Ν.Κεραμέως: Ερώτηση σχετικά με τη φορολογία μεγάλων επενδύσεων

Η Υπεύθυνη Τομέα Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, Βουλευτής Επικρατείας, Νίκη Κ. Κεραμέως, δήλωσε σχετικά με ερώτηση που κατέθεσε σχετικά με το φορολογικό καθεστώς μεγάλων επενδύσεων στη χώρα μας:

«Κατέθεσα ερώτηση προς τον Υπουργό Οικονομικών, κ. Τσακαλώτο, για την επίλυση ενός γραφειοκρατικού, φορολογικού ζητήματος που αποτελεί σημαντική τροχοπέδη για τις μεγάλες επενδύσεις στη χώρα μας. Με το υφιστάμενο καθεστώς, οι επιχειρήσεις απολαμβάνουν έκπτωση στο ΦΠΑ που αφορά πάγια επενδυτικά αγαθά, δηλαδή κτιριακές υποδομές, εξοπλισμό κ.ά., για την πρώτη πενταετία από την εκκίνηση μίας επένδυσης. Αν μετά την πάροδο της πενταετίας δεν εκκινήσουν επιχειρηματική δραστηριότητα, και επομένως δεν αρχίσουν να αποδίδουν ΦΠΑ από τα έσοδά τους, υποχρεούνται να επιστρέψουν το ΦΠΑ από τον οποίο είχαν απαλλαγεί για τα επόμενα πέντε χρόνια, δηλ. το 2015 για το 2009, το 2016 για το 2010 κ.ο.κ.

Πρόκειται για ισχυρό αντικίνητρο κατά των μεγάλων ιδιωτικών επενδύσεων που εκ των πραγμάτων απαιτούν περισσότερο χρόνο μέχρι να τεθούν σε λειτουργία ώστε να αποδίδουν φόρους στο κράτος, όπως για παράδειγμα εργοστάσια ή έργα υποδομών. Τη δυσχερή θέση της χώρας μας επιδεινώνει το γεγονός ότι σε άλλες χώρες, π.χ. Βουλγαρία, Κύπρο, Κροατία κ.ά., αυτή η διάταξη δεν υφίσταται. Εικονικές πωλήσεις και άλλες παρατυπίες με σκοπό την αποφυγή επιστροφής του ΦΠΑ συγκαταλέγονται μεταξύ των συνεπειών της στρέβλωσης αυτής, που η προηγούμενη κυβέρνηση επεδίωξε να διορθώσει αλλά δεν πρόλαβε λόγω των εκλογών του Ιανουαρίου 2015.

Ερωτάται, μεταξύ άλλων, ο κύριος Υπουργός:

1. Είναι μέσα στους στόχους και του Υπουργείου Οικονομικών η προσέλκυση μεγάλων επενδύσεων και η διευκόλυνσή τους να εδραιωθούν στη χώρα μας;

2. Σκοπεύετε να τροποποιήσετε το ισχύον καθεστώς σχετικά με την υποχρέωση επιστροφής του ΦΠΑ των παγίων επιχειρήσεων που δεν έχουν εκκινήσει την επιχειρηματική τους δραστηριότητα εντός πενταετίας από τη χρήση της έκπτωσης;

3. Αν ναι, σκοπεύετε να αξιοποιήσετε την προεργασία της Διεύθυνσης ΦΠΑ της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων;

4. Αν όχι, πώς θα αντισταθμίσετε τις απώλειες μεγάλων επενδύσεων εξ αιτίας του ως άνω αντικινήτρου, που ωθεί τους επιχειρηματίες στις γείτονες και άλλες χώρες που δεν διαθέτουν σχετική διάταξη;»

Το πλήρες κείμενο της ερώτησης ακολουθεί:

ΕΡΩΤΗΣΗ

Προς τον Υπουργό Οικονομικών, κ. Ευκλείδη Τσακαλώτο

Θέμα: «Επιστροφή ΦΠΑ αγαθών επένδυσης από επιχειρήσεις που δεν έχουν εκκινήσει οικονομική δραστηριότητα εντός πενταετίας»

Αθήνα, 4 Ιανουαρίου 2016

Σε συνέντευξή του, ο υφυπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Μάρδας επανέλαβε τη σημασία της απλούστευσης του συστήματος αδειοδότησης μιας ξένης επένδυσης και επεσήμανε ότι για τη διαχείριση του χρέους της Ελλάδας χρειαζόμαστε επιχειρησιακά σχέδια που θα οδηγήσουν σε επενδύσεις της τάξης των 80 δισ. ευρώ την επόμενη πενταετία.

