Νίκος Ζώρζος: 12μηνος τουρισμός στη Σαντορίνη

Την 1η Δεκεμβρίου, ο δήμαρχος Θήρας κ.Νίκος Ζώρζος θα παρουσιάσει σε ειδική εκδήλωση στο Μουσείο της Ακρόπολης το πρόγραμμα «Σαντορίνη – Προορισμός όλο το χρόνο».

Το διασημότερο ελληνικό νησί στον κόσμο, αποφάσισε συντονισμένα με τη συνεργασία όλων των τοπικών φορέων, να ξεκινήσει πρόγραμμα 12μηνης λειτουργίας, καθώς, όπως είπε ο κ.Ζώρζος, “η Σαντορίνη έχει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που εξασφαλίζουν την προσέλκυση επισκεπτών σε όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί κατακόρυφα ο αριθμός των καταλυμάτων που λειτουργούν συνεχώς, με το συνακόλουθο επηρεασμό όλων των τομέων της επιχειρηματικής δραστηριότητας, στον ευρύτερο κλάδο του τουρισμού, της εστίασης, της διασκέδασης κλπ”.

Καθώς το μέσο μέγεθος, σε κλίνες, των καταλυμάτων στη Σαντορίνη είναι μικρό και η εκτός θερινής περιόδου λειτουργία τους δεν εμπεριέχει ιδιαίτερα αυξημένους επιχειρηματικούς κινδύνους, αναμένεται ότι στα επόμενα χρόνια ακόμα περισσότερες τουριστικές μονάδες θα είναι ανοικτές και στη χειμερινή περίοδο, πρόσθεσε.

Στην προσπάθεια αυτή συνδράμει ουσιαστικά το γεγονός ότι οι αεροπορικές συνδέσεις της Σαντορίνης με την Αθήνα, στη διάρκεια της χειμερινής περιόδου, θα είναι τουλάχιστον με τέσσερα μεγάλα αεροπλάνα καθημερινά, κάτι που εξασφαλίζει την μεταφορά όσων επιθυμούν να επισκεφθούν το νησί.

Επιπλέον η Σαντορίνη συνδέεται καθημερινά με το Πειραιά, με αξιόπιστο πλοίο, που δίνει τη δυνατότητα της απρόσκοπτης μετάβασης στο νησί και εκείνων που θέλουν να διαθέσουν λιγότερα χρήματα για το ταξίδι τους.

Τα συμπεράσματα της πρώτης χρονιάς θα βοηθήσουν για ένα πιο ολοκληρωμένο πρόγραμμα 12μηνου τουρισμού από το 2017.

Οι θησαυροί της Σαντορίνης

Μιλώντας στο συνέδριο του ΣΕΤΕ, ο κ.Ζώρζος έκανε μια αναδρομή στην τουριστική ανάπτυξη του νησιού, αναφέρθηκε στα αστικού τύπου προβλήματα, καθώς και στις πρωτοβουλίες για την περαιτέρω ανάπτυξη του νησιού, λέγοντας:

“Το 2015 είναι και πάλι μια εξαιρετική τουριστική χρονιά για τη Σαντορίνη. Η Σαντορίνη είχε πάντα τον τρόπο και την μοναδικότητα από μόνη της να μαγεύει τους κατοίκους και τους επισκέπτες της. Αυτό είναι ξεκάθαρο από την εποχή που δημιουργήθηκαν οι τοιχογραφίες του Ακρωτηρίου και οι κάτοικοι παρουσιάζουν γλαφυρά το συγκλονιστικό και πολύχρωμο προϊστορικό τοπίο του νησιού.

Έχουν περάσει πολλά χρόνια που η Σαντορίνη βρίσκεται στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη και οι επισκέπτες του νησιού έχουν αυξηθεί δραστικά και έχουν αλλάξει χαρακτήρα. Η διαχείριση όμως αυτού του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου αποτελεί ένα μοναδικό στοίχημα για όλους μας. 

Η επιτυχία και η απήχηση που έχουμε ως προορισμός μας εκτός από τα εύσημα και την ικανοποίηση που μας προσφέρει, μας θέτει και μπροστά στις ευθύνες μας σε σχέση με τη βιώσιμη ανάπτυξη του τουρισμού στο νησί μας. 

