Μιχάλης Βαμιεδάκης: Πιστοποιητικό εμβολιασμού ή πιστοποιητικό ρεαλισμού;

Γράφει ο Μιχάλης Βαμιεδάκης (*)

Από την αρχή της πανδημίας κατέστη ξεκάθαρο ότι ο αγώνα αυτός είναι μαραθώνιος και όχι σπριντ. Ο κορωνοϊός δυστυχώς δε θα εξαφανιστεί εν μια νυκτί, δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις και η τωρινή πραγματικότητα θα γίνει η «κανονικότητα» μας για αρκετό καιρό, μήνες ή χρόνια.
Παρά τις δυσκολίες και αντιξοότητες, η περσινή τουριστική χρονιά απέδειξε έμπρακτα, ότι υπάρχει πρακτική δυνατότητα για τουριστική δραστηριότητα μέσα στην καρδιά της πανδημίας και μπορεί να αποτελέσει μια παραγωγική όαση μέσα στην έρημο της αδράνειας. Λίγο η άνοδος της θερμοκρασίας, λίγο η διάθεση και το θάρρος του κόσμου να ταξιδέψει, λίγο ο επαγγελματισμός
και το φιλότιμο των ανθρώπων του τουρισμού σε όλες τις βαθμίδες, κατάφεραν παρά τους περιορισμούς να φέρουν ένα αξιοπρεπές αποτέλεσμα. Περιορισμένα μεν έσοδα, αλλά δεν εκτέθηκε ο κλάδος υγειονομικά, λειτουργικά και ποιοτικά. Το ίδιο έδειξαν και οι χειμερινοί προορισμοί τους μήνες που μας πέρασε, όπου η Αίγυπτος, τα Εμιράτα και ο Ινδικός Ωκεανός υποδέχονταν τουρίστες με επιτυχία. Σαφώς έμειναν πολλές θέσεις εργασίας αδρανείς, άνεργοι στο σπίτι, αρκετά ξενοδοχεία και μαγαζιά κλειστά, δεν υπήρχε δουλειά για όλους, η πίτα μίκρυνε, αλλά δεν εξαφανίστηκε. Η στήριξη του Κράτους, η οποία δε γνωρίζουμε για πόσο θα συνεχιστεί, λειτούργησε ως υποκατάστατο για τα κομμάτια της πίτας που χάθηκαν.

Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, το σίγουρο είναι ότι ο τουρισμός μπορεί να επιβιώσει, με μεγέθη και συνθήκες όμως που απαιτούν υπομονή και συντήρησή δυνάμεων μέχρι να επανέλθουν σταδιακά στα προηγούμενα επίπεδα τους. Εδώ λοιπόν καθίσταται ο ρεαλισμός ως κυρίαρχη έννοια και βασική συνθήκη: μόνο αν βρούμε ρεαλιστικούς τρόπους να λειτουργήσουμε
και θέσουμε εφικτούς στόχους θα μπορέσουμε να διοχετεύσουμε στοχευμένα τις λιγοστές δυνάμεις μας. Το Κράτος δε έχει ανεξάντλητους πόρους και αναπόφευκτα θα πρέπει να αρχίσει σταδιακά να τους διοχετεύει στις μακροπρόθεσμες επιδράσεις (π.χ. αναπλήρωση χαμένων θέσεων εργασίας την επόμενη πενταετία, κλπ)

Ακούω να γίνεται πολύς λόγος για το πιστοποιητικό εμβολιασμού, το οποίο τείνει για γίνει το Άγιο Τουριστικό Δισκοπότηρο τις μέρες που ζούμε. Ανήκω σαφώς σε αυτούς που πιστεύουν στο εμβόλιο και τις θετικές επιδράσεις του, δεν είναι όμως το μαγικό ραβδί που θα ανοίξει τα σύνορα, θα γεμίσει τις πτήσεις και θα φέρει άμεσα αποτελέσματα στον τουρισμό. Οι ξεκάθαροι
κανόνες θα το πετύχουν αυτό και αυτούς χρειαζόμαστε… χθες. Σαφώς ο εμβολιασμένος έχει μια ασπίδα προστασίας, θα νοσήσει θεωρητικά ελαφρύτερα, όσο πιο πολλοί εμβολιασμένοι ταξιδεύουν, τόσο πιο ασφαλές είναι το ταξίδι για όλους. Τυπικά, όμως, η ανοσία πάνω σε ένα ενδεχόμενο πιστοποιητικό μπορεί να επιβεβαιωθεί μόνο για 4 – 5 μήνες, ο εμβολιασμένος θα συνεχίζει να διασπείρει τον ιό και κανένας τουριστικός επιχειρηματίας με βάση την ισχύουσα νομοθεσία δεν μπορεί το σύνολο του προσωπικού του να εμβολιαστεί, αν κάποιοι δεν το επιθυμούν. Το σύστημα λοιπόν έχει πολλά κενά και προφανώς το εμβόλιο δεν μπορεί να είναι ο κύριος άξονας.

