Το παρασκήνιο της διαμάχης Βρετανίας - Ισπανίας και ο ρόλος του αεροδρομίου Luton του Λονδίνου

Οι βρετανικές Αρχές έχουν επιβάλει «κατάσχεση» στον -εκ των μεγαλύτερων παγκοσμίως- ισπανικό κρατικό φορέα διαχείρισης αεροδρομικών υποδομών (Δημόσια Εταιρεία Διαχείρισης Αεροδρομίων – ΑΕΝΑ), όσον αφορά τα έσοδά του από την διαχείριση του αεροδρομίου Luton του Λονδίνου, του οποίου ο ΑΕΝΑ κατέχει πλειοψηφικό μερίδιο 51% σύμφωνα με οικονομικές πηγές της Ισπανίας.  

Το εν λόγω μέτρο των βρετανικών Αρχών φαίνεται να συνδέεται με υπόθεση μη πληρωμής από την πλευρά της ισπανικής Κυβέρνησης πριμοδοτήσεων προς αμερικανικών συμφερόντων Όμιλο, στο πλαίσιο και ανάλογων οφειλών της Ισπανίας προς διεθνείς εταιρείες του κλάδου ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) σχετικά με υλοποίηση και λειτουργία ενεργειακών έργων στη χώρα (απόσυρση υπεσχημένων κινήτρων στον τομέα των ΑΠΕ, εν όψει αδυναμίας κάλυψης σχετικών κονδυλίων από τον κρατικό προϋπολογισμό).

Ισπανικές πηγές αναφέρουν σχετικά ότι το βρετανικό δικαστικό σύστημα έχει εγκρίνει, ως προληπτικό ασφαλιστικό μέτρο, την «κατάσχεση» του δικαιώματος επικαρπίας - χρήσης και εκμετάλλευσης- του αεροδρομίου Luton από τον ισπανικό φορέα ΑΕΝΑ, με το εν λόγω μέτρο να αναμένεται να επηρεάσει το 26% των δικαιωμάτων επικαρπίας που διαθέτει ο φορέας ΑΕΝΑ στις λειτουργίες του αεροδρομίου του Luton.

Η εν λόγω κύρωση επιλέχθηκε να πλήξει συγκεκριμένα τον φορέα ΑΕΝΑ καθώς αυτός ελέγχεται κατά 51% από το ισπανικό Κράτος και πιο συγκεκριμένα από την κρατική εταιρεία διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας Enaire. Ίδιες πηγές αναφέρουν ότι η ως άνω δικαστική απόφαση στη Βρετανία προκλήθηκε από σχετικό αίτημα της αμερικανικών συμφερόντων ενεργειακής εταιρείας Next Era Energy, με την οποία η Ισπανία έχει «ανοικτούς» εκκρεμείς λογαριασμούς οφειλών, συνολικού ύψους λίγο άνω των 290 εκατ. ευρώ.

Οι εν λόγω οφειλές προέρχονται από την προαναφερθείσα αναδρομική απόσυρση από την ισπανική Κυβέρνηση, από το έτος 2013 και έπειτα, οικονομικών πριμοδοτήσεων προς εταιρείες του κλάδου ΑΠΕ για υλοποίηση έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη χώρα. Επισημαίνεται ότι σχετικά με την υπόθεση των εκκρεμών οφειλών προς Όμιλο Next Era, ήδη από το έτος 2019 το εδρεύον στην Ουάσιγκτων Διεθνές Κέντρο Διακανονισμού Επενδυτικών Διαφορών (ICSID - Centro Internacional de Arreglo de Diferencias Relativas a Inversiones) έχει δικαιώσει τον Όμιλο Next Era.