Η Σαντορίνη όπως πολύ καλά γνωρίζετε είναι ένας ιδιαίτερος τόπος με πλείστα ενδιαφέροντα (πολιτισμός, γεωλογία, σπουδαία λαϊκή αρχιτεκτονική, λίγα αλλά εξαιρετικά τοπικά προϊόντα κ.α.). Για όλα τούτα φρόντισε η μήτρα δημιουργίας του νησιωτικού συμπλέγματος, το ηφαίστειο της Σαντορίνης. Έθαψε και έσωσε τον οικισμό του Ακρωτηρίου, δημιούργησε αυτό το εξαιρετικό γεωπεριβάλλον, έδωσε το χώρο για την ανάπτυξη της λαϊκής αρχιτεκτονικής και το έδαφος για τα μοναδικά προϊόντα. 

Θα ήθελα να την παραλληλίσω με την ομηρική Ελένη, όμορφη, σαγηνεύτρα, ακατάκτητη, εν τέλει είδωλο. Και να θυμηθώ από την Ελένη του Ευριπίδη το γνωστό «Ουκ ήλθον ες τρωάδ αλλ΄ ειδωλον ην». Ακατάκτητη λοιπόν. Είδωλο. Για αυτό και σήμερα διασώζει τη σαγήνη της.  Και παρά το γεγονός ότι σαγηνεύει, αναγνωρίζει κανείς στο σώμα της και στην όψη της τα σημάδια ενός ιδιότυπου πολέμου. Παραφράζοντας τον Ευριπίδη θα μπορούσε να πει κανείς σήμερα «ουκ ηυρον τη Θήρα αλλά ειδωλον ην». 

Παρασύρομαι πάντα όταν μιλώ για τον τόπο μου. Και θα προσπαθήσω να σας μεταφέρω στη σύγχρονη πραγματικότητα. Η Ελληνική Πολιτεία ουδέποτε προσπάθησε να σχεδιάσει την τουριστική ανάπτυξη. Αυτή αφέθηκε στην τυχαιότητα και στις πρωτοβουλίες που πήρε κυρίως ο ιδιωτικός τομέας. Η αυτοδιοίκηση ως η εγγύτερη αρχή προς τον πολίτη δεν είχε τα μέσα και τη γνώση για να σχεδιάσει. 

Αν λάβει δε κανείς υπόψη του και τη φύση του ανθρώπου θα είναι εύκολο να κατανοήσει αυτά που θα εκτεθούν παρακάτω. Λέει ο Σεφέρης «ο άνθρωπος είναι μαλακός, ένα δεμάτι χόρτο. Χέρια και δάχτυλα που λαχταρούν ένα άσπρο στήθος και πόδια που θα τρέχαν γρήγορα στο παραμικρό σφύριγμα του κέρδους». 

Αστικού τύπου προβλήματα

Σήμερα λοιπόν η Σαντορίνη έχει αστικού τύπου προβλήματα καθώς κορέστηκε από την επιχειρηματική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε όπως προείπα χωρίς σχεδιασμό. Θα έλεγα ότι υποφέρει από γιγαντισμό ο οποίος αναπτύσσεται μέσα σε ένα ορισμένο σε διαστάσεις κέλυφος. Και αυτό οδηγεί στο φαινόμενο της ασφυξίας. Τα προβλήματα όπως το κυκλοφοριακό, η παράνομη στάθμευση λόγω έλλειψης χώρων αλλά και από κακή συνήθεια, η ολοένα αυξανόμενες ανάγκες για νερό, για ενέργεια, για διαχείριση υγρών και στερεών αποβλήτων, ο υπερβολικός αριθμός των επισκεπτών και κυρίως αυτών που επισκέπτονται το νησί για λίγες ώρες με κρουαζιερόπλοια δημιουργούν ανησυχία για το μέλλον της οικονομικής ανάπτυξης και το βιώσιμο του χώρου.