Με άλλα λόγια ο ‘Αγγλος ή Γερμανός που εμβολιάζεται τώρα, το Μάρτιο, αν λάβει κάποιο πιστοποιητικό, η ανοσία του τυπικά θα λήγει τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο, άρα (από τεχνικής άποψης) αν ταξιδέψει τον Σεπτέμβριο στην Ελλάδα θα αντιμετωπίζεται ως μη εμβολιασμένος Περίπτωση να ανανεώσει εκ νέου τον εμβολιασμό του όταν η Ευρώπη δεν θα έχει ολοκληρώσει τον πρώτο γύρο στο σύνολο του πληθυσμού, δεν υπάρχει, άρα το πιστοποιητικό δεν προσφέρει κάτι από διαδικαστικής άποψης. Σε πρακτικό επίπεδο τα πράγματα σαφώς θα είναι διαφορετικά καθώς προφανώς και θα έχει αυξημένη ανοσία σε σχέση με ένα μη εμβολιασμένο, αλλά η επίδραση του εμβολίου για το 2021 μπορεί να είναι μόνο ψυχολογική, πρακτική ή να συνεισφέρει
στην πολυπόθητη ανοσία της αγέλης. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποτελέσει νομικό η επιχειρησιακό εργαλείο για τον τουριστικό σχεδιασμό.

Οι μελλοντικοί ταξιδιώτες περιμένουν να ακούσουν τα χρονοδιαγράμματα και τους κανόνες που θα ισχύσουν για να αρχίσουν να προγραμματίζουν τις διακοπές τους : πότε θα είναι μια ασφαλής και ρεαλιστική ημερομηνία που θα μπορέσουν να ταξιδέψουν (προφανώς όχι πριν τον Ιούνιο), τι θα απαιτείται (αρνητικό test, προ της αναχώρησης, rapid test κατά την άφιξη ή ο,τιδήποτε), πως θα λειτουργήσουν οι επιχειρήσεις (πρωτόκολλα λειτουργίας, εμβολιασμός προσωπικού) και τι θα συμβεί με τα λεφτά τους αν ακυρωθούν οι διακοπές του λόγω ανωτέρα βίας (το περσινό φιάσκο με την παρακράτηση των προκαταβολών δεν μπορεί να επαναληφθεί). Η εμπειρία του 2020 σε λειτουργικό επίπεδο και η ευκαιρίες που προφέρει η τεχνολογία και επιστήμη με διαθεσιμότητα οικονομικότερων και ταχύτερων test διευκολύνουν πολύ αυτή την οριοθέτηση.
Σαφώς στους κανόνες αυτούς θα μπορούσε να υπάρξει μια μέριμνα για τους εμβολιασμένους με πιστοποιητικό σε ισχύ, αλλά όπως νομοτελειακά θα δείξουν τα στατιστικά το ποσοστό θα είναι πολύ μικρό για φέτος.

Ακούω συνεχώς από επίσημα χείλη ότι το 2021 θα είναι καλύτερο για αδιευκρίνιστους λόγους από το 2020, αλλά δυστυχώς δε βλέπω ακόμα δεδομένα που να τεκμηριώνουν αυτή την άποψη. Η πορεία των κρατήσεων έχε τελματώσει, «μαγιά» προκρατήσεων (όπως υπήρχε το 2020) δεν υπάρχει, η αοριστία των λειτουργικών κανόνων λειτουργεί ανασταλτικά στη διάθεση του κόσμου να προγραμματίσει τις διακοπές του και αντί να βλέπουμε την κεφαλαιοποίηση της περσινής εμπειρίας και δυναμικής που δημιουργούν οι εμβολιασμοί, έχουμε επενδύσει σε ένα κυνήγι μαγισσών για ένα πιστοποιητικό που δε θα μας προσφέρει πρακτικά πλεονεκτήματα.
Εύχομαι λοιπόν ο τουριστικός κόσμος σε συλλογικό και κυβερνητικό επίπεδο να αρχίσει να επενδύει σε ένα πιστοποιητικό ρεαλισμού, ώστε να προχωρήσουμε λαβωμένοι μεν, ζωντανοί δε, άμεσα στο δύσκολο αυτό μονοπάτι…
* Ο Μιχάλης Βαμιεδάκης είναι επιχειρηματίας τουρισμού & φιλοξενίας & πρώην Εντεταλμένος Σύμβουλος Τουρισμού της Περιφέρειας Κρήτης