- Κείμενο: Δημήτρης Σταθόπουλος | Φωτογραφείς: discovergreece.com
Στην Πελοπόννησο, ανάμεσα σε ξηρούς λόφους και ελαιώνες, στέκεται ένα από τα πιο εμβληματικά μνημεία της ανθρώπινης ιστορίας. Η μεγαλοπρέπεια του μυκηναϊκού κόσμου αποτυπώνεται σε κάθε λίθο, σε κάθε τοίχο αυτού του εξαιρετικού μεγαλιθικού συγκροτήματος που ανήκει στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά.
Στο νότιο άκρο της Ελλάδας, εκεί που η μυθολογία συναντά την αρχαιολογία, βρισκόταν το κορυφαίο ανακτορικό κέντρο του μυκηναϊκού πολιτισμού. Ο Όμηρος τις αποκαλούσε «πολύχρυσες», και δεν υπερέβαλλε. Σύμφωνα με τις μυθολογικές παραδόσεις, ο ημίθεος Περσέας – απόγονος της Δανάης και του Δία – έθεσε τα θεμέλια αυτής της κοσμοπολίτικης πρωτεύουσας. Από τους θρύλους των τιτάνιων οικοδόμων έως την ανεύρεση της χρυσής νεκρικής μάσκας που συνδέθηκε με τον θρυλικό Αγαμέμνονα, κάθε γωνιά κρύβει ιστορίες που συναρπάζουν.
Τα τείχη που έχτισαν θεοί
Περιμετρικά της ακρόπολης υψώνονται τα περίφημα Κυκλώπεια τείχη, οχυρωματικά έργα τόσο μνημειώδη που οι αρχαίοι πίστευαν πως μόνο υπερφυσικές δυνάμεις θα μπορούσαν να τα ανεγείρουν. Η παράδοση αφηγείται ότι ο Περσέας προσέλαβε τους μονόφθαλμους Κύκλωπες από τη Μικρά Ασία για να πραγματοποιήσουν αυτό το αρχιτεκτονικό θαύμα. Από εκεί άλλωστε κληρονόμησαν και το όνομά τους.
Η μνημειώδης είσοδος με τα λιοντάρια
Διασχίζοντας την κεντρική πύλη του οχυρού, συναντά κανείς ένα από τα πρωιμότερα γλυπτικά επιτεύγματα της ευρωπαϊκής τέχνης. Η Πύλη των Λεόντων, κατασκευασμένη περί το 1250 π.Χ., λειτουργούσε ως η επίσημη είσοδος στην οχυρωμένη πόλη. Το χαρακτηριστικό της γνώρισμα είναι η ανάγλυφη σκηνή με τα δύο σμιλεμένα θηρία που πλαισιώνουν μια κεντρική κολόνα, τοποθετημένα στο τριγωνικό άνοιγμα πάνω από τη διάβαση. Η αρμονική συμμετρία του συνόλου αντανακλά την εξουσία της βασιλικής δυναστείας. Το μυστήριο της κατασκευαστικής μεθόδου παραμένει άλυτο, δίνοντας τροφή στην υπόθεση ότι πίσω από αυτό το αριστούργημα κρύβονται οι μυθικοί γίγαντες.
Η χρυσή μάσκα που συγκλόνισε τον κόσμο
Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο Χάινριχ Σλήμαν – εμπνευσμένος από τα ομηρικά έπη – ξεκίνησε ανασκαφές που αποκάλυψαν πέντε εντυπωσιακές νεκρικές μάσκες από χρυσό έλασμα. Βεβαιωμένος ότι είχε βρει τον τάφο του βασιλιά που ηγήθηκε του Τρωικού πολέμου, ονόμασε το πιο εντυπωσιακό εύρημα «προσωπείο του Αγαμέμνονα». Μεταγενέστερες επιστημονικές αναλύσεις όμως χρονολόγησαν το τεχνούργημα μεταξύ 1500 και 1550 π.Χ., τρεις περίπου αιώνες πριν από την εποχή που θεωρείται ότι έζησε ο θρυλικός ηγέτης. Παρά την ιστορική ανακρίβεια, η ονομασία επικράτησε. Σήμερα, το εξαιρετικό αυτό εύρημα φιλοξενείται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της πρωτεύουσας.
