Ισπανία: Ο κορεσμός της αγοράς τουρισμού και ο αντίκτυπος στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας

Η οικονομική κρίση, με την οποία βρέθηκε αντιμέτωπη η Ισπανία από τα τέλη του 2007,οδήγησε στην απώλεια 3,8 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας, οι οποίες, δώδεκα και πλέον χρόνια μετά, δεν έχουν ακόμα αντικατασταθεί.

Ενδεικτικά, από το ξεκίνημα της οικονομικής ανάκαμψης, που τοποθετείται χρονικά στις αρχές του 2014, έως σήμερα έχουν δημιουργηθεί 2,9 εκ. νέες θέσεις εργασίας, ενώ η πλήρης ανάκαμψη και η επιστροφή στα προ-κρίσης επίπεδα δεν αναμένεται πριν από το 2022. Η εκτίμηση αυτή πηγάζει από τον συνεχώς πτωτικό ρυθμό δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας.

Σύμφωνα με στοιχεία της έρευνας της ManpowerGroup, προβλέπεται, τα έτη 2020 και 2021, να σημειωθεί μειωμένος ρυθμός δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, της τάξεως του 50% σε σύγκριση με τα χρόνια της μεγάλης ανάκαμψης της ισπανικής αγοράς εργασίας, δηλαδή 20142019. Συγκεκριμένα, υπολογίζεται ότι θα δημιουργηθούν 260 και 270 χιλιάδες νέες θέσεις, αντίστοιχα για κάθε έτος, αριθμοί που αντιστοιχούν σε αύξηση ύψους 1,3% και 1,4% για το εκάστοτε έτος, την στιγμή που τα προγενέστερα έτη πλησίαζε το 3%. Aξίζει να σημειωθεί ότι το 2019 καταγράφηκαν 350 χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, δηλαδή αύξηση 1,8%.

Οι λόγοι, οι οποίοι οδηγούν στη μειωμένη ανάπτυξη είναι κυρίως ο κορεσμός τομέων απασχόλησης που βοήθησαν σημαντικά στην ανάκαμψη της αγοράς εργασίας, καθώς επίσης και η φύση της σύγχρονης αγοράς, που διαφοροποιείται σημαντικά σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες. Αρχικά, οι τομείς του τουρισμού, ο ξενοδοχειακός, των ενδοεταιρικών υπηρεσιών (όπως οι υπάλληλοι τεχνολογιών πληροφορικής ή οι υπάλληλοι καθαρισμού) και της μετακίνησης, που σήκωσαν το μεγαλύτερο βάρος της ανάπτυξης, έχουν κορεστεί και δεν αναμένεται να συνεχίσουν τους αλματώδεις ρυθμούς ανάπτυξης των τελευταίων χρόνων.

Το πλήγμα αυτό είναι αρκετά σημαντικό εάν αναλογιστεί κανείς ότι αυτοί οι τρείς τομείς έχουν δημιουργήσει σχεδόν τις μισές (45%) από τις νέες θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν στην μετά-κρίσης εποχή. Ωστόσο, επικρατεί αισιοδοξία ότι οι εν λόγω τομείς θα εξακολουθήσουν να συνεισφέρουν 1,5%-2,5% τα επόμενα δύο έτη. Εν συνεχεία, παρατηρείται μία αλλαγή στην σύσταση της σύγχρονης αγοράς εργασίας σε σχέση με εκείνη των προγενέστερων δεκαετιών. Τομείς που παλαιότερα βοηθούσαν στην κάμψη οικονομικών δυσχερειών και στην ανάκαμψη της ισπανικής αγοράς, πλέον συνεισφέρουν μόλις το 9% της αγοράς εργασίας. Παρόμοιοι τομείς ήταν ο κατασκευαστικός, οι δημόσιες υπηρεσίας καθώς και το εμπόριο.

Επομένως, εντός του νέου έτους, αναμένονται 261.000 νέες θέσεις εργασίας, σε μία χρονιά με πτωτικό ρυθμό ανάπτυξης στον χώρο της εργασίας. Εντούτοις, το πιο ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι οι συγκεκριμένες θέσεις εργασίας χαρακτηρίζονται ως περισσότερο "εύθραυστες". Ο χαρακτηρισμός προκύπτει από την εκτίμηση των ειδικών ότι οι εν λόγω θέσεις απασχόλησης είναι πιο ευάλωτες να πληγούν από τυχόν λανθασμένες πολιτικές, όπως μία ξαφνική αύξηση του κατώτατου μισθού ή της τροποποίησης των όρων για τις συμβάσεις εργασίας. Μία ενδεχόμενη αλλαγή θα μπορούσε να οδηγήσει στην πτώση ακόμη και στο ήμισυ του προσδοκώμενου ποσοστού δημιουργίας θέσεων εργασίας για τα επόμενα δύο χρόνια.

Άξια αναφοράς είναι, επίσης, κάποια στοιχεία που αφορούν ποιοτικά χαρακτηριστικά των νέων θέσεων εργασίας που έχουν προκύψει τα χρόνια της ανάκαμψης. Το 97,8% αυτών αποτελούν έμμισθες θέσεις εργασίας και μόλις το 2,2% θέσεις ανεξάρτητης εργασίας. Επιπλέον, παρότι το κόστος των αορίστων συμβάσεων κρίνεται μεγαλύτερο για μία επιχείρηση, αυτές χαρακτηρίζουν το 43% των θέσεων εργασίας από το 2014 και έπειτα, έχοντας ήδη ξεπεράσει κατά 5,7% τον αριθμό ανάλογων συμβάσεων σε σχέση με τα χρόνια πριν από την κρίση (2007). Εν κατακλείδι, το 98,5% των θέσεων αφορά εργασία πλήρους απασχόλησης, το 60% των θέσεων καλύπτονται από ειδικευμένους εργαζόμενους ενώ στο 70% αυτών που δημιουργήθηκαν τα δύο τελευταία χρόνια εργάζονται μετανάστες.