Η "τουριστική επέλαση" της Αλβανίας και ο ανταγωνισμός με τους ελληνικούς προορισμούς

• Γράφει ο Νότης Μαρτάκης (*)

Μόλις πριν από λίγες ημέρες ο σπεσιαλίστας τουρ οπερέιτορ για Ελλάδα και Κύπρο (μέχρι τώρα) Olympic Holidays ανακοίνωσε ότι προσθέτει αυτό το καλοκαίρι την Αλβανία στο πρόγραμμά του. Την περιγράφει ως προορισμό «αξιοσημείωτα απαλλαγμένο από τον μαζικό τουρισμό παρά το εκπληκτικό τοπίο του» και «ελκυστικά προσιτό για τους επισκέπτες του Ηνωμένου Βασιλείου».

Με λίγα λόγια απαντά έμμεσα σε όσα εμείς οι ίδιοι στην Ελλάδα φροντίσαμε να «διαφημίσουμε» περί δήθεν υπερτουρισμού και της περί «φέρουσας ικανότητας» φράσης, που άνοιξε ορέξεις σε κάποιους που βρήκαν την ευκαιρία να «πουλάνε μελέτες».

Η Αλβανία, όπως επισημαίνει ο βρετανικός οργανισμός, είναι γνωστή για την ακτογραμμή της, την κουζίνα, το κρασί, τα βουνά, τα κάστρα και τα αρχαία κτίσματα που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της Unesco. Και βέβαια, δεν ήταν ο μόνος αφού και αεροπορικές εταιρίες του Ηνωμένου Βασιλείου είχαν ανακοινώσε νωρίτερα ότι εγκαινιάζουν απευθείας πτήσεις προς τα Τίρανα, την ίδια στιγμή που ετοιμάζεται να υποδεχθεί διεθνείς πτήσεις και το αεροδρόμιο του Αυλώνα.

Το πλέον πρόσφατο νέο είναι ότι η Αλβανία θα είναι η τιμώμενη χώρα στην έκθεση ITB Berlin, που θα πραγματοποιηθεί από τις 4 έως τις 6 Μαρτίου 2025.

Το σλόγκαν, που λανσάρει η Αλβανία στη μεγαλύτερη επαγγελματική τουριστική έκθεση στον κόσμο είναι το «Albania All Senses». Κατά τη διάρκεια της έκθεσης, η χώρα θέλει να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για να παρουσιάσει την τουριστική της ποικιλομορφία στους εμπορικούς επισκέπτες. Εκτός από τα γραφικά αξιοθέατα, ο πολιτισμός και η ιστορία της Αλβανίας θα βρεθούν στο επίκεντρο της προβολής. Το περίπτερο της Αλβανίας αναπτύσσεται σε 700 τετραγωνικά μέτρα. Εκεί θα πραγματοποιηθεί η επίσημη έναρξη της ΙΤΒ το πρωί της 4ης Μαρτίου και, όπως ανακοινώθηκε,  θα βρίσκονται ο Αλβανός πρωθυπουργός Edi Rama και η Υπουργός Τουρισμού Mirela Kumbaro Furxhi, ο δήμαρχος του Βερολίνου, ο Γενικός Γραμματέας του Un Tourism (Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού), ο Διευθύνων Σύμβουλος της διοργανώτριας εταιρείας της ΙΤΒ, Messe Berlin και άλλες προσωπικότητες.

Η προετοιμασία της γειτονικής μας χώρας εξελίσσεται με γοργούς ρυθμούς την τελευταία τριετία, παράλληλα με την προσέλκυση σημαντικών επενδύσεων. Πέρυσι μάλιστα η κυβέρνηση της Αλβανίας ενέκρινε αίτημα του κ. Jared Kushner, γαμπρού του Προέδρου Τράμπ, για την ανάπτυξη του ακατοίκητου νησιού Sazan (φωτογραφία) ως πολυτελούς θέρετρου με την επονομασία «Sazan Island Touristic Resort», χορηγώντας του καθεστώς στρατηγικού επενδυτή. Στη σχετική απόφαση αναφερόταν, ότι η σχεδιαζόμενη επένδυση, αξίας 1,4 δισ. ευρώ, πληροί τα κριτήρια της αλβανικής νομοθεσίας για τις στρατηγικές επενδύσεις, δεδομένου, ότι κατά τη διάρκεια των εργασιών προβλέπεται η απασχόληση 1.000 ατόμων. Το νησί Sazan έχει έκταση πέντε τετραγωνικών χιλιομέτρων και βρίσκεται περίπου 30 χιλιόμετρα από την Αυλώνα, κοντά στο στενό του Οτράντο.

