Πιστοποίηση αειφόρου προορισμού: Κάντο όπως η Ινδονησία!

Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Αειφόρου Τουρισμού (GSTC) ανακοίνωσε την 8η Σεπτεμβρίου 2016 ότι το Πρότυπο Αειφόρου Τουριστικού Προορισμού της Ινδονησίας πέτυχε να εγκριθεί από το GSTC σε καθεστώς «GSTC αναγνωρισμένο / GSTC-Recognized». Η βράβευση αυτή επιβεβαιώνει τη δέσμευση της Ινδονησίας για την προώθηση αειφόρων τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών. Το πρότυπο αναπτύχθηκε για να καθοδηγήσει την αειφόρο ανάπτυξη των τουριστικών προορισμών στην Ινδονησία. Αναγνωρίζοντας την αυξανόμενη ζήτηση για ταξίδια σε πολλούς ελκυστικούς προορισμούς του, το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης επιδίωξε την αειφόρο ανάπτυξη σε καθένα από αυτά. 

Τα κριτήρια του GSTC για τον Αειφόρο Προορισμό δημιουργήθηκαν σε μια προσπάθεια να καταλήξουν σε μια κοινή αντίληψη για τους αειφόρους προορισμούς. Ως προορισμός μπορεί να καθοριστεί μία περιοχή μέσω γεωγραφικών, πολιτιστικών ή άλλων προδιαγραφών. Σε κάθε περίπτωση, τα κριτήρια του αειφόρου προορισμού είναι οι ελάχιστες ανειλημμένες υποχρεώσεις που οποιοσδήποτε οργανισμός διαχείρισης του τουρισμού θα πρέπει να φιλοδοξεί, να επιδιώκει να φτάσει κατά την εξέταση της αειφορίας στις πρακτικές του. Για να ικανοποιήσουν τον ορισμό του αειφόρου τουρισμού, οι προορισμοί πρέπει να έχουν μια διατομεακή, ολιστική και ολοκληρωμένη προσέγγιση η οποία περιλαμβάνει τέσσερις κύριους στόχους: (i) να αποδεικνύουν τη αειφόρο διαχείριση των προορισμών, (ii) να μεγιστοποιούν τα κοινωνικά και οικονομικά οφέλη για την φιλοξενούσα κοινότητα και την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων, (iii) να μεγιστοποιούν τα οφέλη για τις κοινότητες, τους επισκέπτες και την πολιτιστική κληρονομιά και να ελαχιστοποιούν τις επιπτώσεις και (iv) να μεγιστοποιούν τα οφέλη για το περιβάλλον και να ελαχιστοποιούν τις αρνητικές επιπτώσεις. Τα GSTC κριτήρια έχουν σχεδιαστεί για να χρησιμοποιούνται από όλους τους τύπους και τα μεγέθη των προορισμών.

Ακολουθώντας ένα πρότυπο αειφόρου Προορισμού, θα δημιουργηθεί η δυνατότητα να αντιμετωπίσει την περιβαλλοντική ανάπλαση και την περιβαλλοντική βελτίωση, καθώς και την διατήρηση και την διαχείριση της ήδη υπάρχουσας πολιτιστικής κληρονομιάς. Τα Πρότυπα συνήθως στοχεύουν σε πολύ σημαντικά κοινωνικά θέματα τα οποία περιλαμβάνουν υπηρεσίες Προορισμού, συνθήκες εργασίας και βελτιωμένα τοπικά κοινωνικο-οικονομικά οφέλη, όπως η ανακούφιση της φτώχειας ή της ανεργίας. Στα πλαίσια αυτά, ο Προορισμός θα πρέπει να αξιολογεί την απόδοση του σε μία σειρά από διαφορετικά  πεδία όπως Ενεργειακή απόδοση, προστασία και διαχείριση, Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, Προστασία της ποιότητας του αέρα, έλεγχος του θορύβου και φωτορύπανσης, Διαχείριση των πόρων πόσιμου νερού, Διαχείριση των υγρών αποβλήτων, αποχετεύσεων και ποταμιών, Προστασία και διαχείριση του οικοσυστήματος, Σχεδιασμός και ανάπτυξη της χρήσης του εδάφους, Μεταφορές, Διαχείριση στερεών αποβλήτων, Διαχείριση των περιβαλλοντικά βλαβερών ουσιών, Πολιτιστική και Κοινωνική διαχείριση, καθώς και την Οικονομική διαχείριση.

