σύσταση ομάδας εργασίας και την εκπόνηση της μελέτης για τη νέα Ενιαία Αρχή Μεταφορών και Μετακινήσεων, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό, διοργανώσαμε ενημερωτική ημερίδα από το Μάιο του 2015 και αξιοποιήσαμε όλες τις δυνατότητες που μας δίνουν τα ευρωπαϊκά προγράμματα, ώστε η Θεσσαλονίκη και η χώρα να είναι σε πλήρη ετοιμότητα. Το σχέδιο νόμου που παρέδωσε το ΣΑΣΘ στο Υπουργείο προβλέπει όλες τις αρμοδιότητες που πρέπει να έχει η νέα Αρχή και οι οποίες θα αφορούν σε όλα τα μέσα δημοσίων μεταφορών, που είτε λειτουργούν, είτε προβλέπεται να λειτουργήσουν στη Μητροπολιτική Ενότητα Θεσσαλονίκης. Η ανάθεση μέσω δημοπράτησης, ο έλεγχος των παρόχων συγκοινωνιακού έργου, αλλά και ο συντονισμός των δημοσίων μέσων μεταφοράς αποτελούν αρμοδιότητες – κλειδιά, που θα πρέπει να χαρακτηρίζουν μια σύγχρονη Αρχή, στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών προτύπων», επισήμανε ο κ. Παλαιστής.

Το ΣΑΣΘ αποτελεί από την ίδρυσή του, το 2001, το φορέα, ο οποίος υπό την άμεση εποπτεία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, είναι αρμόδιος για το σχεδιασμό, προγραμματισμό, εποπτεία και έλεγχο των αστικών δημοσίων συγκοινωνιών στη Μητροπολιτική Ενότητα Θεσσαλονίκης.Ωστόσο, δεδομένου ότι οι αλλαγές που θα επιφέρει η σύσταση νέων συγκοινωνιακών φορέων, όπως αυτοί έχουν εξαγγελθεί, θα είναι ριζικές για τις συγκοινωνίες και κατ’ επέκταση τη λειτουργία της Θεσσαλονίκης, η προετοιμασία τους απαιτεί ολοκληρωμένη θεώρηση, νομική και τεχνική τεκμηρίωση, αλλά και ουσιαστική διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς.

Το ΣΑΣΘ αναγνωρίζοντας αυτή την ανάγκη, που συνοδεύεται και από την ανάγκη για αναδιαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου που διέπει τις μεταφορές, έχει διαμορφώσει τις απόψεις του και έχει καταθέσει δημοσίως και αρμοδίως συγκεκριμένες προτάσεις για τη βελτίωση των δημοσίων συγκοινωνιών και της αστικής κινητικότητας στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, πάντα στη βάση των βέλτιστων ευρωπαϊκών πρακτικών και με γνώμονα τις ευρωπαϊκές οδηγίες και κανονισμούς. Τις προτάσεις αυτές έχει θέσει διαχρονικά στη διάθεση των αρμοδίων Υπουργών, μαζί βέβαια με ένα μεγάλο επιστημονικό και μελετητικό έργο, που συνοδεύει αυτές τις πολύ σημαντικές αλλαγές για την καθημερινότητα των πολιτών.

Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα της μελέτης για την ποιότητα του συγκοινωνιακού έργου, για την χωροθέτηση και την υιοθέτηση κριτηρίων για την ασφάλεια και τη βελτίωση των στάσεων και των στεγάστρων των αστικών συγκοινωνιών, για το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας της Θεσσαλονίκης, αλλά και για τις στρατηγικές κατευθύνσεις ώστε να ενσωματωθούν θέματα ποιότητας της ΕΕ στις δημόσιες αστικές συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης. Χαρακτηριστικό επίσης είναι ότι στο σύνολό τους αυτές οι μελέτες έγιναν με την αξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων και κονδυλίων και σε μεγάλο βαθμό αποτελούν μοναδικές στον ελληνικό χώρο και βραβεύθηκαν διεθνώς.

Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου ΕΡΤΑ του προγράμματος INTERREG IVC, το ΣΑΣΘ ολοκλήρωσε τη μελέτη σκοπιμότητας «Δημοπράτηση και ανάθεση των υπηρεσιών μεταφοράς με λεωφορεία στη Θεσσαλονίκη», για την οποία βραβεύτηκε από τον συντονιστή του έργου, καθώς ενσωματώνει τα βέλτιστα πρότυπα των Οργανωτικών Αρχών που υπάρχουν σε ευρωπαϊκές μητροπόλεις, λαμβάνοντας υπόψη τις επιταγές της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.

Το ΣΑΣΘ επίσης συμμετείχε ως βασικός εισηγητής στην Επιτροπή που συνέστησε ο Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών, Χρήστος Σπίρτζης, με θέμα «Επιτροπή για τη διαμόρφωση θεσμικού πλαισίου για τη σύσταση μιας Ενιαίας Αρχής για την οργάνωση και ανάπτυξη δημόσιων επιβατικών μεταφορών στη Μητροπολιτική Ενότητα Θεσσαλονίκης», τμήμα του πορίσματος της οποίας παρουσιάστηκε στους αυτοδιοικητικούς φορείς της Θεσσαλονίκης προσφάτως, από τον ίδιο τον Υπουργό.

«Το ΣΑΣΘ, παρά τους περιορισμένους πόρους, προσωπικό και εργαλεία που διαθέτει (ενδεικτικά και της ανάγκης αναβάθμισής του σε όφελος της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης), έχει αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες σε θέματα αρμοδιότητάς του, ενώ ταυτόχρονα είναι από τους ελάχιστους φορείς σε εθνικό επίπεδο, που έχει καταφέρει να ενταχθεί σε πολυάριθμα ευρωπαϊκά έργα.

Στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης, το ΣΑΣΘ έχει προσφέρει μελέτες για τη δημιουργία τραμ, για την επέκταση του δικτύου λεωφορειοδρόμων και ποδηλατοδρόμων, για την προώθηση των βιώσιμων αστικών μετακινήσεων, για την αύξηση της χρήσης των δημοσίων αστικών συγκοινωνιών, για την υλοποίηση της τηλεματικής, για το ηλεκτρονικό εισιτήριο, για πρότυπους σταθμούς μετεπιβίβασης κ.ά. Πέτυχε να είναι ένας εξωστρεφής φορέας, εξασφαλίζοντας και αξιοποιώντας πόρους από διάφορους ευρωπαϊκούς χρηματοδοτικούς μηχανισμούς, που του επιτρέπουν αφενός να μελετήσει πληθώρα θεμάτων σχετικών με τις δημόσιες συγκοινωνίες και την αστική κινητικότητα, αφετέρου να αναπτύξει περαιτέρω την τεχνογνωσία του και να επιτύχει την καθολική αναγνώρισή του διεθνώς.

Όλη αυτή η τεχνογνωσία και η εμπειρία που απέκτησε το ΣΑΣΘ διαχρονικά πρέπει να αξιοποιηθεί ως πυρήνας για τη νέα Ενιαία Αρχή Μεταφορών και Μετακινήσεων, που θα κληθεί να υλοποιήσει το όραμα για τις δημόσιες συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης. Κάτι που πιστεύω ότι θα κάνει το Υπουργείο. Υπενθυμίζεται ότι για το πρώτο στην Ελλάδα ΣΒΑΚ, που υλοποίησε το ΣΑΣΘ, βραβεύτηκε πριν από ένα χρόνο από την αρμόδια Ευρωπαία Επίτροπο Μεταφορών, Βιολέτα Μπουλκ, μετ’ επαίνων», τόνισε ο κ. Παλαιστής.