Ο θολωτός τάφος του μυθικού βασιλιά
Μεταξύ των πλέον αξιόλογων θολωτών κατασκευών που έχουν αποκαλυφθεί στην περιοχή βρίσκεται αυτή που συνδέεται με τον Ατρέα. Από την εποχή του Παυσανία, οι ντόπιοι αναγνώριζαν το κτίσμα ως «θησαυρό» – υποτιθέμενο αποθηκευτικό χώρο βασιλικών πλούτων του πατέρα του Αγαμέμνονα. Η ονομασία «θησαυρός του Ατρέως» – ή εναλλακτικά τάφος του Αγαμέμνονα – διατηρήθηκε μέχρι σήμερα. Ο χώρος είχε ήδη λεηλατηθεί πριν την επίσκεψη του αρχαίου περιηγητή, ενώ με την πάροδο των αιώνων χρησίμευε ως προστατευτικό καταφύγιο για βοσκούς και τα κοπάδια τους.
Το μουσείο που φιλοξενεί έναν πολιτισμό
Στο τοπικό μουσείο, η συλλογή οργανώνεται σε τέσσερα διακριτά θεματικά τμήματα. Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να εξερευνήσουν την καθημερινότητα και τις επαγγελματικές δραστηριότητες των κατοίκων, να κατανοήσουν τις νεκρικές τους πρακτικές, καθώς και τη μετέπειτα χρήση του τόπου σε ιστορικούς χρόνους. Πρόκειται για μια μοναδική ευκαιρία να γνωρίσετε από κοντά μια από τις λαμπρότερες περιόδους του ελληνικού παρελθόντος.
Ανακαλύπτοντας τα μυστικά της ακρόπολης
Το ιερό της λατρείας
Στο νοτιοδυτικό τμήμα της οχυρωμένης πόλης εντοπίζεται ένα σύμπλεγμα οικοδομημάτων λατρευτικού προορισμού. Τόσο τα αρχιτεκτονικά υπολείμματα όσο και τα αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν σε τελετουργικές πράξεις επιβεβαιώνουν τη θρησκευτική λειτουργία του χώρου.
Το ανακτορικό συγκρότημα
Στο υψηλότερο σημείο της ακρόπολης, πάνω σε τεχνητά διαμορφωμένες επίπεδες επιφάνειες, κυριαρχεί το ανακτορικό κέντρο.
Ο νεκροταφικός περίβολος Β’
Δυτικά του οχυρού εντοπίζεται ένα από τα σημαντικότερα μνημεία που αποκαλύπτουν πληροφορίες για την ταφική αρχιτεκτονική και τις νεκρικές τελετουργίες. Ο συγκεκριμένος χώρος, που χρονολογείται περίπου από το 1650 έως το 1550 π.Χ., περιελάμβανε 26 θέσεις ενταφιασμού. Στις ανασκαφές αποκαλύφθηκαν έξι βασιλικοί λακκοειδείς τάφοι με πλούσια νεκρικά δώρα, συμπεριλαμβανομένης μιας προσωπίδας κατασκευασμένης από ήλεκτρο – το πολύτιμο κράμα χρυσού και αργύρου.
Να στέκεσαι στο κέντρο αυτού του αρχαίου οχυρού σημαίνει να αγγίζεις με τα χέρια σου τριάμισι χιλιετίες ιστορίας. Κάθε πέτρα εδώ έχει να διηγηθεί ιστορίες βασιλέων και πολεμιστών, τελετών και θυσιών, ζωής και θανάτου. Οι Μυκήνες, είναι ένα παράθυρο στην εποχή που διαμόρφωσε τη δυτική πολιτιστική μας ταυτότητα. Και η μαγεία τους παραμένει ανόθευτη, περιμένοντας τον επόμενο επισκέπτη να την ανακαλύψει.