Μέσα από την λειτουργία σε ένα πρόγραμμα πιστοποίησης, ο Προορισμός θα δημιουργήσει, θα βελτιώσει ή θα εναρμονίσει τις πολιτικές του και τις διαδικασίες τεκμηρίωσης, όπως την αξιολόγηση ρίσκου, τα σχέδια διαχείρισης αποβλήτων και τους εσωτερικούς (λογιστικούς) ελέγχους. Πράττοντας αυτό, ο Προορισμός θα βελτιώσει τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς σε τομείς όπως οι περιβαλλοντικές εκπομπές, η ενεργειακή απόδοση και η διαχείριση αποβλήτων ώστε έτσι να προσφέρει ευκαιρίες για μείωση των δαπανών. Η δημιουργία ενός αποτελεσματικού περιβαλλοντικού και κοινωνικού σχεδίου διαχείρισης, μειώνει τον κίνδυνο, παρέχει ασφάλεια στα ενδιαφερόμενα μέρη, αποφέρει οφέλη στην κοινωνία και βελτιώνει την αίσθηση του ως ένας καθαρός και ασφαλής προορισμός για τους ταξιδιώτες και τους κατοίκους. Και φυσικά η πιστοποίηση ενός προορισμού συνδυάζεται με πολλαπλασιαστικά οφέλη με την ύπαρξη ενός DMO (οργανισμού διαχείρισης προορισμού) ή μία πιστοποίηση αειφόρου ανάπτυξης σε κοινότητες κατά ISO 37101.

Με βάση τις διεθνείς πρακτικές, για να οδεύσει ένας προορισμός στην Πιστοποίηση του ως Αειφόρος, θα πρέπει να υπάρξει μία βασική αρχική απόφαση που θα καθορίσει την πορεία αυτή : θα δημιουργήσει ένα δικό του πρότυπο αειφόρου προορισμού ή θα επιλέξει ένα ήδη υπάρχον πρότυπο;  Η κάθε μία επιλογή έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, και θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα στρατηγικής τοποθέτησης των εμπλεκομένων μερών κατά την διάρκεια της διαμόρφωσης της. Σε κάθε περίπτωση όμως, το πρότυπο που θα επιλεγεί να δημιουργηθεί ή να εφαρμοστεί ως έχει, θα πρέπει να είναι εγκεκριμένο (Approved) από το GSTC (όπως αυτά της EARTHCHECK Community Standard και της BIOSPHERE Responsible Standard) ή θα πρέπει να υποβληθεί προς τουλάχιστον αναγνώριση (Recognition) από το GSTC, με σκοπό την παγκόσμια αναγνωρισημότητα του και αποδοχή. Η αναγνώριση κατά GSTC σημαίνει ότι το πρότυπο αυτό αειφορίας έχει προσαρμοστεί από τους τεχνικούς εμπειρογνώμονες και την ομάδα Διαπίστευσης του GSTC, προκειμένου να θεωρείται ισοδύναμο με τα Κριτήρια του GSTC για τους Προορισμούς. Επιπλέον, ένας οργανισμός που πληροί τις απαιτήσεις του GSTC θα μπορεί να διαχειρίζεται το πρότυπο.

Το μοντέλο που ακολούθησε η Ινδονησία ήταν να δημιουργήσει το δικό της, εθνικό πρότυπο πιστοποίησης αειφόρου Τουριστικού Προορισμού. Με αυτό τον τρόπο θα προωθήσει την Ινδονησία ως ένα κομβικό σημείο για τη πιστοποίηση του αειφόρου τουρισμού στην Ασία και τον Ειρηνικό. Στην εν λόγω περίπτωση, το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης έχει ήδη εγκρίνει 20 περιφέρειες ως πιλοτικά έργα για την εφαρμογή του προτύπου που ανέπτυξε και έχει επίσης εγκρίνει προς μελλοντική εφαρμογή σε άλλους 10 προορισμούς προτεραιότητας. Η εξέλιξη αυτή έχει ως βασικό στόχο την οικονομική βιωσιμότητα των τουριστικών προορισμών μέσα από τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό που είναι σύμφυτος με τις έννοιες του αειφόρου τουρισμού. Το βήμα αυτό προς την ανάπτυξη εθνικών προτύπων για τη αειφόρο ανάπτυξη και διαχείριση προορισμού, περιλαμβάνει τις παγκόσμιες αρχές καθώς και τα εθνικά συμφέροντα μίας χώρας που αναδεικνύουν και το όραμα μίας διακυβέρνησης, είτε σε εθνικό είτε σε περιφερειακό επίπεδο.

