Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων στη Θεσσαλονίκη

Συμφωνία για τη συνένωση του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης με το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης υπέγραψε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λυδία Κονιόρδου, δημιουργώντας έτσι το μεγαλύτερο εποπτευόμενο από το υπουργείο μουσειακό οργανισμό στην Ελλάδα.

Πρόκειται για τον Μητροπολιτικό Οργανισμό Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης (με συντομογραφία, στο λατινικό αλφάβητο, ΜΟΜus), έναν φορέα-ομπρέλα κάτω από τον οποίο θα λειτουργούν δύο μουσειακά ιδρύματα με μοναδικής ιστορικής και αισθητικής αξίας συλλογές και δυναμική πολλαπλών δράσεων: αφενός το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΚΜΣΤ) μαζί με τα ιδιαίτερα τμήματά του: το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης (ΜΦΘ) και το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης που θα μετονομαστεί σε «Πειραματικό Κέντρο Τεχνών», και αφετέρου το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΜΜΣΤ) μαζί με το Μουσείο Άλεξ Μυλωνά που αποτελεί κληροδότημα προς το ΜΜΣΤ. 

Τα μουσεία αυτά ξεχωρίζουν για τις περίφημες συλλογές τους με έργα ελληνικής και διεθνούς τέχνης, και ιδιαίτερα για τη συλλογή Κωστάκη με 1277 έργα των καλλιτεχνών της Ρωσικής Πρωτοπορίας και το Αρχείο Κωστάκη (ΚΜΣΤ), τις συλλογές Αλέξανδρου Ιόλα (47 έργα), Αλέξανδρου και Δωροθέας Ξύδη, Γιώργου Απέργη, Δημήτρη Μεϊμάρογλου, Μάγδας Κοτζιά κ.ά. (ΜΜΣΤ), τη συλλογή ιστορικής και σύγχρονης φωτογραφίας (ΜΦΘ), τη συλλογή γλυπτών της Α. Μυλωνά, κ.ά. 

Η συνένωση των λειτουργιών τους, αίτημα χρόνιο που σκόνταφτε σε νομικά θέματα, επισφραγίστηκε επίσημα στο Δημαρχιακό Μέγαρο της Θεσσαλονίκης με την σημερινή (19/4/2017) υπογραφή της σύμβασης συνεργασίας τους, πρώτο βήμα για την ίδρυση του MOMus. Το δεύτερο βήμα θα ακολουθήσει άμεσα, όπως διαβεβαίωσε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λυδία Κονιόρδου, και θα είναι η κατάθεση προς ψήφιση στη Βουλή του νομοσχεδίου για την αναδιάρθρωση της οργάνωσης του ΚΜΣΤ. Το σχετικό σ.ν. είναι έτοιμο, και πρόκειται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση με την προοπτική το MOMus να συγκροτηθεί και τυπικά, το γρηγορότερο. 

Βασικός στόχος του MOMus, θα είναι η ανά διετία διοργάνωση της Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, η διοργάνωση εκθέσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και η δυναμική ανάπτυξη, μελέτη και προβολή των Εικαστικών Τεχνών, της Φωτογραφίας, του Βιομηχανικού και Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού, της Αισθητικής Καλλιέργειας, της Ιστορικής Μελέτης και Επιστημονικής Έρευνας καθώς και της Ενίσχυσης Πειραματικών και Εναλλακτικών Προτάσεων για τις Τέχνες. 

Το ΥΠΠΟΑ θα επιχορηγεί τον νέο Οργανισμό με ποσό που θα ισούται με τις τακτικές επιχορηγήσεις του ΚΜΣΤ, του ΜΜΣΤ και του Μουσείου Φωτογραφίας. Το ποσό αυτό ανερχόταν το 2016 στις 930.000 ευρώ, και η Λυδία Κονιόρδου βεβαίωσε τους επικεφαλής του ΚΜΣΤ Ανδρέα Τάκη και Μαρία Τσαντσάνογλου, ότι θα αυξηθεί εφέτος στο 1,2 εκατ. ευρώ. 