Ταυτόχρονα, τροχοπέδη στις μεγάλες επενδύσεις αποτελεί το νομικό καθεστώς που αφορά το διακανονισμό εκπτώσεων φόρου και συγκεκριμένα την πρόβλεψη επιστροφής του ΦΠΑ των αγαθών επένδυσης, από επιχειρήσεις που δεν έχουν εκκινήσει την οικονομική τους δραστηριότητα εντός πενταετίας με αφετηρία το έτος χρήσης της εν λόγω έκπτωσης, σύμφωνα με το άρθρο 33 παρ. 2 εδάφια α΄ και β΄ και παρ. 3 εδάφια προτελευταίο και τελευταίο του Κώδικα ΦΠΑ (Ν. 2859/2000, άρθρο 33 - Διακανονισμός των εκπτώσεων). Εάν εντός της πενταετούς περιόδου δεν έχει γίνει έναρξη της χρησιμοποίησης των επενδυτικών αγαθών, θεωρείται ότι διατέθηκαν αποκλειστικά και μόνο σε αφορολόγητες πράξεις, δηλαδή δεν αποφέρουν έσοδα στο κράτος, επομένως η επιχείρηση πρέπει να διενεργήσει διακανονισμό και να επιστρέψει το ΦΠΑ που δεν κατέβαλε στο κράτος.

Αξιοσημείωτο είναι ότι η Κοινοτική «Οδηγία ΦΠΑ» 2006/112/ΕΚ δεν περιλαμβάνει αντίστοιχη διάταξη στο άρθρο 187 ή αλλού σχετικά με το θέμα του διακανονισμού ΦΠΑ στα επενδυτικά αγαθά, ώστε να θεωρείται ότι λαμβάνει χώρα ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία του ΦΠΑ της σχετικής κοινοτικής ρύθμισης. Επιπλέον, σύμφωνα με ανεξάρτητη έρευνα που διεξήχθη σε 15 τουλάχιστον κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προέκυψε ότι καμία άλλη χώρα δεν έχει αντίστοιχη διάταξη στην περί ΦΠΑ νομοθεσία της. Μεταξύ αυτών: Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Ισπανία, Κύπρος, Τσεχία, Γερμανία, Κροατία, Ουκρανία, Αγγλία, Γαλλία, Φιλανδία, Δανία, Εσθονία, Ιταλία, Ολλανδία , Πορτογαλία, Σουηδία κ.ά.

Περαιτέρω, με το άρθρο 1 παρ. 5 του Ν. 4281/08-08-2014, αντικαταστάθηκε η υποπερίπτωση αα’ της περίπτωσης α’ της παραγράφου 3 του άρθρου 33 του Κώδικα ΦΠΑ, και πλέον σε περίπτωση παράδοσης αγαθών επένδυσης ή οριστικής παύσης της χρησιμοποίησης αυτών σε φορολογητέες πράξεις κατά τη διάρκεια της πενταετίας, ενεργείται εφάπαξ διακανονισμός μέσα στο ίδιο έτος και τα αγαθά αυτά θεωρούνται, για τα έτη που απομένουν, ότι χρησιμοποιήθηκαν αποκλειστικά και μόνο σε φορολογητέες δραστηριότητες, εφόσον πρόκειται για παράδοση η οποία υπάγεται στο φόρο. Η τροποποίηση που επήλθε είναι ότι η πώληση θεωρείται φορολογητέα δραστηριότητα και ο πωλητής δεν οφείλει επιστροφή ΦΠΑ, ανεξαρτήτως του αν ο φόρος της πώλησης αναλογεί ή όχι στο φόρο των εναπομενόντων ετών της πενταετούς περιόδου διακανονισμού.

Το έρεισμα της εν λόγω τροποποίησης έγκειται, όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του νόμου, στην πλήρη εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με τις διατάξεις του άρθρου 188 της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ, η οποία δεν προβλέπει πρόσθετες προϋποθέσεις προκειμένου να θεωρηθεί ότι το επενδυτικό αγαθό που παραδίδεται με φόρο εντός της περιόδου διακανονισμού για τα έτη που υπολείπονται θεωρείται ότι χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά σε φορολογητέες πράξεις και άρα δεν οφείλεται φόρος.

