Γιάννης Ρέτσος: Σχεδιασμός για μακροχρόνια τουριστική ανάπτυξη

Η ανάδειξη της Ελλάδας στις μεγάλες τουριστικές δυνάμεις του κόσμου, μέσα από ένα σχεδιασμό διατηρήσιμης μακροχρόνιας ανάπτυξης, μακριά από συγκυριακές καλές ή κακές χρονιές, εξωγενείς παράγοντες ή εσωτερικούς κλυδωνισμούς, αποτελεί τον κεντρικό στόχο για το νέο πρόεδρο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) κ.Γιάννη Ρέτσο.

Ο κ.Ρέτσος, στην πρώτη του δημόσια ομιλία ως πρόεδρος του ΣΕΤΕ, στην ανοικτή συνεδρίαση της 25ης γενικής συνέλευσης του Συνδέσμου απόψε, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ.Π.Παυλόπουλου και του αντιπροέδρου της κυβέρνησης κ. Γιάννη Δραγασάκη, ανέπτυξε τις θέσεις του για τη στρατηγική της νέας διοίκησης του ΣΕΤΕ, εξέφρασε την αισιοδοξία του για το μέλλον και διαβεβαίωσε ότι θα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή για όλες τις μάχες που αναλογούν στα νέα του καθήκοντα.

Διαβάστε όλη την ομιλία του κ.Ρέτσου...

Με ιδιαίτερη τιμή, χαρά και συγκίνηση θα ήθελα να σας καλωσορίσω στην Ανοικτή Συνεδρίαση της 25ης Τακτικής Γενικής Συνέλευσης του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων. 

Όπως γνωρίζετε, σήμερα, η Γενική Συνέλευση του ΣΕΤΕ εξέλεξε νέο Διοικητικό Συμβούλιο, του οποίου θα έχω τη μέγιστη τιμή να ηγούμαι για τα επόμενα τρία χρόνια.

Είμαι ιδιαίτερα συγκινημένος, γιατί παραλαμβάνω την Προεδρία του Συνδέσμου από τον αγαπητό μου φίλο Ανδρέα Ανδρεάδη. Τον άνθρωπο που κατάφερε με την εμπνευσμένη καθοδήγησή του να δώσει στον ελληνικό τουρισμό το θεσμικό βάρος, την ισχυρή υπόσταση, τη δυναμική παρουσία που του αναλογεί. 

 Φίλε Ανδρέα, 

 Να μου επιτρέψεις εκ μέρους του συνόλου των Μελών του ΣΕΤΕ να σε ευχαριστήσω για τη μεγάλη, την ανεκτίμητη προσφορά σου. Να μου επιτρέψεις να σου ζητήσω να σταθείς δίπλα μας, αρωγός στη νέα προσπάθεια που ξεκινάει σήμερα, συνοδοιπόρος και στα επόμενα καθοριστικά χρόνια για τον ελληνικό τουρισμό. Οι γνώσεις, η πείρα, η καθαρή σου ματιά για τα πράγματα θα είναι πολύτιμη για όλους.

 Ένα μεγάλο ευχαριστώ, γιατί στα δύσκολα χρόνια της κρίσης πέτυχες να μετατρέψεις τον ελληνικό τουρισμό στο σύμβολο της επιτυχίας μιας Ελλάδας που ξέρει και μπορεί να τα καταφέρνει.

 Ανδρέα, σε ευχαριστούμε όλοι πολύ!

 Κυρίες και Κύριοι,

 Το 2017 που διανύουμε είναι μια ακόμα δύσκολη χρονιά για την Ελλάδα και τους Έλληνες.

Για τους επιχειρηματίες και τους εργαζόμενους του τόπου. Η ανασφάλεια διακατέχει το σύνολο των πολιτών και η πολυετής κρίση που μαστίζει τη χώρα, συνεχίζει να συρρικνώνει εισοδήματα, ελπίδες, προσδοκίες. Η πατρίδα μας, εξακολουθεί να βρίσκεται σε κατάσταση εσωστρέφειας. Η πολυπόθητη κανονικότητα, δηλαδή η δυνατότητα να μπορείς να σχεδιάζεις στοιχειωδώς το μέλλον σου, να προγραμματίζεις τις ανάγκες και τις υποχρεώσεις σου, ακόμα δεν έχει έρθει.

