Iyad Kayali: Οι μεταφορές και ο τουρισμός μαζί, ενάντια στις αυξανόμενες εκπομπές

*Γράφει ο κ. Iyad Kayali, Σύμβουλος Αειφόρου Τουρισμού

Κατά τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή του 2019 (COP25) στη Μαδρίτη, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (UNWTO) δημοσίευσε την αναφορά για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα του τουριστικού τομέα που σχετίζονται με τις μεταφορές. Αυτή η εκτενής μελέτη αναλύει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των διάφορων μορφών μεταφορών και μετακινήσεων στον τουριστικό τομέα. Σύμφωνα με τον απολογισμό της έρευνας, υπολογίζεται πως μέχρι το 2030 οι εκπομπές των μεταφορών του τουρισμού θα αποτελούν το 5,3% των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που προέρχονται από τον άνθρωπο.

O Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού καλεί την τουριστική βιομηχανία να κάνει περισσότερα, έχοντας ξεκινήσει το πρόγραμμα “The One Planet Sustainable Tourism Programme” που προωθεί τον αειφόρο τουρισμό σε όλο τον κόσμο. Το πρόγραμμα επισημαίνει πως οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τις μεταφορές του τουρισμού προβλέπεται να αυξηθούν από 1,6 εκατομμύρια τόνους σε σχεδόν 2 εκατομμύρια τόνους από το 2016 έως το 2030. Οι εκπομπές του τουριστικού τομέα αντιπροσώπευαν το 22% από όλες τις εκπομπές των μεταφορών το 2016.

Τι μπορεί να κάνει η Ελλάδα;

Στη χώρα μας, όπου ο τουρισμός αποτελεί περίπου το 25% του Εθνικού Ακαθάριστου Προϊόντος, η συνεργασία του τουρισμού με τις μεταφορές είναι βασική, μιας και εδώ οι δημόσιες συγκοινωνίες μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη μείωση των εκπομπών. Τα νέα είναι και δεν είναι ενθαρρυντικά: από τη μία μεριά οι ελληνικοί σιδηρόδρομοι έχουν αναβαθμιστεί και οι υπηρεσίες τους έχουν γίνει πιο αποτελεσματικές. Περιμένουμε ακόμα να φτάσει και σε περισσότερους τουριστικούς προορισμούς, και η πρόσφατη ιδιωτικοποίηση του σιδηροδρομικού τομέα σίγουρα θα συμβάλλει σε αυτό. Από την άλλη, όμως, πολλές τοπικές εταιρείες λεωφορείων ΚΤΕΛ έχουν μείνει πίσω και οι υπηρεσίες τους δεν είναι φιλικές προς τους επισκέπτες. Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε νέα οχήματα λεωφορείων και περισσότερες διαδικτυακές διευκολύνσεις για τους πελάτες. Όσον αφορά τις ιδιωτικές μετακινήσεις, οι εταιρείες ενοικιάσεων (ΙΧ αλλά και τουριστικών λεωφορείων) θα μπορούσαν να στραφούν προς την διάθεση περισσότερων υβριδικών και ηλεκτρικών οχημάτων, μαζί με τις απαραίτητες εγκαταστάσεις όπως ειδικά βενζινάδικα και σταθμούς φόρτισης.

Τα e-ferry θα μας σώσουν

Όσον αφορά στις θαλάσσιες μεταφορές, τα μονοπώλια στις διαδρομές και ο γρήγορα υποβαθμιζόμενος στόλος των πλοίων δείχνουν πως οι υπηρεσίες είναι αναποτελεσματικές και έχουν μείνει στάσιμες. Οι ιδιωτικοποιήσεις και η αύξηση των σκαφών υψηλής τεχνολογίας μπορούν να προσφέρουν πολλά στην προώθηση των πράσινων θαλάσσιων μεταφορών. Με τόσα θαλάσσια δρομολόγια που πραγματοποιούμε στην Ελλάδα με πλοία, τα ηλεκτρικά ferries θα μπορούσαν να αλλάξουν το μοντέλο και να έχουν ραγδαία επίδραση στις θαλάσσιες μεταφορές. Στη Δανία έχουν το μεγαλύτερο ηλεκτρικό e-ferry, το Ellen, που χωράει 30 οχήματα και 200 επιβάτες. Επίσης, η νορβηγική εταιρεία Norled διαθέτει το καινοτόμο Ampere ferry, με μηδενικές εκπομπές και ελάχιστο θόρυβο. Η κυβέρνηση και ενδιαφερόμενα μέρη όπως ο ΕΟΤ, ο ΣΕΤΕ και το Υπουργείο Τουρισμού μπορούν να δώσουν ώθηση στις ιδιωτικοποιήσεις και να διευκολύνουν πράσινα έργα στις μεταφορές. Ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση αποτελεί το επερχόμενο λανσάρισμα των υδροπλάνων, το οποίο καθυστέρησε πολύ αλλά φαίνεται να ολοκληρώνεται.

Μεγάλες αλλαγές στην αεροπορική βιομηχανία

Θα θέλαμε να δούμε ελληνικές και ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες -αλλά όχι μόνο- να ακολουθούν το παράδειγμα της Easyjet. Η EasyJet θα γίνει η πρώτη μεγάλη εταιρεία αερομεταφορών που αντισταθμίζει πλήρως τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που παράγουν τα αεροσκάφη της, με κόστος 25 εκατ. λίρες το χρόνο. Όπως δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, μπορεί το πρόγραμμα αντιστάθμισης να μην είναι η τέλεια λύση, αλλά είναι ένα ενδιάμεσο βήμα έως ότου εφαρμοστούν νέες τεχνολογίες. Μια ακόμα εταιρεία, η μητρική εταιρεία της British Airways έχει ανακοινώσει πως θα αντισταθμίσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα για τις πτήσεις εσωτερικού.

Πρέπει, λοιπόν, στην Ελλάδα να μπούμε άμεσα στο παιχνίδι. Η ανάγκη για μείωση των εκπομπών του άνθρακα είναι επιτακτική και ο τουριστικό τομέας οφείλει να πάρει τα μέτρα του. Πρέπει να γίνουν πρακτικές κινήσεις που θα υλοποιούν τα συμπεράσματα των ερευνών. Όσο αυτά μένουν στο επίπεδο της ιδέας και της διαπίστωσης, η κατάσταση μόνο θα χειροτερεύει. Οι μεταφορές και ο τουρισμός στην Ελλάδα πρέπει να συνεργαστούν ώστε να βρουν πράσινες καινοτόμες λύσεις πριν να είναι πολύ αργά.