Στην πανηγυρική τελετή που έγινε στο Δημαρχιακό Μέγαρο της Θεσσαλονίκης, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού μίλησε μετά το καλωσόρισμα του Δημάρχου Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη, ιδρυτικού μέλους του ΜΜΣΤ. Στη συνέχεια, τη συνένωση των Μουσείων χαιρέτισαν η Υφυπουργός Εσωτερικών Μαρία Κόλλια Τσαρουχά, ο Αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού και Πολιτισμού Κεντρικής Μακεδονίας, Αλέξανδρος Θάνος εκπροσωπώντας τον Περιφερειάρχη Απόστολο Τζιτζικώστα, ενώ ο Πρόεδρος του ΔΣ του ΚΜΣΤ Ανδρέας Τάκης, η Πρόεδρος του ΔΣ του ΜΜΣΤ Ξανθίππη Σκαρπιά Χόιπελ (που μνημόνευσε και τη συμβολή της Κατερίνας Κοσκινά και του Ντένη Ζαχαρόπουλου), ο Πρόεδρος της Εφορείας του ΜΦΘ, Μανώλης Μαραγκούλης και ο Πρόεδρος της ΔΕΘ Αναστάσιος Τζήκας παρουσίασαν το εγχείρημα της συνένωσης και της σχετικής συμφωνίας. 

Στον χαιρετισμό της, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού σημείωσε πως η συνένωση αυτή «είναι καρπός συλλογικής πρωτοβουλίας και παράδειγμα συνεργασίας όλων των ενδιαφερόμενων πλευρών», και ανοίγει «μεγάλες και αισιόδοξες προοπτικές ανάπτυξης, απέναντι στις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές προκλήσεις της εποχής μας.» 

Το καινοτόμο στοιχείο στην συγκεκριμένη λύση που επιτεύχθηκε εφέτος σε σχέση με τις λύσεις που είχαν προταθεί παλαιότερα - από το 2010 που άρχισε η σχετική συζήτηση - είναι, ότι τα δύο νομικά πρόσωπα του ΝΠΙΔ ΚΜΣΤ και του Κοινωφελούς Ιδρύματος ΜΜΣΤ, δεν πρόκειται να συγχωνευθούν. Ούτε το ΜΜΣΤ θα απορροφηθεί από το δημόσιο ΚΜΣΤ. Μάλιστα έχει ληφθεί ειδική μέριμνα για το προσωπικό του στο πλαίσιο της κείμενης νομοθεσίας (παραμονή για τριετή περίοδο με συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου). Αλλά και το ΜΦΘ θα αναβαθμιστεί διατηρώντας την αυτοτέλειά του στο εσωτερικό της πλατφόρμας του MOMus. Το MOMus σχεδιάστηκε ως αναπτυξιακή πρωτοβουλία για μια δυναμική πορεία προς το αύριο. Και όπως έχει υπογραμμίσει η Υπουργός Πολιτισμού, «το νέο, εναλλακτικό σχήμα λειτουργίας των μουσείων, είναι ευέλικτο και αποτρέπει την συρρίκνωση των δραστηριοτήτων τους. Αντίθετα ενισχύει τη δυναμική τους εξέλιξη εντός και εκτός της Ελλάδας, και προωθεί με τον καλύτερο τρόπο την ανάπτυξη των εικαστικών τεχνών.» 

Το όφελος από τη δημιουργία του MOMus θα είναι πολλαπλό, και όπως σημείωσαν όλοι οι ομιλητές αναμένεται να παίξει ενεργό ρόλο στον παγκόσμιο χάρτη της σύγχρονης τέχνης. Διότι ενισχύονται οι υπάρχοντες θεσμοί με τη δημιουργία κατάλληλης δομής που θα συντονίζει και θα χρηματοδοτεί τις κοινές δραστηριότητές τους για την επίτευξη των κοινών σκοπών. Και διότι όπως σχολίασε η Υπουργός Πολιτισμού «γίνεται οικονομία κλίμακας στις διοικητικές υπηρεσίες, που δεν αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα για τις δράσεις του Οργανισμού, αλλά αντίθετα, επιτρέπει τον δυναμικό προγραμματισμό και την συντονισμένη λειτουργία των διευθύνσεων και των τμημάτων, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό την ευρύτητα των δράσεων και των εκθέσεων.» 

Μιλώντας προς τα ΜΜΕ της Βορείου Ελλάδας, η Λυδία Κονιόρδου πρόσθεσε πως το αποτέλεσμα της συνένωσης δεν είναι μόνο ο Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης. «Είναι και η διαδικασία που έκανε το έργο αυτό εφικτό, είναι το παράδειγμα, είναι το ταξίδι. Ο τρόπος της δημιουργίας μέσα από την συνύπαρξη, τη συνομιλία και την συνεργασία.»