Το ζητούμενο όμως αυτή την κρίσιμη στιγμή, δεν είναι να παρατηρούμε τον φαύλο κύκλο της κρίσης και να μένουμε σε διαπιστώσεις που είναι πλέον γνωστές σε όλους. Το ζητούμενο είναι να πράττουμε. Να δημιουργούμε. Να περνάμε από τη διαπίστωση στη λύση.

 Μπορεί να βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη περίοδο, όπου η αστάθεια και η αβεβαιότητα αποτελούν βασικούς συντελεστές της ζωής μας, ωστόσο πρέπει, οφείλουμε, να αναλάβουμε τις ευθύνες μας και να δημιουργήσουμε εμείς, με τις δυνάμεις μας, τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να καλυτερεύσουν τα πράγματα. Ο κάθε ένας, από τη θέση του του. Με την ευθύνη που του αναλογεί.  

Αν θέλουμε τα επόμενα χρόνια να ξεφύγουμε από τη δύσβατη οδό της κρίσης, τότε πρέπει να πάψουμε απλά να είμαστε σχολιαστές μιας δυσάρεστης κατάστασης.

Αν θέλουμε να προχωρήσουμε σε μεγάλες αλλαγές, σε ριζοσπαστικές τομές που έχει ανάγκη ο τόπος, τότε πρέπει να προσεγγίσουμε με διαφορετικό τρόπο τις προκλήσεις που δεχόμαστε τα τελευταία χρόνια.

Να ορίσουμε ένα όραμα, όπου η πορεία μας θα υπηρετεί την υλοποίησή του.

Να θέσουμε συγκεκριμένους, απτούς και μετρήσιμους στόχους και φυσικά να τους πετύχουμε. 

Κυρίες και Κύριοι,

Πριν απο πολλά χρόνια, ένας σοφός άνθρωπος του τομέα μας, μου είχε πεί ότι τον τουρισμό θα πρέπει να τον σκέφτεσαι σαν ένα ζωντανό, δυναμικό, οργανισμό. Όσο τον φροντίζεις, αυτός επιβιώνει, εξελίσσεται και αναπτύσσεται. Αν επαναπαυθείς στις επιτυχίες του και θεωρήσεις ότι όλα καλώς βαίνουν, αυτός μαραζώνει, γερνάει γρήγορα και μπαίνει σε φάση συρρίκνωσης.

Όπως γνωρίζετε πολύ καλά ο ελληνικός τουρισμός από το 2008 και μετά, πέρασε από πολλές και μεγάλες περιπέτειες. Χρονιές δύσκολες, με πολύ αγωνία και άγχος, κόπους και θυσίες. 

Παλέψαμε κάτω από δύσκολες και ιδιαίτερα ανταγωνιστικές συνθήκες. Είχαμε να αντιμετωπίσουμε χρόνιες παθογένειες, καλά ριζωμένες προκαταλήψεις και στερεότυπα, ιδιαίτερα συντηρητικές στρεβλώσεις. Ο ελληνικός τουρισμός όμως, παρά τις μεγάλες αντιξοότητες, κατάφερε να παραμείνει υγιής και ανταγωνιστικός, δημιουργικός και πρωτοπόρος. Και αυτό το πετύχαμε κυρίως γιατί δεν υποχωρήσαμε μπροστά στις πρώτες δυσκολίες που προέκυψαν, όταν η κρίση ξέσπασε στην χώρα μας. Δεν κλειστήκαμε στον εαυτό μας αναπολώντας τα «περασμένα μεγαλεία», ή κατηγορώντας τη μοίρα μας για το κακό που μας βρήκε. Δεν περιμέναμε από το Κράτος, με το χέρι απλωμένο, κάτι συνηθισμένο στην Ελλάδα, ή από τον οποιονδήποτε από μηχανής θεό να μας δώσει τις λύσεις. Αντίθετα, διεκδικήσαμε από αυτό, πιέσαμε για θεσμικές αλλαγές, συνεργαστήκαμε σε πολλές περιπτώσεις αρμονικά και είχαμε σημαντικά αποτελέσματα.

