Τουρισμός και Σένγκεν: Εντός, εκτός ή επί τα αυτά;

Το δηλώνω από την αρχή για να μην έχουμε παρεξηγήσεις, παρακάτω: ο αντίκτυπος οποιασδήποτε ανατροπής στη θέση της χώρα μας, στο πλαίσιο της Συνθήκης Σένγκεν, θα είναι ένα συντριπτικό πλήγμα, σε πολλά επίπεδα. Πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό. Εξαγωγές, εισαγωγές, απασχόληση, επιχειρηματικότητα, μετακινήσεις. Αλλά και σε επίπεδο συμβολισμών και σε επίπεδο επικοινωνιακό και εικόνας και εθνικής υπερηφάνειας κοκ. 

Ξεκάθαρα. 

Για το πώς φθάσαμε ως εδώ, καθένας μπορεί να θυμηθεί και να κρίνει. Πως οι πολιτικοί μας ταγοί περίμεναν “καμιά 100στή χιλιάδες πρόσφυγες” τον Μάρτιο του 2015, που “λιάζονται” και “εξαφανίζονται” και τώρα έχουμε πιάσει το εκατομμύριο και ακόμα συνεχίζουμε.

Πως προ μηνών, ορθώς ή εσφαλμένως, αναλάβαμε κάποιες δεσμεύσεις και υποχρεώσεις που πολύ απλά δεν τις τηρήσαμε. Και επειδή δεν είμαστε εμείς εντάξει έναντι αυτών για τα οποία δεσμευτήκαμε και αφήσαμε τον χρόνο να κυλάει (χαλαράααα), τώρα μας ήρθε κατακέφαλα η προειδοποίηση των τριών μηνών.

Πριν, επομένως, αναλωνόμαστε σε αυτές τις πράγματι ανατριχιαστικές καταστάσεις που εκδηλώνονται με τα “πνίξτε τους!” ή τα “μην μας στέλνετε μαύρους!” και παράλληλα με τα πιεστικά, όντως, ερωτήματα γιατί η Τουρκία, η μεγάλη “πηγή” και “πληγή” αυτών των δεινών, όχι απλώς δεν πιέζεται και δεν επιπλήττεται αλλά… χρηματοδοτείται κιόλας, ας δούμε τι έπρεπε να έχουμε κάνει εμείς και δεν το κάναμε, ακόμη.

Ευθεία “έξωση”, “εξοβελισμός”, “αποβολή”, “έξω με τις κλωτσές” όπως θέλετε πέστε το, χώρας από τη Συνθήκη Σένγκεν, δεν προβλέπεται. Αυτό που προβλέπεται είναι μονομερείς ή συντονισμένες ενέργειες των υπόλοιπων απέναντι σε αυτήν τη χώρα – συνοριακοί έλεγχοι εν προκειμένω και για συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα - κατόπιν σύστασης του Συμβουλίου της ΕΕ, που πρέπει να εγκριθεί με ειδική πλειοψηφία.

Ο κίνδυνος, επομένως, είναι το αν άλλες χώρες της Συνθήκης αρχίσουν να εφαρμόσουν συνοριακούς ελέγχους σε όποιον και σε ό,τι έρχεται από την Ελλάδα. Ο έμμεσος αποκλεισμός. 

Κάπου εδώ μέσα “κρυμμένο”, βέβαια, είναι και το αφελές – ή μάλλον το ανώφελο - της λογικής αυτής, γιατί αν η απόβαση στην Ελλάδα δεν εξυπηρετεί, σταδιακά και με μαθηματική ακρίβεια, θα μεταφερθεί στο επόμενο “εξωτερικό σύνορο” της Σένγκεν. Θα είναι η Ιταλία; Η Γαλλία; Η Ουγγαρία; Η Σλοβενία; Κάπου θα αρχίσει να εκδηλώνεται ο “συνωστισμός” όπου θα καταλήγουν οι ροές των προσφύγων. Το πιθανότερο είναι ότι θα αλλάξουν οι ρότες, όχι οι ροές (τα λεφτά είναι πάρα πολλά...) και μάλιστα από το πρώτο εξάμηνο.

Και ερχόμαστε στον τουρισμό. Ο οποίος έχει “ειδική” σχέση με τη Σένγκεν. Τον εξυπηρετεί θεαματικά η ελεύθερη διακίνηση προσώπων και αγαθών και ευνοείται από την πρακτική “μία είσοδος- πολλοί προορισμοί”, τον ζορίζει, όμως, η αυστηρή διαδικασία των θεωρήσεων για τρίτες χώρες που είναι μεγάλες αγορές.

Για τον ελληνικό τουρισμό, η ζημιά θα έρθει περισσότερο από τον αντίκτυπο και τον θόρυβο μίας τέτοιας, απευκταίας, εξέλιξης στην κοινή γνώμη των χωρών της Σένγκεν, από όπου έχουμε περίπου το 50% των αφίξεών μας, παρά, ίσως, από την εφαρμογή της στην πράξη. 

Στη θεωρία, η Ελλάδα θα μπορούσε να εφαρμόζει πλέον τη δική της πολιτική ως προς τις θεωρήσεις και την υποδοχή ξένων επισκεπτών. Να δέχεται ελεύθερα κάθε πολίτη από χώρα Συνθήκης Σένγκεν και πολύ πιο χαλαρά απ’ότι σήμερα, επισκέπτες από τις αγορές στις οποίες η visa Σένγκεν αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα.  

Ωστόσο, για να μην τρέφουμε αυταπάτες (άρχισαν, ήδη, ορισμένες να αναφύονται σε διάφορα “κέντρα” και “απόκεντρα”) κανείς δεν μπορεί να εκτιμήσει με ασφαλή περιθώρια, το τελικό “ισοζύγιο”. Αν μπει κανείς σε αυτήν τη διαδικασία, αυτό θα πρέπει να γίνει για λόγους επιστημονικής “αλήθειας” και μόνον, για να υπάρχει μία όσο το δυνατόν πιο τεκμηριωμένη αποτίμηση των πιθανών καταστάσεων και σε όλους τους τομείς, όχι μόνον στον τουρισμό.

Αν ζούσαμε σε μία χώρα με μακροπρόθεσμη στρατηγική, με δυναμική οικονομία, με ευέλικτη και συγκροτημένη εξωτερική πολιτική, με ισχυρές διεθνείς συμμαχίες και αποτελεσματικότατες κρατικές υπηρεσίες και υποδομές, μπορεί και να το συζητάγαμε.

Άρα, ας το ξεχάσουμε! Δεν χρειάζεται να μάθουμε! Μία άλλη φορά! Δεν είμαστε καθόλου, μα καθόλου, ικανοί για νέες μεγάλες “περιπέτειες” και ας αγνοήσουμε τυχόν “τυράκια”...