Μελέτη | Διατομεακές συνεργασίες ψηφιακού τουρισμού στην Πελοπόννησο

Μελέτη με θέμα τις «Διατομεακές συνεργασίες ψηφιακού τουρισμού στην Πελοπόννησο» παρουσιάστηκε στο 11ο Διεθνές Συνέδριο για την ‘’Καινοτομία και Δημιουργικότητα στον Τουρισμό, στις Επιχειρήσεις και στις Κοινωνικές Επιστήμες- Innovation and Creativity in Tourism, Business and Social Sciences’’  που πραγματοποιήθηκε από το IACuDiT 3-5 Σεπτεμβρίου 2024 στη Νάξο.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από τους ερευνητές του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής  Δρ. Κων/νο Μαρινάκο, Αναπληρωτή Καθηγητή  Τμήματος Διοίκησης Τουρισμού του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και τον υπ.Διδάκτορα του Τμήματος Διοίκησης Τουρισμού  Δημήτριο Μαργέτη. Βασικός σκοπός της μελέτης ήταν η διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο  οι διευθυντές ή οι διαχειριστές μικρών ξενοδοχείων στην Ελλάδα αντιλαμβάνονται και προσεγγίζουν τη διατομεακή συνεργασία με τη χρήση ψηφιακών λύσεων. 

Η αλληλεπίδραση μεταξύ διαφορετικών τομέων στην τουριστική βιομηχανία λαμβάνει όλο και μεγαλύτερη προσοχή. Επιμέρους στόχοι της παρούσας έρευνας αποτέλεσαν η διερεύνηση των επιχειρησιακών πρακτικών στον τομέα της φιλοξενίας, καθώς και των  ψηφιακών διαδικασιών και αλληλεπιδράσεων με άλλους οικονομικούς τομείς. Η μελέτη εντόπισε σημαντικά κενά στην ψηφιακή διατομεακή συνεργασία μεταξύ του τουρισμού  και άλλων παραγωγικών τομέων, ενώ προτείνει την δημιουργία ενός διαχειριστικού πλαισίου για την παροχή μιας ολιστικής εμπειρίας προορισμού στους επισκέπτες. 

Η έρευνα μεθοδολογικά βασίζεται σε συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση, ενώ  υιοθετεί  ποιοτική προσέγγιση με  ημιδομημένες συνεντεύξεις στις οποίες συμμετέχουν διευθυντές και εκπρόσωποι ξενοδοχείων και ταξιδιωτικών γραφείων με πεδίο έρευνας επιχειρήσεις της Πελοποννήσου. Χρησιμοποιήθηκε θεματική ανάλυση για την κατανόηση της σχέσης μεταξύ των διαφόρων οικονομικών τομέων και την ανάπτυξη ενός επιχειρησιακού μοντέλου για μια μοναδική και βιώσιμη εμπειρία πελατών.  

Ανάμεσα στα ευρήματα της έρευνας ιδιαίτερο ενδιαφέρον εντοπίζεται στην απουσία ενός ψηφιακού επιχειρηματικού πλαισίου για τη συνολική ενίσχυση της εμπειρίας του πελάτη. Παράλληλα διαπιστώνεται η αναγκαιότητα  αξιοποίησης των συνεργειών μεταξύ της τουριστικής βιομηχανίας και άλλων επιχειρηματικών τομέων με την ενσωμάτωση νέων ψηφιακών τεχνολογιών. Τέλος η μελέτη παρέχει πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ο τουρισμός διασυνδέεται με άλλους τομείς της οικονομίας.

Ειδικότερα , τα στοιχεία της έρευνας έδειξαν ότι δεν υπήρχε σημαντική απόκλιση απόψεων μεταξύ των ερωτηθέντων. Το 42% των διευθυντών/ διαχειριστών    ξενοδοχείων υποστηρίζουν ότι οι εταιρικές συμβάσεις μεταξύ της τουριστικής βιομηχανίας και άλλων τομέων είναι σπάνιες. Υπάρχουν μόνο προφορικές συμφωνίες χωρίς συγκεκριμένες δεσμεύσεις. Το 67% των ερωτηθέντων απάντησαν θετικά στην αναγκαιότητα εφαρμογής καινοτόμων εργαλείων με τη χρήση του διαδικτύου και της τεχνολογίας.  Όλα τα στελέχη/διαχειριστές  γνώριζαν τον ορισμό του θεματικού τουρισμού και υπογράμμισαν τη σημασία του πολιτιστικού τουρισμού, του τουρισμού υπαίθρου, του  τουρισμού πολιτιστικής κληρονομιάς και του αθλητικού τουρισμού για την περαιτέρω ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και των προορισμών. 

Τα ευρήματα της έρευνας εντοπίζουν την απουσία ενός συγκεκριμένου πλαισίου για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της βελτίωσης της εμπειρίας του πελάτη. Παρά την πληθώρα των πληροφοριών που διατίθενται στο διαδίκτυο, οι τουρίστες εξακολουθούν να απαιτούν και να αναμένουν έναν ολιστικό και εξατομικευμένο οδηγό κατά τη διάρκεια της διαμονής τους. Παρατηρήθηκε ότι οι τουρίστες εκφράζουν επίσης την προτίμησή τους για αυθεντικά και παραδοσιακά προϊόντα, ιδίως όσον αφορά τις διατροφικές τους ανάγκες.

