Ευρωπαϊκό σύστημα 2ης ευκαιρίας σε επιχειρήσεις με δυσκολίες

Υπογράφηκε την περασμένη Παρασκευή, 9 Δεκεμβρίου, η σύμβαση χρηματοδότησης του έργου "European Network for Early Warning and for Support to Enterprises and Second Starters" από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πρόκειται για ευρωπαϊκού επιπέδου έργο που αποσκοπεί στην υποστήριξη επιχειρήσεων που βρίσκονται σε δυσχερή οικονομική θέση, την έγκαιρη προειδοποίηση ώστε να αποτρέπεται η βίαιη πτώχευση και η ενθάρρυνση της δεύτερης ευκαιρίας για την επανεκκίνηση επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Το έργο αφορά χιλιάδες επιχειρήσεις και τους ιδιοκτήτες τους που αντιμετωπίζουν δυσκολίες και τον κίνδυνο της πτώχευσης. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν 15 φορείς δημόσιοι και ιδιωτικοί από 7 Ευρωπαϊκές Χώρες  (Δανία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Βέλγιο, Πολωνία και Ελλάδα). Θα λειτουργήσει μέσω του Ευρωπαϊκού Προγράμματος COSME για μία τριετία, κατά το διάστημα Ιανουάριος 2017 – Δεκέμβριος 2019. Από την Ελλάδα στο Δίκτυο αυτό συμμετέχουν ως εταίροι το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ και το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών.

Σκοπός  του Δικτύου είναι:

α) Να δημιουργηθεί η μεθοδολογία και τα εργαλεία που αφορούν στην διαβάθμιση του επιχειρηματικού κινδύνου και την έγκαιρη προειδοποίηση των επιχειρήσεων σε κρίση. Στο πλαίσιο αυτό, θα διατυπωθούν προτάσεις πολιτικής – συστάσεις σε επίπεδα εθνικά αλλά και αρμοδίων Διευθύνσεων  της ΕΕ, με σκοπό να δρομολογήσουν την αντιμετώπιση του προβλήματος των επιχειρήσεων σε κρίση.

β) Παράλληλα στην Ελλάδα θα υλοποιηθεί μια πιλοτική εφαρμογή υποστήριξης 700 επιχειρήσεων. Η ανατροφοδότηση από την πιλοτική αυτή εφαρμογή, θα αποτελέσει την πρώτη ύλη για την δημιουργία συστάσεων και προτάσεων πολιτικής.

Η πρώτη επίσημη συνάντηση με τον συντονιστή του προγράμματος κ. Soren Boutrup (Υπουργείο Ανάπτυξης της Δανίας) πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 9/12/2016. Ο κ. Βoutrup συνάντησε τόσο τον Πρόεδρο του Επαγγελματικού Επιμελητήριου Αθηνών, κ. Γιάννη Χατζηθεοδοσίου όσο και τον Πρόεδρο του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ κ. Γιώργο Καββαθά.  Στις συναντήσεις που ακολούθησαν στο ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ συμμετείχαν εκπρόσωποι της κυβέρνησης, φορείς της αγοράς και μέντορες με σημαντική επιχειρηματική εμπειρία. 

Η δημιουργία ενός συνεκτικού και δημιουργικού Δικτύου θα αποτελέσει προτεραιότητα για το επόμενο διάστημα, ενώ η επίσημη παρουσίαση του προγράμματος στην Ελλάδα αναμένεται να πραγματοποιηθεί τους πρώτους μήνες του νέου έτους (2017).

Η κατάσταση στην Ευρώπη και την Ελλάδα

Σύμφωνα με έρευνες της Ε.Ε. τo 50% των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση κλείνουν κατά τα πρώτα πέντε χρόνια λειτουργίας τους, ενώ από το σύνολο των επιχειρήσεων που διακόπτουν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα οι πτωχεύσεις καταλαμβάνουν μόλις το 15%. 

Με βάση τις έρευνες αυτές εκτιμάται ότι από το κλείσιμο των επιχειρήσεων χάνονται 1,7 εκατομμύρια θέσεις απασχόλησης ετησίως ή 4650 θέσεις απασχόλησης την ημέρα. Αυτός είναι και ένας από τους κυριότερους λόγους που η Ε.Ε. δίνει όλο και περισσότερη σημασία στη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για δεύτερη ευκαιρία σε έντιμους επιχειρηματίες που έχουν αποτύχει. Άλλωστε οι επιχειρηματίες που βίωσαν την επιχειρηματική αποτυχία, κατά την δεύτερη προσπάθεια τους δημιούργησαν επιχειρήσεις περισσότερο βιώσιμες και με καλύτερες και πιο σταθερές θέσεις απασχόλησης. 

