Πώς θα αναπτυχθεί ο κινηματογραφικός τουρισμός στην Ελλάδα

Οι «Κινηματογραφικές Τοποθεσίες και ο Κινηματογραφικός Τουρισμός» ηταν το θέμα που οργάνωσε στην Αθήνα στις 27 Νοεμβρίου η Διεύθυνση Διεθνών Οπτικοακουστικών Παραγωγών – Ηellenic Film Commission (HFC) του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου (ΕΚΚ), αρμόδια για την προσέλκυση και διευκόλυνση ξένων οπτικοακουστικών παραγωγών στην Ελλάδα,

Στην παρουσίαση δόθηκε έμφαση σε τρία στρατηγικά σημεία που αξιοποιεί ο κινηματογραφικός τουρισμός:

• τις τοποθεσίες των γυρισμάτων, 
• τη δημιουργία υπηρεσιών και δραστηριοτήτων που παρέχουν τη δυνατότητα στους επισκέπτες να αποκτήσουν κινηματογραφικές εμπειρίες και
• την προβολή της ιστορίας και των αυθεντικών εμπειριών των ανθρώπων που συμμετείχαν στα γυρίσματα μιας παραγωγής σε μια περιοχή.

Παράλληλα, επισημάνθηκε πως ο κινηματογραφικός τουρισμός είναι δυνατό να λειτουργήσει και ως ένα εναλλακτικό δίκτυο προώθησης και διανομής των οπτικοακουστικών παραγωγών. Παρουσιάστηκαν παραδείγματα από διάφορους προορισμούς κινηματογραφικού τουρισμού που χρησιμοποιούν ιδιαίτερες τεχνικές για την προσέλκυση επισκεπτών, όπως τη σήμανση των τοποθεσιών με ειδικές πληροφοριακές πινακίδες, τα κινηματογραφικά μουσεία και τα θεματικά πάρκα, τη χρήση τμημάτων και υλικών των σκηνικών στις τοποθεσίες, τις εξειδικευμένες ξεναγήσεις, την αναπαράσταση εμβληματικών πλάνων των ταινιών μέσα από φωτογραφίες στις αυθεντικές τοποθεσίες, την ανάπτυξη δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων σχετικές με τις ταινίες κ.ά.

Επιπροσθέτως, σημειώθηκε πως είναι σημαντικό στον στρατηγικό σχεδιασμό των τεχνικών προσέλκυσης να δίνεται έμφαση στις διαφορετικές κατηγορίες κοινού, τόσο στους ενθουσιώδεις θαυμαστές μιας ταινίας όσο και στους πιο αδιάφορους, μειώνοντας την απόσταση του ενδιαφέροντος μεταξύ τους μέσω της οικειοποίησης της συνολικής εμπειρίας των γυρισμάτων. 

Η ενότητα, «Κινηματογραφικός Τουρισμός – Η συνέργεια ανάμεσα στον τουρισμό και στις οπτικοακουστικές παραγωγές», είχε ομιλητή τον Stefan Roesch, ειδικό σύμβουλο σε θέματα Κινηματογραφικού Τουρισμού, ο οποίος έχει συνεργαστεί με φορείς όπως: VisitBritain, Czech Tourism, Association of Film Commissioners International (AFCI), Film London.

Ο Stefan Roesch ανέλυσε την πολυδιάστατη σχέση και αλληλεπίδραση του κινηματογράφου με τον τουρισμό με παραδείγματα κυρίως μέσα από τις συνεργασίες του στην Ιρλανδία (GAME OF THRONES), Μ. Βρετανία (PADDINGTON), Νέα Ζηλανδία (ΑΡΧΟΝΤΑΣ ΤΩΝ ΔΑΧΤΥΛΙΔΙΩΝ) και Δανία (TROLLS). Ανέπτυξε το ζήτημα της εξασφάλισης αδειών χρήσης προωθητικού υλικού των οπτικοακουστικών έργων και τις δυνατότητες χρήσης αποσπασμάτων από ταινίες για την προβολή τοποθεσιών μιας χώρας, καθώς και της δημιουργίας τουριστικών πακέτων.

«Ο δημιουργικός συνδυασμός μυθοπλασίας του κινηματογράφου με την πραγματικότητα είναι το κλειδί στον κινηματογραφικό τουρισμό. Σε κάθε χώρα γυρίζονται πολλές παραγωγές, δε σημαίνει πως όλες είναι κατάλληλες για τη δημιουργία ενός τουριστικού πακέτου», σημείωσε στην εισήγησή του.