Η λογική ανάπτυξης των δημόσιων υποδομών (και άλλοι δρόμοι, και άλλα λιμάνια, και άλλες δημόσιες υποδομές)  δεν μπορούν να άρουν το πρόβλημα, αντιθέτως θα το επιτείνουν. Η κατασπατάληση των φυσικών πόρων θα αποτελέσει αντικίνητρο για την επισκεψιμότητα. 

Από το 2013 στο δημόσιό μου λόγο αναφέρομαι στην αναπόφευκτη ανάγκη να περάσουμε από την εποχή της πρόσθεσης και του πολλαπλασιασμού στην εποχή της αφαίρεσης και της διαίρεσης. Αλλά ούτε με προτροπές, παρότι και αυτές είναι απαραίτητες, αντιμετωπίζεται το πρόβλημα. Η πολιτεία ή θα δώσει τα μέσα και τους πόρους στην Αυτοδιοίκηση  για να σχεδιάσει, η καλύτερα θα ήταν να αναλάβει η ίδια το σχεδιασμό. 

Το δεύτερο θεωρώ πως είναι προφανώς αποτελεσματικότερο. Γιατί; Γιατί η Αυτοδιοίκηση,  πλην των εξαιρέσεων της, υπόκειται στο στενό ορίζοντα της πίεσης των τοπικών κοινωνιών. Τούτο μπορεί να ακούγεται ως αντίφαση αλλά αποτελεί προϊόν της βιωμένης εμπειρίας. Το ορθόν θα ήταν βέβαια οι ίδιες οι τοπικές κοινωνίες να κατανοούσαν τη σοβαρότητα του θέματος.  

Το στρατηγικό όραμα

Εμείς, όλοι όσοι αγαπάμε και υπηρετούμε τη Σαντορίνη, έχουμε ένα  κοινό στρατηγικό όραμα για το νησί, με το βλέμμα  στραμμένο στο  μέλλον και  στις νέες προκλήσεις του παγκόσμιου επιχειρηματικού  περιβάλλοντος.

Η Σαντορίνη  αποτελεί αναμφισβήτητα  ένα διεθνές brand. Όμως η  διεθνής καταξίωση του νησιού  δεν μας εφησυχάζει  και δεν μας καθιστά απλούς διαχειριστές  αυτής της πραγματικότητας. Θέλουμε η Σαντορίνη να παραμείνει ένας παγκόσμιος τουριστικός προορισμός διαχρονικά, όμως με όρους βιώσιμης ανάπτυξης, αειφορίας και αυτοδιαχείρισης. Αυτό είναι το στρατηγικό μας όραμα.

Μιλάμε για ένα νέο αναπτυξιακό τουριστικό μοντέλο και ένα πρότυπο τουριστικής διακυβέρνησης, όπου όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς έχουν ένα συγκεκριμένο ρόλο να επιτελέσουν, με ξεκάθαρους τους κανόνες του παιχνιδιού από την αρχή που θα είναι σύμφωνοι με τις αρχές του στρατηγικού μας οράματος. 

Η αναπτυξιακή μας προσέγγιση θα πρέπει να είναι συστημική και ανθρωποκεντρική και ως εκ τούτου ο επιχειρησιακός μας σχεδιασμός να στηρίζεται στο ανθρώπινο κεφάλαιο, στην ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη και σε οτιδήποτε αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα για τον προορισμό, με αιχμή του δόρατος βεβαίως την ποιότητα και την αυθεντικότητα στην προσέγγιση των επισκεπτών-ταξιδιωτών.

Σήμερα πλέον ο ταξιδιώτης αποζητά την εμπειρία και όχι την απλή κατανάλωση τουριστικών προϊόντων που μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις έχουν ξεπεραστεί. Επιλέγουν «ταξίδια εμπειριών» που συνάδει με την κουλτούρα του σύγχρονου ανθρώπου που έχοντας ήδη καλύψει τις ανάγκες του για επιβίωση και ασφάλεια, αναζητεί υψηλότερους στόχους και βαθύτερο νόημα στη ζωή του, επιδιώκει δηλαδή την αριστοτέλεια αυτοπραγμάτωση! 

