Γιώργος Βερνίκος: Έντονη η ανάγκη αναδιάρθρωσης και μεταρρυθμίσεων του αναπτυξιακού μας μοντέλου

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες και στοχευμένες ήταν οι παρεμβάσεις του κ. Γιώργου Βερνίκου, πρώην προέδρου της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της Ελλάδος και Γενικού Γραμματέα του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, στη διαδικτυακή συζήτηση που διοργάνωσε η Τράπεζα της Ελλάδος με θέμα: "H Tράπεζα της Ελλάδος σας ακούει".

 H παρέμβαση του κ. Βερνίκου είχε ως εξής:

 "Θέλω καταρχήν να συγχαρώ την Τράπεζα της Ελλάδoς για τις πάντα ποιοτικές πρωτοβουλίες και εκδηλώσεις που πραγματοποιεί.  Ιδιαίτερα η εκδήλωση «Η Τράπεζα της Ελλάδoς σας ακούει» επιτυγχάνει πολλαπλούς στόχους:  Βοηθάει την ηγεσία ν’ αφουγκράζεται την ευρύτερη κοινωνία, δυναμώνει τη δημοκρατία γιατί δίνει την αίσθηση της συμμετοχής στους πολίτες και γνωστοποιεί ευρύτερα το έργο της Τράπεζας. 

Η εντολή προς την Τράπεζα της Ελλάδος είναι συνυφασμένη με τη διατήρηση του πληθωρισμού περί το 2%, τη σταθερότητα των τιμών, αλλά και την αυξημένη πίστη στο νόμισμα και στην ακολουθούμενη νομισματική και οικονομική πολιτική. 

 Η πανδημία αλλάζει τα πάντα, όχι μόνο υγειονομικά και οικονομικά, αλλά και κοινωνικά και ανθρωπολογικά.  Ουσιαστικά ξαναγνωριζόμαστε.  Άλλωστε η ίδια η Ε.Ε. καλείται να παίξει ένα πολύ πιο σημαντικό ρόλο, όχι μόνο στο υγειονομικό επίπεδο, αλλά και στην όλη αλυσίδα παραγωγής και εφοδιασμού, ώστε να υπάρχει στοιχειώδης έλεγχος.

Η οικονομία μας, λόγω της πανδημίας, αναπνέει με τεχνητή βοήθεια και στην πραγματικότητα δεν ελέγχονται οι δημοσιονομικοί περιορισμοί, δεν λειτουργούν τα κριτήρια του Συμφώνου Σταθερότητας και έχουν απελευθερωθεί οι μηχανισμοί των κρατικών ενισχύσεων.

Λόγω της ύφεσης προωθούνται δύο παράλληλοι στόχοι: Η διάσωση της υφιστάμενης δομής και η δυνατότητα επιβίωσης στη μετα-πανδημία εποχή.  Ταυτόχρονα είναι έντονη η ανάγκη αναδιάρθρωσης και μεταρρυθμίσεων του αναπτυξιακού μας μοντέλου.  Σημειώνω ότι στο συγκεκριμένο περιβάλλον διογκώνονται οι ανισότητες, όχι μόνο μεταξύ κοινωνικών ομάδων και περιφερειών, αλλά και μεταξύ των κρατών-μελών, ανάλογα με τη δημοσιονομική ευχέρεια που έχει η κάθε χώρα να ενισχύει τις επιχειρήσεις της. 

Στη χώρα μας οι επιχειρήσεις που είναι επιλέξιμες με αμιγώς τραπεζικά κριτήρια είναι λίγες.  Η επιστροφή στην κανονικότητα -που υγειονομικά σημαίνει απελευθέρωση και επιστροφή στη φυσιολογική ζωή- οικονομικά σημαίνει επιστροφή σε κανόνες που αν δεν είναι πιο ευέλικτοι και πιο έξυπνοι από τους κανόνες που υπήρχαν πριν την πανδημία, μπορεί να δημιουργήσουν πολύ δυσάρεστες συνθήκες για την οικονομία μας, θα οδηγήσουν σε κλείσιμο επιχειρήσεων και εκτίναξη της ανεργίας.