Ο σκοπός της Πιστοποίησης Αειφόρου Προορισμού είναι η αναγνώριση και επιβράβευση γνήσιων πρακτικών αειφόρου τουρισμού, η οποία με τη σειρά της δημιουργεί την εμπιστοσύνη και την αξιοπιστία με τους καταναλωτές. Η επιλογή ενός προορισμού να διεκδικήσει και να κερδίσει την πιστοποίηση του ως αειφόρου με βάση τα κριτήρια του GSTC ή κάποιου προτύπου που έχει αξιολογηθεί θετικά από το GSTC για πιστοποίηση αειφόρου προορισμού έχει θετικά αποτελέσματα σε τομείς όπως :

• Έντονη διαφοροποίηση σε Επίπεδο Τουριστικής Προβολής
• Αύξηση Εσόδων και Σταδιακή Μείωση Εξόδων του Προορισμού
• Αύξηση τουριστικής περιόδου, με ενίσχυση εναλλακτικών μορφών τουρισμού και νέων επισκεπτών - στόχων
• Δημιουργία Στρατηγικής Τουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής
• Ανάδειξη τοπικών χαρακτηριστικών πολιτισμού, κουλτούρας, βιοποικιλότητας και προϊόντων
• Προετοιμασία ωρίμανσης μελετών και έργων υποδομής
• Αναγνωρισημότητα σε διεθνές επίπεδο της Τουριστικής Αγοράς, με ενίσχυση επιλογής από τους βασικότερους Tour Operators
• Πλήρης ανάδειξη του Προορισμού στα πλαίσια διεθνών πρωτοβουλιών όπως αυτή του έτους 2017 ως έτος Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης από τον ΟΗΕ 

Χαρακτηριστικά παραδείγματα εφαρμογής προτύπων πιστοποίησης Αειφόρου Τουρισμού είναι η χερσόνησος Snaefellsnes στην Ισλανδία και το Huatulco στο Μεξικό. Στην Ισλανδία, η χερσόνησος Snaefellsnes αύξησε τους αυθημερόν επισκέπτες κατά 125% και παραπάνω διπλασίασε τις διανυκτερεύσεις, με αύξηση ποσοστού 242%. Στο Huatulco του Μεξικού, ο πληθυσμός έχει αυξηθεί κατά 17%, οι αυθημερόν επισκέπτες έχουν αυξηθεί κατά 23% και οι διανυκτερεύσεις αυξήθηκαν κατά 61%. Η ανάλυση των παρόντων δεδομένων δείχνει οτι μέσω των πρωτοβουλιών τους για αειφορία, έχουν επιτύχει ετήσιο μέσο όρο εξοικονόμησης 419.971 $.

Μέχρι και σήμερα, το GSTC έχει συνεργαστεί με εθνικούς, περιφερειακούς ή τοπικούς φορείς για την ανάπτυξη 28 προτύπων σε επίπεδο αναγνώρισης (GSTC-Recognition). Η ολοκλήρωση ανάλογων προγραμμάτων ανταμείβει σταδιακά σε βάθος χρόνου και μέσα από μία εθνική, περιφερειακή ή εταιρική στρατηγική την δέσμευση για την αειφορία, ενώ προσφέρει το πλεονέκτημα της απόδειξης στην αγορά του τουρισμού ότι υπάρχουν και τηρούνται εθνικά πρότυπα με βάση διεθνείς πρακτικές και πρότυπα. Περισσότερες πληροφορίες για τα πρότυπα πιστοποίησης αειφόρου προορισμού του GSTC στο http://www.gstcouncil.org/en/gstc-partners-2/gstc-recognized-standards/recognized-standards-for-destinations.html. 

Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Αειφόρου Τουρισμού (GSTC) είναι η παγκόσμια πρωτοβουλία στοχευμένη στην προώθηση του αειφόρου τουρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Το GSTC εργάζεται για την διεύρυνση της κατανόησης και πρόσβασης στις αειφόρες πρακτικές, υποστηρίζει την αναγνώριση και δημιουργία αγορών σχετικά με τον αειφόρο τουρισμό, και εκπαιδεύει όπως και διαδίδει μία σειρά από παγκόσμια αποδεκτές αρχές, οι οποίες ορίζονται ως τα Κριτήρια του Παγκοσμίου Συμβουλίου Αειφορίας (Global Sustainable Tourism Criteria). Τα κριτήρια αυτά, ως ένα σύνολο εθελοντικών αρχών που παρέχουν το πλαίσιο για την αειφορία στην αγορά του τουρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για την πρωτοβουλία μας.

 Δείτε περισσότερα στοιχεία για την Ινδονησία