Κάναμε πράξη την χιλιοειπωμένη φράση ότι η κρίση μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία. Για πολλούς από εμάς λειτούργησε ως ένα κίνητρο εξέλιξης. Πήγαμε κόντρα στο ρεύμα και τις αντιξοότητες, δείχνοντας χαρακτηριστικά διορατικότητας και ωριμότητας. Έτσι, φτάσαμε σήμερα να λέμε ότι έχουμε κερδίσει μια μεγάλη μάχη. Όχι όμως και τον πόλεμο. Σήμερα, που τα πράγματα φαίνονται να πηγαίνουν πολύ καλύτερα, θα πρέπει να είμαστε ακόμα πιο προσεκτικοί. Κανείς δε θα πρέπει να επαναπαυτεί στη λογική των «ρεκόρ» ή των επιτυχιών. 

Πρέπει να κάνουμε πολλά. Να αναζητήσουμε τις νέες τάσεις και τις ανάγκες των τουριστών.  

Να δώσουμε έμφαση σε νέες υποδομές, συνεδριακές, εκθεσιακές, σε εγκαταστάσεις υπηρεσιών ευεξίας, σε ακτοπλοϊκές διασυνδέσεις, σκάφη αναψυχής, σε αθλητικές εγκαταστάσεις. Να εκσυγχρονίσουμε τα λιμάνια και να προσθέσουμε νέες μαρίνες. Ο εφησυχασμός μπορεί να είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνός μας. Τα προβλήματα που συσσωρεύονται και πάλι, είναι πολλά. 

Οι 4 στόχοι

Στη φάση που είμαστε τώρα, πρέπει να αξιολογήσουμε τα σημερινά δεδομένα για να σχεδιάσουμε και να προχωρήσουμε στο επόμενο καθοριστικό βήμα. Στο επίπεδο της ωριμότητας, της μακροχρόνιας ανάπτυξης, στο επίπεδο που θα μας κατατάξει, σε ακόμη καλύτερη θέση, στις μεγάλες τουριστικές δυνάμεις του κόσμου. Μακριά από συγκυριακές καλές ή κακές χρονιές, εξωγενείς παράγοντες, ή εσωτερικούς κλυδωνισμούς.

Αυτός είναι ένας πρώτος  κεντρικός στρατηγικός στόχος που θέλουμε τα επόμενα χρόνια να κατακτήσουμε. Η περαιτέρω ενδυνάμωση, η ωρίμανση και κατάταξή μας, ψηλότερα, στις μεγάλες αγορές. 

 Η διαρκής εξέλιξη, άλλωστε, είναι και η μεγάλη γοητεία του τουρισμού.

Η βεβαιότητα ότι κάτι καλύτερο μπορεί να γίνει.

Η πίστη ότι μπορούμε να θέτουμε υψηλούς στόχους και να τους πετυχαίνουμε.

Αυτή η πίστη, είναι που κάνει τον τουρισμό να λειτουργεί σαν μια μεγάλη, δεμένη και ισχυρή οικογένεια. Μέλη αυτής της μεγάλης οικογένειας είναι φυσικά και οι εργαζόμενοι του τομέα, που όλα τα προηγούμενα χρόνια έδειξαν ωριμότητα, αυταπάρνηση και τόλμη, στηρίζοντας δύσκολες και πολλές φορές, επίπονες αποφάσεις. Για όλους εμάς, η συναίνεση, ο διάλογος, η εξεύρεση λύσεων, δεν είναι προσχηματική πολιτική. 

Αποτελεί έναν δεύτερο στρατηγικό μας στόχο. Η ενότητα ολόκληρου του τομέα, η σύνθεση όλων των απόψεων. Η εργασιακή και κοινωνική ειρήνη είναι όρος επιτυχίας, για να μπορέσουμε να πάμε όλοι μαζί ακόμα πιο ψηλά.

 Το αποδείξαμε στα πρώτα δύσκολα χρόνια της κρίσης, όταν τολμήσαμε να υπογράψουμε κλαδικές συμβάσεις, κόντρα στο κλίμα της εποχής, κόντρα σε όλους όσους ήθελαν συγκρούσεις και διχασμό. Κανείς ποτέ στην ιστορία, δεν κατάφερε τίποτα σπουδαίο επιλέγοντας το δρόμο της τυφλής σύγκρουσης. Με αυτή τη λογική θέλουμε να χτίσουμε, ακόμα πιο ουσιαστικά, τις σχέσεις μας με την πολιτεία.