Όπως αναφέρεται σχετικά από ισπανικές πηγές, η πρακτική αλλεπάλληλων μη πληρωμών τέτοιων οφειλών από τις Αρχές της Ισπανίας, οδήγησε το βρετανικό δικαστικό σύστημα στο να εγκρίνει το εν λόγω αντισταθμιστικό μέτρο, «υποχρεώνοντας» το ισπανικό Κράτος να αποζημιώσει τον Όμιλο Next Era. Όπως έχουν αναφέρει οι ίδιες πηγές, η Ισπανία έχει ήδη συγκεντρώσει 26 –ή και παραπάνω- ανάλογες αρνητικές αποφάσεις εις βάρος της, συνολικού κόστους αποζημιώσεων της τάξεως των 1,8 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με πηγές του ισπανικού φορέα, αυτός δεν φέρεται να έχει ενημερωθεί επισήμως. Η διοίκηση μάλιστα του ΑΕΝΑ έχει αποστείλει σχετική ενημέρωση στην ισπανική Εθνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (CNMV), ισχυριζόμενη ότι ο φορέας «δεν αποτελεί μέρος αυτής της δικαστικής διαδικασίας αναγνώρισης και εκτέλεσης διαιτητικής απόφασης», καθώς και ότι «δεν έχει ενημερωθεί για την εν λόγω λήψη ασφαλιστικών μέτρων».

Ισπανικές πηγές αναφέρουν ακόμη ότι δικαστική εμπλοκή για ζήτημα μη καταβολών εκκρεμών οφειλών ισπανικού κράτους για ΑΠΕ υπάρχει ανοικτή και στο Βέλγιο, με το βελγικό σύστημα δικαιοσύνης να έχει καταλογίσει κυρώσεις συνολικού ύψους 80 εκατ. ευρώ στην Ισπανία σχετικά με την απόσυρση των πριμοδοτήσεων έργων ΑΠΕ, επιβάλλοντας μάλιστα παρέμβαση στις πληρωμές του ευρωπαϊκού αεροπορικού Οργανισμού Eurocontrol προς την ισπανική κρατική εταιρεία Enaire, πλειοψηφικό μέτοχο του ΑΕΝΑ, δεσμεύοντας έτσι έσοδα από την διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας στην Ισπανία, συνολικού ύψους 83,7 εκατ. ευρώ.

Επισημαίνεται ότι, όπως αναφέρουν ισπανικές κλαδικές πηγές, τα τελευταία χρόνια η Ισπανία έχει συσσωρεύσει οφειλές συνολικού ύψους 1,56 δισ. ευρώ προς διεθνείς Ομίλους που επλήγησαν από την απόφαση αναδρομικής απόσυρσης πριμοδοτήσεων έργων ΑΠΕ, στις οποίες πρέπει να προστεθούν επιπλέον 310 εκατ. ευρώ που αφορούν αποζημιώσεις, δικαστικά έξοδα, αμοιβές δικηγόρων και τόκους υπερημερίας.

Πέραν του γεγονότος ότι αρκετές από τις εταιρείες που επλήγησαν οδηγήθηκαν σε πτώχευση, οι εν λόγω οφειλές θεωρείται ότι δημιουργούν γενικά εξαιρετικά αρνητική εικόνα στους διεθνείς επενδυτές και ενδεχομένως τους αποτρέψουν από τοποθετήσεις σε νέα ενεργειακά έργα που απαιτεί ο ισπανικός κλάδος ΑΠΕ. Σημειώνεται ότι εκπρόσωποι των πληγεισών εταιρειών του κλάδου έχουν ζητήσει από την ισπανική Κυβέρνηση να θέσει τέλος στην κατάσταση, απαιτώντας οριστική διευθέτηση των εκκρεμών οφειλών, ωστόσο κλαδικές πηγές αναφέρουν ότι αυτή πραγματοποιεί εδώ και αρκετό καιρό νομικούς ελιγμούς προσπαθώντας να αποφύγει τις εν λόγω πληρωμές.

(*) Οι πληροφορίες προέρχονται από το Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων στη Μαδρίτη.