Αυτός ο έμπειρος και ώριμος επισκέπτης αναζητά νέες ιδιότητες στους προορισμούς, πολυθεματικές ψυχαγωγικές προτάσεις, περισσότερα ενεργητικά στοιχεία που να τον ωθούν σε δράση και συμμετοχή μέσα από την περιπέτεια, το βίωμα και τη διάδραση, προκειμένου να δώσει διεξόδους στην προσωπική του έκφραση και τον αυτοπροσδιορισμό του. 

Νέες εμπειρίες για τον επισκέπτη

Ο Δήμος Θήρας έχει κάνει συστηματικές ενέργειες τα τελευταία χρόνια να αναδείξει τον πολύπλευρο χαρακτήρα της εμπειρίας που μόνο η Σαντορίνη μπορεί να προσφέρει στους επισκέπτες της. Θέλουμε οι επισκέπτες να δουν από κοντά τον ηφαιστειακό χαρακτήρα του νησιού και το ηφαίστειο που είναι η μήτρα που δημιούργησε την πολύπλοκη και πολυδιάστατη Σαντορίνη. Θέλουμε να ανακαλύψουν την διαχρονικότητα της κατοίκισης του νησιού τα τελευταία 6.500 χρόνια.

Εμείς λοιπόν στοχεύουμε μέσα από τις στρατηγικές μας επιλογές στη δυνατότητα ανάπτυξης νέων δεδομένων και παραστάσεων για τον επισκέπτη, στην ανάδειξη της εμπειρίας μέσα από τη συμμετοχή του σε δράσεις και  δρώμενα που θα αναδεικνύουν κατ’ ουσία  τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα και τη μοναδικότητα του προορισμού.   

Θέλουμε ως τοπική κοινωνία να έχουμε τη δυνατότητα να θέτουμε εμείς το πλαίσιο και τους κανόνες του παιχνιδιού, σαφώς σε συνεννόηση και συνεργασία με το κράτος και τους ανθρώπους της αγοράς.  Για αυτό μίλησα νωρίτερα για ένα πρότυπο τουριστικής διακυβέρνησης. Στόχος μας είναι να πάρουμε την τύχη του προορισμού στα χέρια μας για να μπορούμε να έχουμε και την απόλυτη ευθύνη των επιλογών μας. Αυτό που αναφέρω μπορεί να έρχεται σε αντίφαση με ότι είπα λίγο πριν. Όμως μέσα από την συνεχή διαβούλευση φαίνεται πως ωριμάζουν οι συνθήκες. Χρειάζεται βέβαια η συνεργασία με την πολιτεία για την δημιουργία θεσμικού πλαισίου όχι βέβαια με οριζόντια λογική.

Ήδη κατά ένα μέρος αυτό το πετύχαμε  καθώς έχουμε δημιουργήσει ένα ισχυρό δίκτυο υποστήριξης των τουριστικών δρώμενων στο νησί, με τη συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης, των παραγωγικών φορέων και του επιχειρηματικού κόσμου του νησιού, όπου μέσα από μια διαλεκτική και έντιμη συνεργατική σχέση,  κατορθώσαμε  να λειτουργούμε συνθετικά και παραγωγικά με ομόφωνες αποφάσεις για το νησί. Είναι μια δυνατή ομάδα που όμως είναι ανοιχτή  και σε νέους δρώντες που θέλουν να βοηθήσουν στην κοινή μας προσπάθεια για μια βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη στο νησί. 

Θα πρέπει να πω πως αυτό το δίκτυο είναι προϊόν του επιτυχημένου προγράμματος  «Σαντορίνη- Έτος Γαστρονομίας 2013» , όπου αποτέλεσε την απαρχή και τη σφραγίδα αυτής της συνεργασίας.  

Στο επόμενο διάστημα θα δείτε  πως για εμάς  η «αυτοδιαχείριση» του προορισμού, δεν μένει μόνο σε πολιτικό επίπεδο αλλά προχωράει και σε επιχειρησιακό επίπεδο με την λειτουργία μηχανισμών ανάπτυξης του τουριστικού προϊόντος (DMO, νέα προϊόντα, κ.ά)"