 Ένας τρίτος στρατηγικός μας στόχος είναι η διαρκής, αρμονική και επωφελής για την ελληνική οικονομία και τη χώρα σχέση με τις εκάστοτε κυβερνήσεις.

Εμείς οφείλουμε να αναζητούμε πάντα και με όλους τους τρόπους την καλύτερη δυνατή συνεργασία. Αυτό κάναμε στο παρελθόν, αυτό κάνουμε σήμερα, αυτό θα κάνουμε και στο μέλλον. Πρέπει όμως και η πολιτεία να αφουγκραστεί και να καταλάβει σε όλη της την έκταση και την τουριστική επιχειρηματικότητα. Πρέπει να μάθουμε να λειτουργούμε μαζί και στα καλά αλλά και στα κακά που προκύπτουν. Χρειάζεται λοιπόν να ακούει τη φωνή μας.

 Γι’ αυτό και η θεσμική κατοχύρωση του ΣΕΤΕ ως Κοινωνικού Εταίρου τα προηγούμενα χρόνια, αποτέλεσε μια σημαντική και ουσιαστική κατάκτηση του τομέα μας. Και αυτή η φωνή, εδώ και πολλά χρόνια ζητάει από την Πολιτεία μια μακροχρόνια στρατηγική. Χωρίς στρατηγική και σχέδιο μακροχρόνιας ανάπτυξης, ο τουριστικός τομέας δε θα κάνει το επόμενο καθοριστικό βήμα. Χωρίς διαρκή, στενή και ειλικρινή συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα δεν επιτυγχάνεται το παραπάνω. Ο ιδιωτικός τομέας έχει επενδύσει τεχνογνωσία, ενέργεια, χρήματα και ότι άλλο χρειάστηκε, για να ανταπεξέλθουμε στην κρίση. Δεν αρκεί όμως μόνο αυτή η προσπάθεια. 

Καθοριστικό ρόλο πρέπει να παίξει το Κράτος. Όχι φυσικά ως «πατερούλης» που ποδηγετεί την επιχειρηματική δραστηριότητα, αλλά ως συνοδοιπόρος για το κοινό όφελος. Το όφελος της ελληνικής οικονομίας, το όφελος της ελληνικής κοινωνίας. Όλοι και όλες τα τελευταία χρόνια έχουν συνειδητοποιήσει τη σημαντικότατη κοινωνική διάσταση του τουρισμού. Το μέγεθος της προσφοράς του στην ελληνική κοινωνία. Την αναζογώνηση που προσέφερε στις τοπικές κοινωνίες. Τον πρωταγωνιστικό του ρόλο για να βγει επιτέλους η χώρα από την κρίση.  

 Ο τουρισμός δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, μειώνει την ανεργία, στηρίζει τα τοπικά - οικογενειακά εισοδήματα. Καταβάλει εισφορές και στηρίζει τα ταμεία σε δύσκολες εποχές, φέρνει κατανάλωση και διαχέει εισόδημα. Επενδύει ενώ παράλληλα βελτιώνει υποδομές και υπηρεσίες. Ο τουρισμός είναι το μέσο για να αναδειχθούν προς τα έξω οι τοπικές κουλτούρες και παραγωγές, δημιουργώντας νέες κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες.

Ο τουρισμός, είναι η ατμομηχανή που μπορεί να συμπαρασύρει ολόκληρη την ελληνική οικονομία και να γίνει ο καταλύτης ανάπτυξης. Ο τομέας που εμπνέει αυτοπεποίθηση και δίνει το παράδειγμα ότι σε αυτόν τον τόπο, όταν υπάρχει όραμα και σχέδιο, ρεαλισμός και όνειρο, όλα μπορούν να συμβούν. 

Αυτός θα πρέπει να είναι ο τέταρτος στρατηγικός μας στόχος. Η ενδυνάμωση της κοινωνικής διάστασης του τουρισμού καθώς και η ενίσχυση του κοινωνικού αποτυπώματος, παράλληλα με την καλλιέργεια τουριστικής συνείδησης. 