Επιπλέον, παρά τη γενική βούληση των διευθυντών/διαχειριστών των τουριστικών μονάδων  να αγκαλιάσουν τις νέες τεχνολογίες, τα ευρήματα της έρευνας αποκάλυψαν την έλλειψη νοοτροπίας των εμπλεκόμενων σε θέματα ψηφιακής τεχνολογίας. Η μελέτη ανέδειξε επίσης μια απόκλιση απόψεων ως προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό  με βάση την ηλικία των διευθυντών/διαχειριστών, με τους άνω των 55 ετών να επιδεικνύουν μεγαλύτερη επιφυλακτικότητα απέναντι στις τεχνολογικές εξελίξεις σε σύγκριση με τους νεότερους διευθυντές/διαχειριστές  που επέδειξαν ενθουσιασμό για την καινοτομία. Κατά συνέπεια, είναι επιβεβλημένη η αξιοποίηση συνεργειών μεταξύ της τουριστικής βιομηχανίας και άλλων παραγωγικών τομέων σε περιφερειακό επίπεδο με την ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών.

Η στρατηγική αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της επιχειρηματικής απόδοσης. Επιπλέον, η υιοθέτηση του ψηφιακού προσανατολισμού και μετασχηματισμού μπορεί να ενισχύσει τη βιωσιμότητα. Η έρευνα δείχνει ότι οι τουριστικοί προορισμοί είναι κομβικοί, καθένας από τους οποίους διαθέτει μοναδικά χαρακτηριστικά που προσελκύουν επισκέπτες. Αυτά τα διακριτικά χαρακτηριστικά θα πρέπει να τονιστούν για την ανύψωση της δημιουργίας αξίας και την ενίσχυση του τουριστικού προϊόντος. Ωστόσο, η επίτευξη της δημιουργίας αξίας απαιτεί συνεργατική προσπάθεια τόσο από τον ιδιωτικό τομέα όσο και από τη δημόσια διοίκηση.

Η καταγραφή όλων των διαθέσιμων τουριστικών δραστηριοτήτων σε κάθε προορισμό, σε συνδυασμό με την υλοποίηση οργανωμένων δράσεων προώθησης και διαφήμισής τους στις τουριστικές αγορές, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την παροχή ολοκληρωμένης πληροφόρησης στους τουρίστες, ώστε κάθε επισκέπτης να αποκτήσει μια ολιστική αντίληψη των τουριστικών προσφορών σε κάθε προορισμό. Η ενίσχυση της δημιουργίας αξίας στον τομέα του τουρισμού μπορεί να επιτευχθεί μέσω της αυξημένης τουριστικής ευαισθητοποίησης σε κάθε περιοχή, που περιλαμβάνει όλα τα διαθέσιμα προϊόντα και υπηρεσίες.

Για παράδειγμα, η παροχή τουριστικών πληροφοριών και ενημερώσεων σχετικά με τα αξιοθέατα, τις γραφικές παραλίες, τις τοπικές γαστρονομικές εμπειρίες, τις πολιτιστικές εκδηλώσεις και τις αθλητικές δραστηριότητες, κατά περίπτωση, θα μπορούσε να ενισχύσει τη συνολική δημιουργία αξίας. Οι επισκέπτες θα μπορούσαν επίσης να ενημερώνονται για τους αρχαιολογικούς χώρους και όλα τα στοιχεία που καθορίζουν τον τοπικό πολιτισμό, καθώς και για κάθε άλλο αξιοσημείωτο αξιοθέατο.

Εν κατακλείδι, η έρευνα καταδεικνύει ότι: α) τα στελέχη του τουρισμού αντιλαμβάνονται τη διατομεακή επιχειρηματική συνεργασία ως «μη ικανοποιητική», β) τα στελέχη του τουρισμού παρουσιάζουν μεγάλη προθυμία να υιοθετήσουν νέα επιχειρησιακά μοντέλα και γ) τα στελέχη του τουρισμού στερούνται γνώσεων σχετικά με τον τρόπο δημιουργίας ενός αποτελεσματικού συνεργατικού επιχειρησιακού μοντέλου, γεγονός που οδηγεί στην αναγκαιότητα προώθησης ενός νέου μοντέλου ροής δεδομένων. Με βάση αυτό, έγκυρες και επικαιροποιημένες πληροφορίες θα συλλέγονται και θα ανταλλάσσονται σε πραγματικό χρόνο μεταξύ των ξενοδόχων και των τοπικών επιχειρήσεων/ιδρυμάτων (ενδιαφερόμενοι φορείς) με σκοπό τη βελτίωση της λειτουργίας τους και την παροχή καλύτερων και αξιόπιστων πληροφοριών στον επισκέπτη.