Οι κινηματογραφικές τοποθεσίες ως τουριστικός προορισμός

Την έναρξη της εκδήλωσης χαιρέτησε ο Γενικός Διευθυντής του ΕΚΚ, Βασίλης Κοσμόπουλος, ο οποίος σημείωσε: «Το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου πέρα από τη ενίσχυση της εγχώριας κινηματογραφικής βιομηχανίας έχει θέσει μεταξύ των στρατηγικών του προτεραιοτήτων την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του HellenicFilmCommission, οι οποίες είναι δυνατό να έχουν πολλαπλασιαστικό και πολυδιάστατο όφελος ευρύτερα για τη χώρα, από την προσέλκυση διεθνών οπτικοακουστικών παραγωγών έως τον κινηματογραφικό τουρισμό».

Στην πρώτη ενότητα της συζήτησης, «Κινηματογραφικές Τοποθεσίες – Η σημασία της διαχείρισης τους σε έναν ανερχόμενο προορισμό», συμμετείχαν ο Γιώργος Σταθόπουλος, Location Manager με μεγάλη εμπειρία στην Αμερική (THE TWO FACES OFJANUARY, BROKEN FLOWERS), και ο Tate Aráez Guzmán, επικεφαλής Location Manager του GAME OF THRONES στην Ισπανία. Και οι δύο ομιλητές ανέλυσαν τις αρμοδιότητες, τα καθήκοντα και τις ευθύνες που αναλογούν σε κάθε μία από τις ειδικότητες του Τμήματος Locations (Location Manager, Assistant Location Manager, Location Department Coordinator, Location Scout, Location Assistant) μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα από την προσωπική τους εμπειρία σε διεθνείς οπτικοακουστικές παραγωγές.

Ο καίριος ρόλος των Location Managers, το πλήθος των αρμοδιοτήτων τους, οι δεξιότητες που χρειάζεται να έχουν, καθώς και η ικανότητα διαχείρισης προβλημάτων -από την αναζήτηση των τοποθεσιών, συχνά χωρίς πρόσβαση στο σενάριο λόγω ρήτρας εμπιστευτικότητας, έως την ανεύρεση τοποθεσιών που να αναπαριστούν μια άλλη χώρα- ήταν το κεντρικό θέμα των παρουσιάσεων των δύο καλεσμένων ομιλητών.

Ακόμα, κατά τη διάρκεια της συζήτησης με το κοινό αναδείχθηκε το ζήτημα της εξασφάλισης κινηματογραφικών αδειών για αρχαιολογικούς και ευρύτερα ιστορικούς τόπους σε διεθνές επίπεδο, ο χρόνος και η διαδικασία ανταπόκρισης των θεσμικών οργάνων, η τιμολογιακή πολιτική και τα τέλη τόσο για την κινηματογράφηση όσο και για την προβολή στη συνέχεια, η ασφάλιση των τοποθεσιών και οι δυνατότητες παρέμβασης στο πολιτισμικό και φυσικό περιβάλλον κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων με επωφελή τρόπο για τη βιώσιμη ανάπτυξή του. Επίσης, συζητήθηκε ο πολυπαραγοντικός τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουν οι μεγάλες σε προϋπολογισμό διεθνείς οπτικοακουστικές παραγωγές τις χώρες που επιλέγουν για γυρίσματα (film commissions, οικονομικά και φορολογικά κίνητρα, θεσμικές διευκολύνσεις, τοπική κινηματογραφική βιομηχανία, εργασιακό κόστος κ.ά.).

Σημειώθηκε πως το cash rebate αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κίνητρα για την προσέλκυση σε κάθε χώρα και είναι αναγκαία η προβολή του μέσα από τα εκάστοτε Film Commissions. «Η ενημέρωση των παραγωγών για τα κίνητρα είναι μια σημαντική δραστηριότητα την οποία κάνουν τα Film Commissions. Η ισπανική εμπειρία δείχνει πως η λειτουργία εδώ και είκοσι χρόνια του Film Commissions αύξησε σημαντικά την προσέλκυση διεθνών παραγωγών, η οποία επωφελήθηκε στη συνέχεια από την παροχή του tax rebate τα τελευταία τρία χρόνια», είπε ο Tate Aráez Guzmán.

