Navarino Environmental Observatory: Στην Πίνδο το γηραιότερο δέντρο της Ευρώπης

Το γηραιότερο δέντρο της Ευρώπης ζει στην Πίνδο. Σε αυτό το σημαντικό συμπέρασμα κατέληξαν ερευνητές από τα Πανεπιστήμια της Στοκχόλμης (Σουηδία), του Μάινζ (Γερμανία) και της Αριζόνα (Η.Π.Α.) κατά τη διάρκεια ερευνητικής αποστολής του Navarino Environmental Observatory (ΝΕΟ) στην ορεινή περιοχή της Πίνδου, στη Βόρεια Ελλάδα.

Πρόκειται για δέντρο που ανήκει στην οικογένεια της λευκόδερμης πεύκης (Pinus heldreichii), κοινώς ρόμπολο. Η δενδροχρονολόγηση (η μόνη ακριβής μέθοδος προσδιορισμού της ηλικίας ενός δέντρου), αποκάλυψε πως η ηλικία του δέντρου είναι μεγαλύτερη των 1075 ετών, γεγονός που το καθιστά το γηραιότερο εν ζωή δέντρο σε όλη την Ευρώπη. Πιθανότατα να υπάρχουν και άλλα μεγαλύτερης ηλικίας δέντρα στην περιοχή, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχουν υπάρξει αντίστοιχες μετρήσεις. 

Ο επικεφαλής της αποστολής, Paul J. Krusic, δενδροχρονολόγος στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης και ερευνητής του Navarino Environmental Observatory αναφέρει: «Είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο το γεγονός, ότι ένας τόσο μεγάλος, πολύπλοκος και εντυπωσιακός οργανισμός έχει επιβιώσει για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Στα μεγάλα ύψη της οροσειράς της Πίνδου – και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή όπου ανακαλύψαμε το εν λόγω δέντρο - ζουν και άλλα δέντρα παραπλήσιας ηλικίας». 

«Πολλά χρόνια πριν, διάβασα μια εργασία σχετικά με ένα πολύ ενδιαφέρον δάσος στην Ελλάδα. Μέσα από τις ερευνητικές μας προσπάθειες προσπαθούμε να μελετήσουμε το κλίμα του παρελθόντος αναλύοντας τους δακτύλιους των αιωνόβιων δέντρων και η αναζήτηση δέντρων μεγάλης ηλικίας αποτελεί σημαντικό κίνητρο για εμάς. Προκειμένου να χρονολογήσουμε την ηλικία του δέντρου, χρειάστηκε να πάρουμε έναν πυρήνα ξύλου από τον κορμό του - από έξω προς τα μέσα –  πάχους 5 χιλιοστών και μήκους περίπου ενός μέτρου. Ο πυρήνας αυτός περιείχε 1075 ετήσιους δακτύλιους», αναφέρει ο κος Krusic. Αξίζει να σημειωθεί ότι η διαδικασία αυτή δεν βλάπτει το δέντρο.

Οι ερευνητές ευελπιστούν ότι μελετώντας τις ετήσιες διακυμάνσεις των δακτυλίων από τέτοια ή άλλα παρόμοια δέντρα που βρίσκονται διατηρημένα στο έδαφος, θα μπορέσουν να αποκρυπτογραφήσουν τις κλιματικές και περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούσαν κατά το παρελθόν. Λαμβάνοντας υπόψιν την τοποθεσία στην οποία βρέθηκε το συγκεκριμένο δέντρο, αλλά και την μεγάλη ηλικία του, οι επιστήμονες το ονόμασαν «Άδωνις», όπως τον θεό της ομορφιάς και της επιθυμίας των Ελλήνων.  

«Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι το δέντρο αυτό κατάφερε να επιβιώσει μέσα στους αιώνες. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς την ιστορία αυτού του τόπου και τους πολιτισμούς που πέρασαν από εδώ (π.χ. Βυζαντινή και Οθωμανική αυτοκρατορία), προκειμένου να διαπιστώσει ότι τόσα πολλά θα μπορούσαν να έχουν οδηγήσει στην “πτώση” αυτού του δέντρου. Ευτυχώς, το δάσος αυτό παρέμεινε μακριά από την επίδραση του ανθρώπου για περισσότερα από χίλια χρόνια» αναφέρει, εν κατακλείδι, ο κος Krusic.

Το Navarino Environmental Observatory (ΝΕΟ) είναι ο ερευνητικός σταθμός που λειτουργεί στη Μεσσηνία με στόχο την έρευνα και την εκπαίδευση για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον στη Μεσόγειο. Το ΝΕΟ, έχει δημιουργηθεί από τη συνεργασία του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης, της Ακαδημίας Αθηνών και της ΤΕΜΕΣ Α.Ε. και λειτουργεί από το 2010.