Η Τράπεζα της Ελλάδος, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα, αλλά και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί πρέπει να προετοιμάζονται και για την επόμενη μέρα.  Ν’ αποφύγουμε δυσάρεστες συνθήκες, όπως η περιβόητη δήλωση της Ντοβίλ το 2010, που είχε σαν αποτέλεσμα να εκτιναχθούν τα ελληνικά επιτόκια και η ανεργία στο 30%.  Οι μνήμες είναι νωπές.

Είναι σημαντικό ότι τα θέματα αυτά δεν απασχολούν μόνο την Ελλάδα και η πανδημία έχει αυξήσει την αίσθηση της αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών-μελών της Ε.Ε.  Ίσως όχι στο επίπεδο που θα θέλαμε, αλλά σίγουρα υπάρχουν σημαντικά βήματα, όπως τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και πιστεύω και άλλων σχετικών προγραμμάτων που θ’ ακολουθήσουν.  Είναι σίγουρο όμως ότι αργά ή γρήγορα θα επανέλθουν θέματα που ήταν στην επικαιρότητα πριν την πανδημία, όπως το θέμα της εγγύησης των καταθέσεων, η διαφορά επιτοκίων βορρά-νότου, η ανάγκη ενιαίας οικονομικής και νομισματικής πολιτικής, όλα τα θέματα που έχουν σχέση με τη ρευστότητα και τις επιδοτήσεις και σειρά άλλων θεμάτων που είναι συνδεδεμένα με τη βιώσιμη ανάπτυξη, την τεχνολογία και που μ’ αυτό που ονομάζουμε «κλείδωμα των ανισοτήτων».

Είμαι σίγουρος ότι στην Τράπεζα της Ελλάδος θα υπάρχει σοβαρή συζήτηση για την καλή προετοιμασία και για την επόμενη μέρα.

Επιτρέψτε μου επίσης, σαν εκπρόσωπος του τουρισμού, να επισημάνω ειδικότερα θέματα του τουρισμού, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Πρόεδρός μας, Γιάννης Ρέτσος, συμμετέχει στο Γενικό Συμβούλιο της Τράπεζας της Ελλάδος και είμαι σίγουρος ότι υπάρχει καλή γνώση των στοιχείων.

H πανδημία του κορονοϊού, συνεχίζει να έχει τεράστια επίδραση στην οικονομική δραστηριότητα της Ελλάδας, όπως και στις υπόλοιπες οικονομίες σε παγκόσμιο επίπεδο.

Μέσα σε αυτό το πρωτόγνωρο περιβάλλον, ο ελληνικός τουρισμός δέχθηκε και συνεχίζει να δέχεται ισχυρούς κλυδωνισμούς. Ενδεικτικό είναι το γεγονός, ότι οι απώλειες σε επίπεδο τουριστικών εσόδων τη χρονιά που μας πέρασε έφθασε σχεδόν στο 80% έναντι του 2019. 

Στήριξη του τουρισμού όλο το πρώτο εξάμηνο

Η στήριξη του τουρισμού είναι βέβαιο πως θα χρειαστεί να συνεχίσει όλο το πρώτο εξάμηνο του 2021. Στο πλαίσιο αυτό, θα χρειαστούν και νέα εργαλεία επιθετικής πολιτικής και στήριξης της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουρισμού όταν οι υγειονομικές συνθήκες επιτρέψουν το άνοιγμα της αγοράς.

Η ιδιαιτερότητα του τουρισμού, περισσότερο από άλλους τομείς της οικονομίας, είναι ότι χρειάζεται εργαλεία που να επιτρέπουν στις τουριστικές επιχειρήσεις τη  διαμόρφωση ανταγωνιστικών τιμών σε σχέση με άλλους διεθνείς προορισμούς καθώς το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων μας προέρχεται από τους ξένους τουρίστες.  