Ωστόσο, οι δυσχέρειες που αντιμετωπίζουν οι επιχειρηματίες που απέτυχαν δημιουργούν ένα ασφυκτικό πλαίσιο με αποτέλεσμα να αποθαρρύνεται η πλειοψηφία αυτών από το να ξεκινήσουν μια νέα επιχειρηματική προσπάθεια. Μάλιστα ο γενικότερος κοινωνικός στιγματισμός δημιουργεί ένα ψυχολογικό πλαίσιο καθώς αντιλαμβάνεται τον επιχειρηματία που δεν τα κατάφερε ως έναν αποτυχημένο άνθρωπο που εξαπάτησε και που κανείς δεν θέλει να ξέρει και να συναναστρέφεται μαζί του. Και τούτο παρόλο που οι έρευνες της Ε.Ε. έχουν δείξει ότι μόλις το 4-6% των πτωχεύσεων είναι δόλιες. Επιπροσθέτως οι διαδικασίες αναδιάρθρωσης, κλεισίματος ή πτώχευσης μιας επιχείρησης είναι αναποτελεσματικές, δαπανηρές και ιδιαίτερα χρονοβόρες. Οι λόγοι αυτοί λειτουργούν αποτρεπτικά όχι μόνο για τους επιχειρηματίες που απέτυχαν αλλά και για εκείνους που θα ήθελαν να ξεκινήσουν μια νέα επιχείρηση. Ο φόβος της αποτυχίας είναι ο σημαντικότερος παράγοντας που επηρεάζει τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων σύμφωνα με το 80% των ευρωπαίων πολιτών. Το 43% εξ αυτών δεν επιχειρεί υπό το φόβο μιας ενδεχόμενης πτώχευσης ενώ το 37% υπό το φόβο ότι θα χάσει την προσωπική του περιουσία. Αξίζει να σημειωθεί ότι για τον επιχειρηματία που αποτυγχάνει δεν υπάρχει καμία κοινωνική μέριμνα και προστασία. Η Ελλάδα είναι μια από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές χώρες που προβλέπει κάποιου είδους κοινωνικής μέριμνας για τους επιχειρηματίες που κλείνουν τις επιχειρήσεις τους. Συγκεκριμένα με τον Ν. 3986/2011 προβλέπεται επίδομα ανεργίας για αυτούς τους επιχειρηματίες. Ωστόσο οι προϋποθέσεις που έχουν τεθεί για τη χορήγηση αυτού του επιδόματος τον καθιστούν ουσιαστικά ανενεργό. 

Γενικά ελάχιστες είναι οι χώρες στην Ε.Ε. που στον τομέα της δεύτερης ευκαιρίας έχουν να επιδείξουν κάποια ικανοποιητικά αποτελέσματα. Το στίγμα της αποτυχίας, οι πολύπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες κλεισίματος ή εκκαθάρισης μιας επιχείρησης καθώς και η απουσία χρηματοδότησης από τον χρηματοπιστωτικό τομέα για ένα νέο ξεκίνημα αποτελούν τις κοινές συνισταμένες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Η δεύτερη ευκαιρία για έναν επιχειρηματία παραμένει σε μεγάλο βαθμό ένας πολύ μοναχικός δρόμος. Οι χώρες που έχουν να επιδείξουν καλές πρακτικές στο κομμάτι αυτό έχουν αναπτύξει κυρίως συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης των επιχειρηματιών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε πρώιμο στάδιο, όπου μπορούν να γίνουν οι απαραίτητες διορθωτικές κινήσεις, την ανάπτυξη εξωδικαστικών διαδικασιών επίλυσης διαφορών, και την απλοποίηση των διαδικασιών και τη μείωση του χρόνου αναδιάρθρωσης, κλεισίματος ή/και εκκαθάρισης μιας επιχείρησης.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και το πρόγραμμα της Ε.Ε. «European Network for Early  Warning and for Support to Enterprises and Second Starters».