Η Ελλάδα προσφέρει πολλές δυνατότητες για την προσέλκυση διεθνών οπτικοακουστικών παραγωγών, όχι μόνο για τους αρχαιολογικούς χώρους και για τα νησιά, αλλά για το εύρος και την ποικιλία του φυσικού και αστικού της τοπίου. «Δε χρειάζεται να έρθεις στην Ελλάδα, για να γυρίσεις μόνο Ελλάδα. Εδώ υπάρχουν ταλαντούχα και οργανωμένα συνεργεία με πολλές δυνατότητες εξέλιξης που πραγματικά ξεχωρίζουν. Είναι μια αλυσιδωτή αντίδραση. Η μεγάλη ζήτηση, θα φέρει και νέα προσφορά σε δυνατότητες κινηματογράφησης», σημείωσε ο Γιώργος Σταθόπουλος.

Η πρώτη ενότητα ολοκληρώθηκε με την παρέμβαση της Διευθύντριας του HellenicFilmCommission, Βένιας Βέργου, η οποία συντόνιζε την εκδήλωση, σχετικά με την ελληνική πραγματικότητα. Μεταξύ άλλων τόνισε πως «είναι αναγκαίο αφενός ένα νέο, σταθερό, ορθολογικό θεσμικό πλαίσιο αδειοδότησης και τελών, το οποίο θα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις και αφετέρου η ουσιαστική συνεργασία των εμπλεκόμενων θεσμικών οργάνων. Το Hellenic Film Commissionτου Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου έχει εισηγηθεί στις αρμόδιες διευθύνσεις του Υπουργείου Πολιτισμού τις προτάσεις του, σεβόμενο τόσο το μοναδικό πολιτιστικό απόθεμα της χώρας, όσο και τις δυνατότητες που παρέχονται για την προβολή και αξιοποίησή του μέσω των οπτικοακουστικών παραγωγών, στην κατεύθυνση της ευρύτερης ανάπτυξης της κινηματογραφικής βιομηχανίας στην Ελλάδα».

Κλείνοντας την εκδήλωση η Βένια Βέργου σημείωσε απολογιστικά πως «η σημερινή εκδήλωση ήταν από πολύ νωρίς στις προτεραιότητες του Hellenic Film Commission προκειμένου να δοθεί βήμα για πρώτη φορά σε δημιουργικούς συντελεστές οι επιλογές των οποίων παίζουν καθοριστικό ρόλο στην προσέλκυση διεθνών οπτικοακουστικών παραγωγών, προκειμένου να μας μεταφέρουν τεχνογνωσία και καλές διεθνείς πρακτικές». Τέλος, υπενθύμισε πως το ευρύ κοινό έχει τη δυνατότητα να ψηφίζει την Κέρκυρα, τοποθεσία που πρότεινε το Hellenic Film Commission για τα γυρίσματα της δημοφιλούς βρετανικής σειράς THE DURRELLS, ως την Καλύτερη Ευρωπαϊκή Τοποθεσία Κινηματογραφικών Γυρισμάτων 2018 στο διαγωνισμό του Δικτύου των Ευρωπαϊκών Film Commissions (EUFCN), ο οποίος υλοποιείται ηλεκτρονικά μέσω της πλατφόρμας Cineuropa.org. Η ψηφοφορία ολοκληρώνεται στις 30 Νοεμβρίου.

Στη συζήτηση συμμετείχαν πάνω από 150 άτομα, στην πλειοψηφία τους επαγγελματίες του κινηματογράφου (κυρίως παραγωγοί και location managers), καθώς και εκπρόσωποι από το Υπουργείο Τουρισμού, τον ΕΟΤ, την Περιφέρεια Αττικής, τον Δήμο Αθηναίων, το ΕΚΟΜΕ, αλλά και travel agents, δημοσιογράφοι, φοιτητές και φοιτήτριες του ευρύτερου οπτικοακουστικού τομέα.

Το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου έχει θέσει στους στρατηγικούς του στόχους την υλοποίηση δραστηριοτήτων, οι οποίες μπορούν να λειτουργήσουν εκπαιδευτικά, να διευκολύνουν το διάλογο και την ανταλλαγή τεχνογνωσίας μεταξύ θεσμικών και μη φορέων, καθώς και να παρέχουν τη δυνατότητα δικτύωσης της εγχώριας με τη διεθνή κινηματογραφική βιομηχανία.