Σαντορίνη: Ο Βιωματικός τουρισμός στην Ελλάδα

Περίπου 50 ομιλητές από 7 χώρες αναφέρθηκαν στην τάση της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς για βιωματικό τουρισμό, στο πλαίσιο των εργασιών του 1ου Διεθνούς Συνεδρίου για τον Βιωματικό Τουρισμό που διεξήχθη στις 11 Οκτωβρίου στη Σαντορίνη, υπό την αιγίδα του Δήμου Θήρας.

Ο βιωματικός τουρισμός αφορά στην αναβίωση της εμπειρίας του ταξιδιού. Στην επαφή με τους ανθρώπους της τοπικής κοινωνίας και στην τοπική ταυτότητα του τουριστικού προορισμού. Η εμπειρία του τουρίστα θα γίνει βιωματική ανάμνηση μέσα από την πολιτισμική αναβίωση των παραδόσεων, της φιλοσοφίας και της τοπικής κληρονομιάς. Ο πολιτισμός, η οικολογία, η εκπαίδευση και ο εναλλακτικός τουρισμός αποτελούν τους βασικούς πυλώνες του βιωματικού τουρισμού πάνω στους οποίους κάθε επιχείρηση καλείται να χτίσει το δικό της μοναδικό τουριστικό πακέτο.

Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το πιλοτικό πρόγραμμα που εφαρμόζεται στα νησιά Iles de la Madeleine στο Κεμπέκ του Καναδά - ένα σύμπλεγμα έξι νησιών στον κόλπο του Saint Lawrence. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του εγχειρήματος, Jason Bent, επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στα νησιά πήραν μέρος, έναντι μικρής χρηματικής συμμετοχής, σε σεμινάρια και έλαβαν καθοδήγηση ώστε να διαμορφώσουν εργαστήρια και εμπειρίες για τους επισκέπτες τους. Για παράδειγμα, το τυροκομείο Pied de Vent προσφέρει πλέον περιήγηση στη φάρμα, το κοινό με ξεναγό τον κτηνοτρόφο παρακολουθεί τις καθημερινές εργασίες και τον τρόπο που φτιάχνονται τα τοπικά τυριά πριν τα δοκιμάσει. Στην ατζέντα των ταξιδιωτών προστίθενται μαθήματα αργυροχρυσοχοΐας, κεραμικής και φυσητού γυαλιού.

Η Ιφιγένεια Γεωργιάδου, από το Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού στη Σαντορίνη τόνισε τη γλωσσική κληρονομιά, το γλωσσικό ιδιωματισμό και τον αντίκτυπο του στη βιωματική εμπειρία του επισκέπτη. Το Κέντρο προσφέρει μαθήματα εκμάθησης Ελληνικών σε αλλοεθνείς επισκέπτες (φοιτητές, διερμηνείς, πολύγλωσσους) που παρουσιάζουν ενδιαφέρον και αγάπη για την ιστορία και τον πολιτισμό της Ελλάδας. Η εκπαίδευση και η γνώση συνδυάζονται με την αναψυχή σε αυτό το νέο ρεύμα που ονομάζεται βιωματικός τουρισμός, ενώ τα μαθήματα που προσφέρονται ποικίλλουν και διαρκούν από δύο εβδομάδες έως τρεις μήνες. «Είναι μια εμπειρία που φέρνει τους επισκέπτες πιο κοντά με τον τοπικό πληθυσμό και την αυθεντικότητα της κοινωνίας», όπως τόνισε η εισηγήτρια.

Η Mαρία Γράβαρη-Μπάρμπα, διευθύντρια του Ινστιτούτου Ερευνών και Ανώτερων Σπουδών για τον Τουρισμό του Πανεπιστημίου της Σορβόννης αναφέρθηκε στα χαρακτηριστικά παραδείγματα του βρετανικού Beamish Museum και του Tenement Museum της Νέας Υόρκης. Στο πρώτο, οι επισκέπτες καλούνται να γυρίσουν πίσω το χρόνο και να περιηγηθούν σε ένα θεματικό πάρκο που λειτουργεί ακριβώς όπως λειτουργούσε η βρετανική κοινωνία του 1900. Τράπεζες, αυτοκίνητα, φούρνοι με άρτους και εδέσματα της εποχής δίνουν κυριολεκτικά μια γεύση για το πώς ζούσαν οι άνθρωποι εκείνης της εποχής. To νεοϋορκέζικο Tenement Museum φιλοξενεί την ιστορία των μεταναστευτικών ρευμάτων προς την Αμερική. Στο κτίριο που στο διάστημα 1863-1935 προσέφερε στέγη σε 7.000 μετανάστες που κατέφθασαν από είκοσι διαφορετικές χώρες, ο επισκέπτης μπορεί να δει από κοντά τα διαμερίσματα που φιλοξενήθηκαν και να μάθει τις ιστορίες τους, τις προκλήσεις και τα εμπόδια που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν αναφορικά με την εθνικότητα και το θρήσκευμά τους. (Πηγές από «Καθημερινή», 18/10/2015).

Το «1ο Διεθνές Συνέδριο για το Βιωματικό Τουρισμό», που διοργάνωσε η εταιρεία «Ηλιότοπος Συνέδρια» σε συνεργασία με την «Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου», είναι το 11ο κατά σειρά IMIC. O διάλογος μεταξύ ακαδημαϊκών, ερευνητών και επιχειρηματιών αναμένεται να συνεχιστεί τον Οκτώβριο του 2016, με τη διοργάνωση του «2ου Συνεδρίου» γι’ αυτήν τη νέα τάση στο χώρο του Τουρισμού. 