Οφείλουμε να είμαστε παρόντες στις τοπικές κοινωνίες, με ενεργούς και ανταποδοτικούς τρόπους. Με συνεχή προσφορά και αλληλεπίδραση. Με σχέσεις εμπιστοσύνης και αμοιβαιότητας. Με σεβασμό στο περιβάλλον και με έμφαση στην οικολογική λειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων.

Για να πετύχουμε όλους αυτούς τους φιλόδοξους στόχους που σας ανέφερα, χρειάζονται συγκεκριμένες πολιτικές κινήσεις. Ένα πλέγμα πρωτοβουλιών που θα λύσουν μεγάλα ζητήματα που συσσωρεύονται και πάλι μπροστά μας. 

Όπως γνωρίζετε πολύ καλά, το ελληνικό τουριστικό προϊόν είναι βαριά υπερφορολογημένο σε σχέση με τις ανταγωνίστριες χώρες.  Λόγω της αύξησης των φόρων, έχει εξανεμιστεί ένα μεγάλο ποσοστό ανάκτησης της ανταγωνιστικότητας της χώρας που επιτεύχθηκε από την αρχή της εφαρμογής των μνημονίων, με την επίπονη, κοινωνικά και οικονομικά, εσωτερική υποτίμηση.

Η υπερφορολόγηση

Η Ελλάδα είναι ακριβότερη, κατά 6 με 7 μονάδες έναντι των ανταγωνιστών της, ενώ περιθώρια για μειώσεις τιμών δεν υπάρχουν πλέον από τους επιχειρηματίες, οι οποίοι τα εξήντλησαν από το 2008 έως σήμερα, στην προσπάθειά τους να παραμείνει η Ελλάδα στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη. Η τελευταία αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά επιβάρυνε το τουριστικό πακέτο, με αποτέλεσμα όσοι ήρθαν στη χώρα μας να περιορίσουν τις δαπάνες τους, λόγω αυτής της αύξησης στην τιμή του ταξιδιού τους. Είναι και αυτή μια απο τις αιτίες για την ανησυχητική μείωση των τουριστικών εσόδων. Ο φόρος διαμονής, εάν εφαρμοστεί, θα επιφέρει ένα συντριπτικό πλήγμα, στην ανταγωνιστικότητα του τουριστικού προϊόντος. 

Αν δεν προχωρήσουμε άμεσα σε συγκεκριμένες μειώσεις φορολογικών επιβαρύνσεων, τότε κινδυνεύουμε να χάσουμε ότι με κόπο κερδίσαμε σε ανταγωνιστικότητα τα προηγούμενα χρόνια. Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του προϊόντος, θα φέρει επιτέλους περισσότερες επενδύσεις, θα φέρει περισσότερα έσοδα στην ελληνική οικονομία και τα κρατικά ταμεία, αλλά και περισσότερες θέσεις εργασίας. Καμία μεγάλη και σοβαρή επένδυση δεν μπορεί να έρθει, όταν στη χώρα επικρατεί ο συνδυασμός της υπερφορολόγησης και του ασταθούς φορολογικού περιβάλλοντος.

 Κανείς σοβαρός επενδυτής δε θα έρθει στην χώρα, όταν δεν ξέρει πόσο θα φορολογηθεί. 

Το χωροταξικό

Εδώ έρχεται και η ανάγκη για την οριστική επίλυση του χωροταξικού ζητήματος. Δεν είναι δυνατόν επενδυτικά σχέδια να είναι έωλα και ευάλωτα σε οποιαδήποτε προσφυγή στο ΣτΕ, λόγω ακριβώς της έλλειψης χωροταξικού σχεδιασμού με συγκεκριμένες χρήσεις γης και με θεσμικές προϋποθέσεις που να διασφαλίζουν στον επενδυτή την απρόσκοπτη πορεία της επένδυσής του.

Όλοι αναγνωρίζουμε τη μεγάλη σημασία ύπαρξης χωροταξικού σχεδιασμού σε επίπεδο εφαρμογής, ώστε να ενθαρρυνθούν οι επενδύσεις και να αναπτυχθούν με βιώσιμο τρόπο σε πλαίσιo αειφορίας και ασφάλειας δικαίου.