Στο πλαίσιο αυτό στις προτάσεις που έχουμε καταθέσει ως ΣΕΤΕ περιλαμβάνεται και μία προσωρινή, για το 2021, μείωση του ΦΠΑ σε διαμονή και υπηρεσία τουριστικού πακέτου, που θα βοηθήσει ανταγωνιστικά τις επιχειρήσεις, το δεύτερο εξάμηνο του έτους, να διεκδικήσουν στον σκληρό ανταγωνισμό μεγαλύτερο μέρος από μία μικρότερη πίτα.

Οι  προσδοκίες και φυσικά τα πλάνα μας για τα έσοδα του 2021 θα πρέπει να κινηθούν σε χαμηλότερα επίπεδα και θα διαμορφωθούν ανάλογα με την εξέλιξη της πανδημίας και των μέτρων περιορισμού της. 

Tα δεδομένα που μας κάνουν να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο σχεδιασμό μας είναι πολλά και κάθε μέρα προστίθενται και άλλα. Μεγάλοι διεθνείς οργανισμοί, και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανάμεσά τους, δεν αναμένουν μείωση των κρουσμάτων λόγω εμβολιασμών πριν το δεύτερο μισό του 2021, κάτι που μαζί με τις πολύ πρόσφατες καθυστερήσεις στους εμβολιασμούς, μας οδηγεί προς τα δυσμενέστερα σενάρια.

Γι’ αυτόν τον λόγο οι μεγάλες αεροπορικές εταιρείες δεν έχουν ακόμα προχωρήσει σε οριστικό σχεδιασμό, λόγω της αβεβαιότητας που επικρατεί, και θα επανέλθουν το αμέσως επόμενο διάστημα, όταν τα πράγματα θα είναι πιο προβλέψιμα. 

Η παραπάνω αβεβαιότητα, πολλαπλασιάζεται και από τρεις παράγοντες που είναι απόλυτα συνδεδεμένοι και αλληλοεπηρεαζόμενοι. Την όχι και τόσο θετική εξέλιξη των εμβολιασμών ανά χώρα, τους κανονισμούς που περιορίζουν τα ταξίδια, με κάθε χώρα να έχει την δική της προσέγγιση και έτσι να διασπάται η αγορά και φυσικά, την αβεβαιότητα ως προς τις προθέσεις του κόσμου να ταξιδέψει.

Όλα τα παραπάνω, μας οδηγούν σε ένα συμπέρασμα. Η κρίση για τον τουρισμό δεν τελείωσε. Μπροστά μας έχουμε ένα δύσκολο καλοκαίρι για το οποίο θα πρέπει να προετοιμαζόμαστε ανάλογα. Η επανεκκίνηση του τουρισμού δεν είναι μια αυτόματη διαδικασία. Χρειάζεται χρόνος για να ενεργοποιηθεί ολόκληρη η αλυσίδα που ξεκινάει από τους tour operators και καταλήγει στα ξενοδοχεία. 

Τελειώνοντας υπενθυμίζω ότι το ζήτημα της βελτίωσης των δημοσίων υποδομών βρίσκονται σταθερά στην ατζέντα των προτεραιοτήτων του ΣΕΤΕ τα τελευταία χρόνια.  Η πλέον πρόσφατη εξέλιξη αφορά μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, η οποία περιλαμβάνει πολύ συγκεκριμένες προτάσεις για επενδύσεις σε έργα δημοσίων υποδομών σε ολόκληρη την Ελλάδα.  Η εν λόγω μελέτη, η οποία παραδόθηκε εγκαίρως στην Κυβέρνηση για να βοηθήσει και στο σχέδιο που υποβλήθηκε στην Ε.Ε. για το Ταμείο Ανάκαμψης, μπορεί ν’ αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο.  Άλλωστε, η βελτίωση των υποδομών και η διαχείριση προορισμών συνδέεται άμεσα και με τη διατήρηση ή ακόμα και βελτίωση της 5ης θέσης που έχουμε ως χώρα βάσει του Nation Brand Index του Simon Anholt".