Τα ταξίδια είναι οι εμπειρίες. Οι εμπειρίες όπως και οι αναμνήσεις που μας δημιουργούν είναι αυτές που κάνουν τα ταξίδια μοναδικά και ανεκτίμητα. O σημερινός ταξιδιώτης αναζητά τις εμπειρίες περισσότερο από τις παροχές και τις ανέσεις, περισσότερο από τα κλασσικά αξιοθέατα και τη ψυχαγωγία, περισσότερο από όλα αυτά που “πρέπει να δει” όπως καταγράφονται στους τουριστικούς οδηγούς και τις φωτογραφίες που θα φέρει πίσω μαζί του. Οι πραγματικές εμπειρίες ζωής είναι αυτές που δημιουργούν στους ανθρώπους την ανάγκη να ταξιδέψουν.

Η Επίσκεψη στο Λούβρο επιβάλλεται για τον επισκέπτη του Παρισιού, αλλά μπορεί να είναι μια αξέχαστη όμορφη βραδιά με ντόπιους, νέους φίλους στο μικρό μπιστρό. Η επίσκεψη σε ένα απομακρυσμένο χωριό της Κρήτης έχει ενδιαφέρον, όταν όμως τελικά εξελιχθεί σε συμμετοχή στο τοπικό γλέντι ενός γάμου, είναι εμπειρία ζωής. Ο σύγχρονος ταξιδιώτης αναζητά να γνωρίσει πραγματικά ένα τόπο, να δει τις εικόνες, να ακούσει τους ήχους, τα απολαύσει τις γεύσεις και τις μυρωδιές, να αισθανθεί την ατμόσφαιρα, να νοιώσει όπως οι ντόπιοι.

Μέσα από μοναδικές, αυθεντικές, βιωματικές εμπειρίες ζωής, μέσα από την επαφή του με την ιστορία, τον πολιτισμό, τη γεωμορφολογία, τη γαστρονομία και τη λαογραφία, ο επισκέπτης επιδιώκει να ζήσει εμπειρίες μέσα από την ουσιαστική συμμετοχή με όλες τις αισθήσεις του και όχι μέσα από την αποστασιοποιημένη παρατήρηση ενός νέου τόπου.

Η αναζήτηση, επιδίωξη, επιθυμία αυτή προσδιορίζεται ως Βιωματικός Τουρισμός (experiential tourism) είναι ένα ιδιαίτερα ευρύ και πολύ σύγχρονο πεδίο που περιλαμβάνει διάφορες μορφές τουρισμού όπως: δραστηριότητες στη φύση, πολιτιστικός τουρισμός, γαστρονομικός τουρισμός, οικοτουρισμός, εκπαιδευτικά ταξίδια, τουρισμός πολιτιστικής κληρονομιάς, διερευνητικός (experimental) τουρισμός κλπ. Κοινό χαρακτηριστικό όλων είναι ότι περιλαμβάνουν δραστηριότητες πέρα από τα συνηθισμένα, φιλικές προς το περιβάλλον οι οποίες παράλληλα χαρακτηρίζονται από σεβασμό προς την κουλτούρα και τον πολιτισμό ενός τόπου. 

Σκοπός του IMIC 2015 ήταν να παρουσιάσει εμπεριστατωμένα τις νέες τάσεις παγκοσμίως στο σύγχρονο θέμα του Βιωματικού Τουρισμού, να ενδυναμώσει το ενδιαφέρον, να συμβάλει στην περαιτέρω κατανόηση της ολοένα και αυξανόμενης σημασίας που έχουν οι βιωματικές εμπειρίες στον τουρισμό και να προσφέρει γνώση και νέα εργαλεία σε όλους εκείνους που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, σχεδιάζουν και προσφέρουν το τουριστικό προϊόν.

Οι οργανωτές και η επιστημονική ομάδα που υποστηρίζει το IMIC 2015 προσκαλούν ακαδημαϊκούς, ερευνητές καθώς και νέους επιστήμονες από τον ευρύτερο χώρο του τουρισμού από όλο τον κόσμο όπως επίσης και εκπροσώπους της πολιτείας, της τοπικής αυτοδιοίκησης, της επιχειρηματικής κοινότητας, κ.λ.π. να συμμετέχουν με ομιλίες στο πλαίσιο των θεματικών ενοτήτων του συνεδρίου» (Πηγή agronews.gr, 08/10/2015)

Η Αντιδήμαρχος Τουρισμού κα. Πέπη Μπιρλιράκη η οποία εκπροσώπησε το Δήμο Ρεθύμνης στις εργασίες του Συνεδρίου επισημαίνει: «Η Κρήτη και το Ρέθυμνο εφαρμόζουν από την πρώτη στιγμή της παραμονής του επισκέπτη τη φιλοσοφία του “βιωματικού τουρισμού”.

Ο μοναδικός τρόπος που ο Κρητικός κερδίζει την καρδιά και την πίστη του επισκέπτη και πελάτη του, προσφέροντας του αβίαστα όλα αυτά που συνθέτουν αξέχαστες εμπειρίες και άσβεστες αναμνήσεις, είναι αυτό που κάνει το ποσοστό των επαναλαμβανόμενων επισκεπτών τόσο υψηλό.

Συμπερασματικά, ειδικά σ’ αυτόν τον τομέα, το Ρέθυμνο, διαθέτοντας το συνδυασμό άνθρωπος - φύση - ακμάζουσα καινοτόμα τουριστική δραστηριότητα, είναι ιδιαίτερα ελκυστικός προορισμός διεθνώς, με ταυτοποίηση ως “ Βιωματικός Προορισμός”. Μένει μόνο να το προβάλλουμε και να το αξιοποιήσουμε. Για το λόγο αυτό επιβάλλεται να παρακολουθήσουμε και να χρησιμοποιήσουμε όλα τα σύγχρονα εργαλεία ενημέρωσης και καινοτόμων δράσεων».