Τα κόκκινα δάνεια

Άλλο ένα μείζον θέμα είναι τα κόκκινα δάνεια στις τουριστικές επιχειρήσεις.Ο επιχειρηματίας πρέπει να έχει την ευκαιρία να σώσει την επιχείρησή του. Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται. Οι επιχειρήσεις που έχουν προβλήματα στην εξυπηρέτηση του δανεισμού τους, κινδυνεύουν να βρεθούν σε φάση εκκαθάρισης από τους αγοραστές των προβληματικών τους δανείων και όλοι αντιλαμβανόμαστε πολύ καλά τους κινδύνους αυτής της ιστορίας.

 Θα πρέπει να επιτραπεί στις τράπεζες, μέσω και της δημιουργίας ενός ευέλικτου και λειτουργικού κανονιστικού πλαισίου, να αναδιαρθρώσουν τα δάνεια των τουριστικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε έναν καθ’ όλα βιώσιμο τομέα της οικονομίας, με πιθανή είσοδο νέων κεφαλαίων ή στρατηγικών επενδυτών, ώστε αυτές να εξυγιανθούν και να συνεχίσουν τη λειτουργία τους. 

Το θέμα των κόκκινων δανείων είναι πολύ σοβαρό και για εμάς αποτελεί προτεραιότητα. 

Η γεωπολιτική κατάσταση

Τα προβλήματα ωστόσο που αντιμετωπίζει ο τουρισμός δεν έχουν να κάνουν μόνο με τα εσωτερικά προβλήματα της χώρας, αλλά και με τη γενικότερη γεωπολιτική κατάσταση στην περιοχή μας, στην Ευρώπη, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Μια σειρά θεμάτων επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα τον τουρισμό.

Αστάθεια στη νοτιοανατολική μεσόγειο, προβλήματα στην γείτονα χώρα, τρομοκρατικές ενέργειες, πολιτικές ανακατατάξεις, προσφυγική κρίση,  δημιουργούν ένα πλέγμα που χρειάζεται καλή γνώση, ευρύτερες συνέργειες και γρήγορα αντανακλαστικά για την αντιμετώπισή του.  Εμείς από την πλευρά μας, πέρα απο την αυτονόητη διαρκή συνεργασία με την κυβέρνηση, επιλέγουμε την οδό της εξωστρέφειας, σχεδιάζοντας την ίδρυση γραφείου του Συνδέσμου στις Βρυξέλλες.

Πιστεύουμε ότι πρέπει να βρισκόμαστε, ιδίως τώρα, κοντά στα κέντρα των αποφάσεων. Να μπορεί να ακούγεται η φωνή μας, να επηρεάζουμε, στο βαθμό που μας αναλογεί, τις εξελίξεις. 

Με αυτή την κίνηση, θα έχουμε καλύτερη και εγκυρότερη πληροφόρηση για μια σειρά ζητημάτων και φυσικά θα ενισχύουμε την παρουσία του τομέα, της ελληνικής οικονομίας αλλά και της Ελλάδας γενικότερα. 

 Η Marketing Greece

Ένας ακόμα στόχος, είναι η ενίσχυση της εικόνας της χώρας,  που επιτυγχάνεται παράλληλα και σε μεγάλο βαθμό και με την Marketing Greece. Όλοι γνωρίζουμε ότι η εταιρία αυτή ήταν και είναι το όραμα και η αγάπη του Ανδρέα Ανδρεάδη. Πίστεψε πολύ στη χρησιμότητα και την αποτελεσματικότητά της και είχε απόλυτο δίκιο. Είναι αυτονόητο ότι η Marketing Greece θα ενισχυθεί περαιτέρω με σκοπό να γίνει αυτό που έλεγε πάντα ο Ανδρέας. Το καλύτερο ιδιωτικό - υποστηρικτικό εργαλείο που θα μπορούσε να έχει το Υπουργείο Τουρισμού και ο ΕΟΤ, για την υλοποίηση της ενιαίας εθνικής τουριστικής στρατηγικής.