Βάσει των ανωτέρω, πρέπει να διερευνηθεί το ενδεχόμενο αντίστοιχης τροποποίησης της διάταξης του κανόνα σχετικά με το περιορισμό της χρήσης εντός πενταετίας. Διαφορετικά, οδηγούμαστε στο ανορθόδοξο αποτέλεσμα, επιχείρηση που επένδυσε σε πάγια (υποδομές, εξοπλισμό κτλ.), από τα οποία εξέπεσε το σύνολο του ΦΠΑ αγοράς, τα χρησιμοποίησε π.χ. για δύο μήνες και στη συνέχεια τα πώλησε με χρέωση ΦΠΑ ανεξαρτήτως ποσού, να βρίσκεται σε αδικαιολόγητα ευνοϊκότερη θέση από οποιονδήποτε επενδυτή μεγάλου έργου, που το 2015 θα πρέπει να επιστρέψει στο Ελληνικό Δημόσιο το ΦΠΑ αγοράς που εξέπεσε για το έτος 2009, παρόλο που από τον έκτο π.χ. χρόνο και εφεξής είναι βέβαιο ότι τα πάγια θα χρησιμοποιηθούν σε φορολογητέες πράξεις και μάλιστα για μεγάλη χρονική περίοδο, π.χ. 20, 30, 40 ετών.

Οι λόγοι που μπορεί να προκαλέσουν καθυστερήσεις στην εκκίνηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, που θα αποφέρει έσοδα και συνεπαγόμενο ΦΠΑ στο κράτος, είναι ποικίλοι. Φερ’ ειπείν, ο χρόνος κατασκευής αεροδρομίων, έργων μεγάλου βεληνεκούς, εργοστασίων με σύνθετες δραστηριότητες, μπορεί να είναι πάνω από πέντε χρόνια. Επίσης, μία επιχείρηση που είναι για παράδειγμα στο τέταρτο έτος προεργασιών και ετοιμάζεται να αρχίσει τη δραστηριότητά της, μπορεί να οδηγηθεί στο ΣτΕ (κάτι πολύ σύνηθες) για κάποιο λόγο, έστω υποβάθμιση περιβάλλοντος, και με τη συνεπαγόμενη καθυστέρηση ως την έκδοση απόφασης να περάσει ο πέμπτος χρόνος και να εκκινήσει η απώλεια ΦΠΑ των παγίων.

Τονίζεται δε ότι ακόμη και αν τεθούν τα πάγια σε λειτουργία π.χ. τον έκτο χρόνο, το δικαίωμα έκπτωσης για το ΦΠΑ αγοράς του πρώτου χρόνου δεν αναβιώνει.

Το φαινόμενο αυτό πλήττει την επιχειρηματικότητα και αποτελεί αντικίνητρο στην προσέλκυση μεγάλων επενδυτών στην Ελλάδα. Η επίλυσή του μπορεί να πραγματοποιηθεί με σχετική νομοθετική ρύθμιση/τροποποίηση του Κώδικα ΦΠΑ (Ν. 2859/2000), ώστε και στο σημείο αυτό να εναρμονιστεί με το κοινοτικό δίκαιο, όπως και η αντίστοιχη εναρμόνιση βάσει του Ν 4281/2014. Επί ημερών της συγκυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας-ΠΑΣΟΚ και συγκεκριμένα το Δεκέμβριο του 2014, η Διοίκηση είχε προωθήσει τη νομοτεχνική επίλυση του ζητήματος και είχε ολοκληρωθεί επιτυχώς η διαπραγμάτευση με την τρόικα, η οποία και είχε δεχτεί την αλλαγή, εφόσον ήταν σύμφωνη με οδηγία ΦΠΑ της ΕΕ και την ενωσιακή νομοθεσία και επρόκειτο για ένα δίκαιο αίτημα των μεγάλων επενδυτών. Όλη η προεργασία είχε πραγματοποιηθεί από τη Διεύθυνση ΦΠΑ της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων και ενώ η διάταξη ήταν έτοιμη, λόγω εκλογών δεν μπόρεσε να ολοκληρωθεί.

Κατόπιν αυτών, ερωτάται ο κ. Υπουργός:

1. Είναι μέσα στους στόχους και του Υπουργείου Οικονομικών η προσέλκυση μεγάλων επενδύσεων και η διευκόλυνσή τους να εδραιωθούν στη χώρα μας;

2. Σκοπεύετε να τροποποιήσετε το ισχύον καθεστώς σχετικά με την υποχρέωση επιστροφής του ΦΠΑ των παγίων επιχειρήσεων που δεν έχουν εκκινήσει την επιχειρηματική τους δραστηριότητα εντός πενταετίας από τη χρήση της έκπτωσης;

3. Αν ναι, σκοπεύετε να αξιοποιήσετε την προεργασία της Διεύθυνσης ΦΠΑ της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων;

4. Αν όχι, πώς θα αντισταθμίσετε τις απώλειες μεγάλων επενδύσεων εξ αιτίας του ως άνω αντικινήτρου, που ωθεί τους επιχειρηματίες στις γείτονες και άλλες χώρες που δεν διαθέτουν σχετική διάταξη;

Η ερωτώσα Βουλευτής

Νίκη Κ. Κεραμέως