Τις πολύπλευρες επενδυτικές ευκαιρίες στον τουριστικό της τομέα, είχε τονίσει και  ο Γενικός Γραμματέας του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού του ΟΗΕ (UN Tourism) Zurab Pololikashvili, μιλώντας σε συνέδριο στα Τίρανα, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Περιφερειακής Επιτροπής του UN Tourism για την Ευρώπη, σε συνεργασία με το Υπουργείο Τουρισμού και Περιβάλλοντος της Αλβανίας.  "Με τη στρατηγική γεωγραφική της θέση, τις αναπτυσσόμενες υποδομές και μια κυβέρνηση αφοσιωμένη στην ενίσχυση των άμεσων ξένων επενδύσεων, η Αλβανία αναδεικνύεται ως ελκυστικός προορισμός για επενδυτές", υπογράμμισε ο Zurab Pololikashvili. Σύμφωνα μάλιστα με τα στοιχεία, που παρουσιάστηκαν:

• Το 2023 η Αλβανία κατατάχθηκε 4η παγκοσμίως ως προς τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση στις διεθνείς τουριστικές αφίξεις, σημειώνοντας αύξηση 56% έναντι του 2019.
• Η Αλβανία υποδέχθηκε 7,5 εκατομμύρια διεθνείς αφίξεις το 2022 και 10,1 εκατομμύρια το 2023.
• Η ισχυρή ανάκαμψη στον τουρισμό ενίσχυσε το ΑΕΠ της χώρας κατά 5% έναντι του 2022.
• Ο διεθνής τουρισμός στην Αλβανία αποτελεί το 46% των συνολικών εξαγωγών και το 65% των εξαγωγών στον τομέα των υπηρεσιών.
• Τα τελευταία πέντε χρόνια, η Αλβανία προσελκύει σταθερά άμεσες ξένες επενδύσεις σε επίπεδα που ξεπερνούν τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας των 1.004 εκατομμυρίων ευρώ. Το 2022, η χώρα προσέλκυσε 1,372 δισεκατομμύρια ευρώ επενδυτικά κεφάλαια και μεταξύ Ιανουαρίου και Σεπτεμβρίου 2023, έλαβε προσέλκυσε 1,089 δισεκατομμύρια ευρώ.
• Στην Αλβανία αναπτύχθηκαν το 2023 και μέχρι τώρα το 2024, 154 νεοφυείς επιχειρήσεις σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, του τουρισμού, της τεχνολογίας και της καινοτομίας.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Un Tourism, ο κλάδος θα αυξήσει την ετήσια συνεισφορά του στο 749 δισ. λεν την επόμενη 10ετία, απασχολώντας περισσότερους από 314.000 εργαζόμενους σε όλη τη χώρα. Οι δαπάνες των διεθνών τουριστών εκτιμώνται σε μια 10ετία σε 565 δισεκατομμύρια λεκ και οι δαπάνες των εγχώριων επισκεπτών αναμένεται να φτάσουν σχεδόν τα 152 δισεκατομμύρια λεκ.

Με όλα τα παραπάνω ως δεδομένα, με τη σοβούσα οικονομική ύφεση που απειλεί την Ευρώπη και που αναμένεται να ενταθεί μετά τον παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο που κήρυξε η κυβέρνηση των ΗΠΑ και όλες τις άλλες συνέπειες των γεωπολιτικών ανακατατάξεων που, όπως είναι φυσικό, θα πλήξουν το ταξιδιωτικό εισόδημα με συνέπεια στις διανυκτερεύσεις και τη μέση δαπάνη, οφείλει η χώρα μας και κάθε προορισμός χωριστά να επικαιροποιήσουν τη στρατηγική τους. Και σε καμία περίπτωση να μη θεωρήσει οιοσδήποτε σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο ότι, επειδή διασφάλισε δημοφιλία, μπορεί να θεωρεί δεδομένους και τους «πελάτες». 

Η ανάγκη για την επαναπροσέγγιση των αγορών ενδιαφέροντος επιβάλλει την αναθεώρηση της μεθοδολογίας. Και αυτή δεν μπορεί μεν να αποστασιοποιείται από κάθε προσπάθεια συντήρησης της προβολής αλλά χωρίς να εξαιρεί πλέον από αυτήν τους ίδιους τους πωλητές ταξιδιών από το εξωτερικό που, περισσότερο παρά ποτέ, έχουν ανάγκη καθοδήγησης από τους προορισμούς.

ΥΓ. Δεν είναι η πρώτη φορά που επισημαίνω τους κινδύνους από τον ανταγωνισμό, κυρίως από Αλβανία και Κροατία. Και, όπως συνέβη το 2019 όταν καταδίκασα τη χρήση του όρου «υπερτουρισμός», όταν αργότερα, στην πανδημία, πρότεινα την υγειονομική βίζα, πριν καθιερωθεί το εμβόλιο και όταν μόλις προ ημερών αναφέρθηκα στην ανάγκη επιθετικής διαφήμισης λόγω της σεισμικής δραστηριότητας στη Σαντορίνη αντιμετώπισα τον εκκωφαντικό θόρυβο της σιωπής.

(*) Ο Νότης Μαρτάκης είναι πρόεδρος της εταιρείας παροχής συμβουλών για τον τουρισμό MTC Group