Έχουμε και τη γνώση και τη θέληση για στενότερη και ουσιαστικότερη συνεργασία με το κράτος, για όλο το φάσμα των ζητημάτων στρατηγικής επικοινωνίας και προώθησης, όχι μόνο του τουριστικού προϊόντος, αλλά και γενικότερα του brand Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτής της υψηλής τεχνογνωσίας του ΣΕΤΕ, είναι αυτονόητο αλλά και προετραιότητα να στηριχθεί και να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο και το Ινστιτούτο του ΣΕΤΕ (ΙΝΣΕΤΕ), με σκοπό την ακόμα καλύτερη τεκμηρίωση των στοιχείων, της επιχειρηματολογίας, του επιχειρησιακού σχεδιασμού, και της αναβάθμισης της εκπαίδευσης.

Χρειαζόμαστε αξιόπιστες έρευνες, καλά πρωτογενή στοιχεία, περισσότερες σοβαρές μελέτες για τον τουρισμό και την οικονομία. 

Τώρα είναι η κατάλληλη ώρα να χρησιμοποιήσουμε τη γνώση που έχουμε αποκομίσει από το παρελθόν. Να τη συνδυάσουμε με τα εργαλεία του σήμερα …

Να θέσουμε από κοινού τον στόχο για το πώς επιθυμούμε το μέλλον που έρχεται. Τώρα είναι η κατάλληλη ώρα για να μπεί στη μάχη της προσφοράς στον τουρισμό μια νέα γενιά ανθρώπων. Με σεβασμό στο παρελθόν και στους ανθρώπους που υπηρέτησαν τον τομέα. Με ρεαλισμό για το παρόν και τα προβλήματα που πρέπει να λύσουμε. Με τόλμη για το μέλλον και τους δρόμους που πρέπει να ανοίξουμε μπροστά μας. Έχω μάθει στη ζωή μου να είμαι ρεαλιστής. 

Και γι’ αυτό σας δηλώνω απόλυτα αισιόδοξος για το μέλλον. Μπορεί να ακούγεται αντιφατικό αλλά δεν είναι. Ο ρεαλισμός δεν αγνοεί την πραγματικότητα. Στοχεύει όμως πάντα, με βάση τα πραγματικά γεγονότα, σε ένα καλύτερο μέλλον. Η αισιοδοξία αποτελεί το καθήκον κάθε ρεαλιστή. Είναι η κινητήρια δύναμή μας να προχωρήσουμε μπροστά. 

Ό,τι ονομάζω ανάπτυξη και εξέλιξη δεν είναι ουτοπία, αλλά εθνικό πρόσταγμα το οποίο μπορεί να πραγματοποιηθεί.  Για το οποίο, τίποτα δε δείχνει ότι είναι αδύνατο. 

Η πραγματοποίηση ενός αναπτυξιακού προγράμματος εξαρτάται από τη δική μας δραστηριότητα, από την κατανόηση, από τη θέλησή μας. Πρέπει να πιστέψουμε ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε, σε μια δύσκολη περίοδο που διανύουμε.  Από τη θέση του Προέδρου του ΣΕΤΕ που έχω την τιμή να υπηρετώ από σήμερα, σας διαβεβαιώνω ότι θα βρίσκομαι στην πρώτη γραμμή, για όλες τις μάχες που μας αναλογούν. Δίνοντας τον καλύτερο εαυτό μου.

Δεν μπορώ παρά να μην ευχαριστήσω, σήμερα, από αυτό το βήμα, όλους τους ανθρώπους που με στήριξαν, για να πετύχω ένα όνειρο που σήμερα γίνεται πραγματικότητα. Να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τη μητέρα και τον πατέρα μου για τα όσα μου έδωσαν σε ολόκληρη την πορεία μου και τις τρεις κόρες μου, το φως της ζωής μου. Έχουμε μπροστά μας να κάνουμε πολλά. Κυρίως, να προσφέρουμε στην πατρίδα και στις νέες γενιές που έρχονται.

Ο ελληνικός τουρισμός, μπορεί και πρέπει να αποτελέσει για ακόμα μια φορά το όνειρο που γίνεται πραγματικότητα. Το αφήγημα μιας συλλογικής προσπάθειας που μπορεί να αποτελέσει την κινητήρια δύναμη να βγούμε επιτέλους από την κρίση που μαστίζει τη χώρα μας. 

Να είστε σίγουροι ότι όλοι εμείς θα κάνουμε το καθήκον μας.